Σφίγγει ο κλοιός για την Ελλάδα που ρυπαίνει

Ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του συστήματος εμπορίας ρύπων, μείωση 21% στις εκπομπές των αεριών του «θερμοκηπίου» για τους μεγάλους ρυπαντές της βιομηχανίας (παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, χαλυβουργεία, τσιμεντοβιομηχανία κ.ά.) και στροφή στις καθαρές μορφές ενέργειας προβλέπει το νέο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών την περίοδο 2012-2020.

Για τη χώρα μας που παραμένει πνιγμένη στους ρύπους και συγχρόνως ετοιμάζει νέες μονάδες λιθάνθρακα, ο διάδοχος του Πρωτοκόλλου του Κιότο σηματοδοτεί γενναίο ψαλίδι στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα οι οποίοι υπολογίζονται (βάσει της ποσοστιαίας μείωσης του 21%) σε 56 εκατομμύρια τόνους για το 2020 από 71,2 που ήταν το 2005. Ακόμη μεγαλύτερο είναι το βήμα που χρειάζεται να κάνει η Ελλάδα  προκειμένου να καλύψει το 18% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας με τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά ότι μέσα στα επόμενα 12 χρόνια η χώρα μας καλείται να τριπλασιάσει το σύνολο της ενέργειας που καταναλώνουμε (για θέρμανση, ψύξη, μεταφορές  κ.ά.) από ΑΠΕ που σήμερα αντιπροσωπεύει μόλις το 6%.

Ο ρυπαίνων πληρώνει

Την ίδια στιγμή στο «κλαμπ» των υπόχρεων εταιρειών, που καλούνται να περιορίσουν τις εκπομπές ρύπων, η Κομισιόν εντάσσει σταδιακά και νέους κλάδους, οι οποίοι δεν συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας. Πρόκειται για τους τομείς των αερομεταφορών, των απορριμμάτων, της γεωργίας, των κτιρίων και των βιομηχανικών διεργασιών (π.χ. χημική βιομηχανία), οι οποίοι με βάση το σχέδιο της Ε.Ε. καλούνται να περιορίσουν τους ρύπους στο 4% ως το 2020 σε ό,τι αφορά τη χώρα μας από 10% που είναι για τα αναπτυγμένα κράτη-μέλη. Το ποσοστό αυτό καθορίζεται με βάση το ΑΕΠ κάθε χώρας και το οποίο όσο μικρότερο τόσο ευνοϊκότερο είναι για τα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά τις περικοπές των αερίων του «θερμοκηπίου». Η εξέλιξη αυτή θα ανεβάσει και τον αριθμό των ρύπων που φαίνεται να εκπέμπουμε τώρα ως χώρα, πολύ απλά γιατί βάζει στο «καλάθι» και νέες δραστηριότητες. Συνολικά, εκτιμάται ότι η εκπομπή ρύπων στην Ελλάδα, μαζί με τις δραστηριότητες που δεν έχουν έως τώρα περιληφθεί στις κατανομές υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια τόνους ρύπων διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο.

Το πιο σημαντικό στοιχείο του νέου «οδικού χάρτη» της Κομισιόν για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών είναι οι αλλαγές που προωθούνται στο σύστημα εμπορίας ρύπων. Από το 2013 (δηλ. τη μετά Κιότο εποχή), οι ρυπαντές καλούνται να πληρώνουν για τα δικαιώματα των ρύπων που έως σήμερα ήταν δωρεάν μέχρι κάποιο όριο. Για να καταλάβουμε την πρακτική σημασία όσων περιγράφουμε, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε, για παράδειγμα, τη ΔΕΗ. Αν ο ηλεκτρικός σταθμός του Αγίου Δημητρίου που είναι ο πιο «βρόμικος» της Ευρώπης, συνεχίζει να εκπέμπει 12 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, τότε η ΔΕΗ θα πρέπει από το 2013 να αγοράσει 12 εκατομμύρια δικαιώματα ρύπων και να πληρώσει με βάση το κόστος που η Ε.Ε. θα καθορίσει ανά τόνο ρύπου. Και ένα λογικό κόστος, με βάση τις τιμές που έχουν τα δικαιώματα ρύπων στο χρηματιστήριο ρύπων, είναι τα 25 με 30 ευρώ τον τόνο...

Το «πράσινο ταμείο»

Σύμφωνα με τον κ. Αχιλλέα Πληθάρα, υπεύθυνο εκστρατειών για τις κλιματικές αλλαγές του WWF Hellas, θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός διαχείρισης των χρημάτων αυτών στην Ε.Ε., με τη μορφή του «πράσινου ταμείου». Μέρος αυτών των χρημάτων θα κατευθύνεται σε αναπτυσσόμενες περιοχές για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν, αλλά και να προσαρμοστούν στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής ενώ το μεγαλύτερο μέρος θα επιστρέφεται στα κράτη-μέλη για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας.

«Αν η Ελλάδα αποφάσιζε να δημοπρατήσει τα δικαιώματα εκπομπών της β΄ περιόδου του συστήματος εμπορίας ρύπων (με ενδεικτική τιμή τα 25 ευρώ ανά τόνο) θα έβαζε στα ταμεία της περίπου 1,8 δισ. ευρώ, ποσό ικανό να καλύψει την αποτελεσματική διείσδυση των ΑΠΕ, την παροχή κινήτρων για εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος», σχολιάζει ο Πληθάρας. Προς το παρόν βέβαια η Ελλάδα δεν έχει ανακοινώσει πώς θα διανεμηθούν οι άδειες εκπομπών για την περίοδο 2008-2012 (το ΥΠΕΧΩΔΕ ετοιμάζεται να ανακοινώσει τη νέα κατανομή των ρύπων στις 28 Φεβρουαρίου), ενώ οι εξαγγελίες για νέες μονάδες λιθάνθρακα προϊδεάζουν αρνητικά για τις εξελίξεις.

Το protothema.gr παρουσιάζει αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα τις ελληνικές βιομηχανίες (διυλιστήρια, αλουμίνιο, σίδηρο, χάλυβα κ.ά.) που συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας ρύπων, καθώς επίσης και τα εκατομμύρια τόνους άνθρακα που εξέπεμψαν τα έτη 2005-2006.

Διαφωνούν για τα βιοκαύσιμα

Αντίθετες με τις εξαγγελίες τις Ε.Ε. εμφανίζονται οι περιβαλλοντικές οργανώσεις (WWF, Greenpeace) για 10% χρήση βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών, αφού, όπως υποστηρίζουν, τα βιοκαύσιμα εγείρουν σοβαρές περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανησυχίες.

Οσον αφορά στον συνολικό στόχο για 20% μείωση των εκπομπών αερίων του «θερμοκηπίου» μέχρι το 2020, η Greenpeace θεωρεί ότι ο στόχος αυτός είναι ανεπαρκής και αδύναμος, ιδιαίτερα μάλιστα αν συγκριθεί με τα αποτελέσματα της πρόσφατης Διάσκεψης στο Μπαλί, σύμφωνα με τα οποία οι ανεπτυγμένες χώρες οφείλουν να μειώσουν τις εκπομπές τους 25%-40% μέχρι το 2020.

Ο συνολικός στόχος της μείωσης εκπομπών αερίων του «θερμοκηπίου», για το 2020, πρέπει να είναι τουλάχιστον 30% για την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων και συζητήσεων σε επίπεδο Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εθνικών κυβερνήσεων με σκοπό να καταλήξει σε συμφωνία στα μέσα του 2009.