SOS από τους Ελληνες γκουρού

Τον κώδωνα του κινδύνου για την ελληνική οικονομία κρούουν διακεκριμένοι Έλληνες οικονομολόγοι, επισημαίνοντας παράλληλη την ανάγκη για αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, ενίσχυση των καταναλωτών, τολμηρές μεταρρυθμίσεις αλλά και παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό.

Κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις, που προσλαμβάνουν εκ των πραγμάτων και τον χαρακτήρα της εκπομπής SOS προς τους έχοντες τα γένια και τα κτένια για την οικονομία, ακούστηκαν στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσαν το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) με θέμα: «Αντιμετωπίζοντας την Οικονομική Κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα».

Μιλώντας στην εκδήλωση ο κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Πρόεδρος του ΣΕΒ, σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών, υπογράμμισε: «Η παγκόσμια κρίση έφερε με ένταση στην επιφάνεια τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας. Προσφέρεται, λοιπόν, ως έναυσμα για να προχωρήσουμε τολμηρά και αποφασιστικά στις μεταρρυθμίσεις που χρόνια τώρα αποφεύγουμε να υλοποιήσουμε. Ο ΣΕΒ έχει προτείνει σειρά μέτρων με αναφορά σε τέσσερις άξονες (την ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων, την επανεκκίνηση της οικονομίας, τις μεσοπρόθεσμες και τις διαρθρωτικές αλλαγές) που κατά τεκμήριο θα έχουν την ευρωπαϊκή στήριξη και θα αποτελέσουν τη βάση για την έξοδο από την κρίση καθώς και για την επαναφορά μας στο προσκήνιο της διεθνούς οικονομίας».

Η κα Μιράντα Ξαφά, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην παρουσίασή της υπογράμμισε ότι η αποκατάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος έχει τρία στοιχεία: την παροχή ρευστότητας  και άλλων μέτρων για την διατήρηση και λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών, την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών και την απαλλαγή των τραπεζών από τα προβληματικά και επικίνδυνα στοιχεία ενεργητικού.

Στο σημείο αυτό η κ. Ξαφά στάθηκε στην ανάγκη δημιουργίας της λεγόμενης “bad bank” (κακής τράπεζας) που θα απαλλάξει τις εμπορικές τράπεζες από τέτοια στοιχεία.

 Η κα Ξαφά σημείωσε ότι για να είναι αποτελεσματική η προσπάθεια θα πρέπει οι οικονομικές πολιτικές των επιμέρους κρατών να είναι συντονισμένες και να αποβλέπουν στη συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος. Σε ότι αφορά τα μέτρα μακροοικονομικής πολιτικής θα πρέπει να στοχεύουν στην ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης, την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων σε έργα υποδομής ενώ απαραίτητη είναι η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής για την μείωση των επιτοκίων. 

Γιατί μπήκαμε στην κρίση

Από την πλευρά του ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Γιάννης Στουρνάρας επεσήμανε ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη δεν ήταν αρκετή για να προστατεύσει την ελληνική οικονομία από τη μεγάλη διεύρυνση των επιτοκιακών περιθωρίων δανεισμού του δημοσίου και των τραπεζών. Αυτό συνέβη, πρώτον, διότι η διεθνής κρίση συνέβαλε στην εστίαση των διεθνών αγορών χρήματος και κεφαλαίου στις στρεβλώσεις της  ελληνικής οικονομίας, και δεύτερον, διότι στην παράγωγο αγορά ασφαλιστηρίων συμβολαίων χρέους (CDS), δεν ασφαλίζονται μόνο κάτοχοι ομολόγων έναντι ενδεχόμενου κινδύνου χρεοκοπίας χωρών ή επιχειρήσεων, αλλά δραστηριοποιούνται και κερδοσκόποι που στοιχηματίζουν ότι θα διαλυθεί η Ευρωζώνη.

Ο ίδιος εκτίμησε ότι το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι εκτεθειμένο σε «τοξικά» περιουσιακά στοιχεία και η κεφαλαιακή του επάρκεια δεν κινδυνεύει από αυτά. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει σχετίζονται με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην ποιότητα των δανείων που έχει χορηγήσει, συμπεριλαμβανομένων και των συναλλαγματικών κινδύνων στις χώρες της Βαλκανικής. Από την πλειοψηφία των αναλύσεων που έχουν δει το φως της δημοσιότητας προκύπτει ότι η ενίσχυση των κεφαλαίων των τραπεζών με τα 5 δισ. ευρώ που προβλέπονται γι’ αυτό το σκοπό στο πακέτο των 28 δισ. ευρώ  είναι επαρκής κάτω από το βασικό μακροοικονομικό σενάριο που προβλέπει θετικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης για το 2009, αν και ενδεχομένως χρειαστεί να μη διανεμηθούν μερίσματα αν η Τράπεζα της Ελλάδος θέσει υψηλά τον πήχυ των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στο 3,5% του συνόλου όπως είχε δηλωθεί αρχικά.

Το βαλκανικό ντόμινο

«Αν όμως υλοποιηθούν κίνδυνοι, όπως π.χ. μια μεγάλη μεταβολή (υποτίμηση) των συναλλαγματικών ισοτιμιών στις χώρες της Βαλκανικής, τα ίδια κεφάλαια των ελληνικών τραπεζικών ομίλων κινδυνεύουν να απομειωθούν σημαντικά. Στην περίπτωση αυτή θα απαιτηθούν αυξήσεις κεφαλαίου. Εάν οι ιδιώτες μέτοχοι δεν μπορέσουν να ανταποκριθούν, το δημόσιο θα πρέπει να συμμετάσχει ως ‘έσχατος μέτοχος’ (shareholder of last resort), αυξάνοντας τη συμμετοχή του πέραν των 5 δισ. ευρώ του αρχικού πακέτου, αποκτώντας, αναγκαστικά, τον προσωρινό έλεγχο του τραπεζικού συστήματος. Αυτή είναι μια λύση έκτακτης ανάγκης, που απαιτεί λεπτομερές σχέδιο εισόδου, σχέδιο αναδιάρθρωσης και σχέδιο εξόδου, εξισορροπώντας τα συμφέροντα των ιδιωτών μετόχων με αυτά του δημοσίου», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Στουρνάρας τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου για την οικονομία με τομές, όπως :

• η διαχρονική μείωση των αμυντικών δαπανών
• η δημιουργία ενιαίας φορολογικής κλίμακας για όλα τα εισοδήματα
• η εξισορρόπηση του ασφαλιστικού συστήματος με την χορήγηση αυξήσεων στους μισθούς μεγαλύτερων από τις εκείνες για τις συντάξεις
• η ενίσχυση του ανταγωνισμού και η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων
• η μεταρρύθμιση της διοίκησης με επαγγελματικά στελέχη στις επιχειρήσεις και με τοποθέτηση υφυπουργών και γενικών γραμματέων ανεξάρτητων από τις εκάστοτε πολιτικές εξουσίες.