Κύμα φυγής τραπεζικών στελεχών

Ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο ζοφερή η κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα. Ελλιπή εποπτικά κεφάλαια, προβλήματα ρευστότητας, εξάρτηση από τις πολιτικές εξελίξεις, αδυναμία χορήγησης δανείων, ανεξέλεγκτο κύμα επισφαλειών, επιβολή επιτρόπων, διοικητική ρύθμιση των αμοιβών και  επαγγελματική αβεβαιότητα είναι η αλυσίδα των προβλημάτων που πλήττουν τις τράπεζες. Ο πάλαι ποτέ δυναμικός και εξωστρεφής κλάδος της ελληνικής οικονομίας είναι εγκλωβισμένος σε καθοδική πορεία που καθημερινά επιδεινώνεται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τράπεζες, εξαιτίας της συνεχιζόμενης εκκρεμότητας της ανακεφαλαιοποίησης, δεν έχουν εκδώσει οικονομικές καταστάσεις από τον περασμένο Μάρτιο, ενώ στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο εκκρεμεί ακόμη η έκδοση του ισολογισμού για το 2011. Οι δυσοίωνες εξελίξεις έχουν οδηγήσει σχεδόν στα πρόθυρα της κατάθλιψης το προσωπικό των τραπεζών - από τους απλούς υπαλλήλους μέχρι τα ανώτατα διοικητικά στελέχη. Οσον αφορά στα μεσαία και υψηλά στελέχη, όσοι έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό έχουν ήδη προχωρήσει τη σχετική διαδικασία. Αν οι οικονομικές συνθήκες στο εξωτερικό ήταν ανέφελες, θα μιλούσαμε για κύμα φυγής, αλλά η αρνητική συγκυρία κατεβάζει τον πήχη. Τα όσα συνέβησαν στην Τράπεζα της Ελλάδος είναι ενδεικτικά της κατάστασης στον κλάδο.

Δέκα ανώτατοι διευθυντές της Κεντρικής Τράπεζας -η «ραχοκοκαλιά» της, ο υπεύθυνος εποπτείας των τραπεζών, των ασφαλιστικών, ο οικονομικός διευθυντής, ο διευθυντής μελετών κ.ά. - δήλωσαν παραίτηση εσπευσμένα, ώστε να μην επηρεαστούν οι αποζημιώσεις και οι συντάξεις τους από την «οροφή» των αμοιβών που μπήκε στα 5.000 ευρώ μικτά. Περίπου άλλα 30 στελέχη της Τραπέζης της Ελλάδος αναμένεται να πράξουν αναλόγως το επόμενο διάστημα.
Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Γιώργος Προβόπουλος έχει προβεί σε μείωση των αποδοχών του κατά 50%. Αυτό συμπαρασύρει και τους μισθούς των διοικήσεων ιδιωτικών και κρατικών τραπεζών, καθώς, βάσει του νόμου (επί υπουργίας Αλογοσκούφη) για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, οι αποδοχές έχουν πλαφόν τον μισθό του διοικητή της ΤτΕ. Ωστόσο, με την πρόσφατη ρύθμιση για τους μισθούς, ο κρατικός επίτροπος στην επόμενη γενική συνέλευση των τραπεζών υποχρεώνεται να θέσει σε ψήφιση από τους μετόχους την εφαρμογή ή μη της διάταξης για το πλαφόν στις αμοιβές της διοίκησης.

Οι συγχωνεύσεις φέρνουν απολύσεις

Το μεγάλο πρόβλημα όμως στις τράπεζες προκύπτει από τις συγχωνεύσεις και αφορά στο προσωπικό. Με τη συγκέντρωση που έγινε στον κλάδο, είναι κοινό μυστικό στα τραπεζικά επιτελεία ότι από το σύνολο των 45.000 τραπεζοϋπαλλήλων οι 15.000 θα πρέπει να απολυθούν. Δεδομένης της διεθνούς τάσης για λιγότερα τραπεζικά καταστήματα, καθώς ενισχύεται το e-banking, αλλά και λόγω της αλληλοεπικάλυψης των δικτύων μετά τις συγχωνεύσεις, η επόμενη μέρα για τους τραπεζοϋπαλλήλους είναι δραματική. 

Οι δυσοίωνες εκτιμήσεις ότι στις τράπεζες θα πρέπει να φύγει ένας στους τρεις εργαζομένους γίνονται ακόμη χειρότερες επειδή μέχρι σήμερα οι διοικήσεις των τραπεζών διαχειρίζονταν τέτοια ζητήματα με «διπλωματικό» τρόπο: υιοθετούσαν προγράμματα εθελουσίας, κλιμάκωναν σταδιακά τις κινήσεις, έδιναν κίνητρα κ.λπ. Τώρα οι διοικήσεις θα κληθούν να διαχειριστούν ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα με την παρέμβαση στο έργο τους των επιτρόπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και του κράτους.

Η τρόικα δεν επιθυμεί την κρατικοποίηση των τραπεζών γιατί δεν εμπιστεύεται το Ελληνικό Δημόσιο. Ταυτόχρονα όμως είναι επιφυλακτική προς τους τραπεζίτες και από τη στιγμή που δόθηκαν και θα δοθούν συνολικά 50 δισ. για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, θέλουν να ελέγχουν πλήρως τη διαχείρισή τους. Με τη θέσπιση του θεσμού των επιτρόπων, οι δυνατότητες των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών είναι πλέον  σημαντικά περιορισμένες και ο έλεγχος στις διοικήσεις θα γίνει ασφυκτικός. Η έγκριση ή μη ενός δανείου ή ακόμη και μια μικρή επένδυση θα είναι αντικείμενο ελέγχου και πιθανόν βέτο των επιτρόπων που διασφαλίζουν τα συμφέροντα της Ε.Ε., του ΤΧΣ και του κράτους. 

Ολα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που οι τράπεζες αντιμετωπίζουν ένα απίστευτο κύμα επισφαλειών. Σύμφωνα με πληροφορίες, παρά τις αλλεπάλληλες ρυθμίσεις, τα κόκκινα δάνεια έχουν ξεπεράσει ήδη το χειρότερο σενάριο της BlackRock. Στην αγορά ψιθυρίζεται ότι το ποσοστό των επισφαλειών σε καταναλωτικά, στεγαστικά, επιχειρηματικά κ.λπ. έχει φτάσει συνολικά στο 27%.

Η μοναδική πηγή ρευστότητας των τραπεζών είναι η χρηματοδότηση είτε από την ΕΚΤ απευθείας είτε μέσω της Τραπέζης της Ελλάδος και ο συσσωρευμένος λογαριασμός ξεπερνά τα 130 δισ. ευρώ. Η δεινή κατάσταση ρευστότητας αναγκάζει τις τράπεζες να δίνουν για μεγάλα ποσά επιτόκια καταθέσεων 6% και 6,5%, ενώ δεν λείπουν και περιπτώσεις όπου τα προσφερόμενα επιτόκια φθάνουν και το 8% στο τρίμηνο. Αλλωστε είναι γνωστό ότι με αυτές τις συνθήκες οι τράπεζες εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα δεν δίνουν δάνεια σε κανέναν, συνεπώς δεν χρηματοδοτούν την οικονομία και δεν εκπληρώνουν τον ρόλο τους.