Πολ Βόλκερ, το «γεράκι» του Ομπάμα στην οικονομία

Πολλά χαμόγελα πάγωσαν όταν ανακοινώθηκε το όνομα της Χίλαρι Κλίντον για το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ. Οταν κυκλοφόρησε το όνομα του Πολ Βόλκερ για τη θέση του νέου οικονομικού συμβούλου του Μπαράκ Ομπάμα οι αντιδράσεις ήταν ανάμικτες: εν μέρει ανησυχία, εν μέρει ενθουσιασμός.

Κι αυτό διότι ο κ. Βόλκερ είναι ηγετική, πλην και αμφιλεγόμενη, μορφή της αμερικανικής οικονομίας. Ενα «γεράκι» των ΗΠΑ που επιστρατεύτηκε για να βάλει το μαχαίρι μέχρι το κόκαλο, προκειμένου να οδηγήσει σε έξοδο από την κρίση. Είναι πιστό μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά ταυτισμένο με τον Ρόναλντ Ρίγκαν και την οικονομική αναταραχή του ’80, η οποία ανέκοψε την ανοδική πορεία της Αμερικής.

Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν αποφάσισε να τοποθετήσει τυχαία τον Πολ Βόλκερ στην «καυτή» θέση του επικεφαλής της Αρχής Καταπολέμησης της Χρηματοπιστωτικής Κρίσης και Αποκατάστασης της Σταθερότητας των Αγορών (President’s Economic Recovery Advisory Board - PERAB), τη σύσταση της οποίας ανακοίνωσε πρόσφατα.

Η νεοσύστατη αυτή αρχή, όπως μαρτυρεί και ο τίτλος της, θα υποβάλει τακτικές αναφορές στον Ομπάμα και το οικονομικό του επιτελείο σχετικά με την τρέχουσα οικονομική κρίση και τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Ο Πολ Βόλκερ, ο οποίος διαθέτει πολύχρονη πείρα στη διαχείριση οικονομικών κρίσεων και έχει συνεργαστεί στο παρελθόν τόσο με Δημοκρατικούς όσο και με Ρεπουμπλικάνους, αποτελεί, σύμφωνα με τον ίδιο τον Ομπάμα, ιδανική επιλογή. Επιπλέον υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του νέου Αμερικανού προέδρου και ένας από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες της προεκλογικής του καμπάνιας, ενώ τον συμβουλεύει για θέματα οικονομικής φύσης εδώ και μήνες.

Το όνομά του μάλιστα ακουγόταν αρχικά μεταξύ των υποψηφίων για τη θέση του υπουργού Οικονομικών, την οποία τελικά κατέλαβε ο Τίμοθι Γκάιτνερ.

Η επιλογή του μίστερ Βόλκερ για το συγκεκριμένο πόστο είχε σκοπό, μεταξύ άλλων, να καθησυχάσει την αγορά, όπως ακριβώς είχε γίνει και το 1979. Κυρίως επειδή είναι ένα πρόσωπο το οποίο εμπνέει εμπιστοσύνη στους επενδυτές.

Κατά τη διάρκεια της 30χρονης πορείας του στα κοινά, ο μίστερ Βόλκερ πέρασε από πολλά πόστα οικονομικών ευθυνών, κυβερνητικά και μη. Το 1979 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ τον τοποθέτησε στην πιο κομβική τότε θέση της κυβέρνησης - αυτή του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed).

Δεύτερος πιο ισχυρός άνδρας στην Ουάσινγκτον ο «ήρωας της FED»

Από το πόστο αυτό ακολούθησε την πολιτική του ακριβού χρήματος - πολιτική που εκτίναξε την ανεργία και έβαλε λουκέτα σε χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, το 1980 η κρίση τον ανάγκασε τελικά να εγκαταλείψει τους αυστηρούς νομισματικούς του στόχους. Ομως ο πληθωρισμός είχε ήδη πλέον πέσει κάτω από 4% και αυτό καταγράφηκε στα υπέρ του.

Παρά τις κατηγορίες εναντίον του από όσους πίστευαν ότι το τίμημα για την αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού υπήρξε πολύ μεγάλο, ο Βόλκερ διορίστηκε για δεύτερη φορά επικεφαλής της Fed το 1983, τη φορά αυτή από τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν. Αποφάσισε όμως να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό εφαρμόζοντας μια πιο ελαστική και διακριτική προσέγγιση, όσον αφορά στη νομισματικά πολιτική.

Παράλληλα τέθηκε πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας σε μια εποχή κατά την οποία ο έλεγχος των αποθεμάτων χρήματος ήταν εξαιρετικά περίπλοκος, λόγω της απορύθμισης της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας το 1980, ενώ υπερασπίστηκε σθεναρά τις αρμοδιότητες της Fed σε σχέση με την τραπεζοπιστωτική λειτουργία.

Επί οκτώ ολόκληρα χρόνια ο μίστερ Βόλκερ υπήρξε χωρίς αμφιβολία, όπως εκτιμούν αναλυτές, ο δεύτερος πιο ισχυρός άντρας στην Ουάσινγκτον, αλλά και ο λιγότερο δημοφιλής, καθώς η σκληρή νομισματική πολιτική του άφησε πολύ κόσμο άνεργο. Υστερα, ωστόσο, από την τιθάσευση του πληθωρισμού και την ανάκαμψη της οικονομίας στα μέσα του ’80 η εικόνα αυτή άλλαξε και πολλοί τον χαρακτήρισαν εθνικό ήρωα.

Τα είχε κάνει μούσκεμα…

Οταν το 1979 ο Πολ Βόλκερ ανέλαβε τα καθήκοντά του ως κεντρικός τραπεζίτης των ΗΠΑ, ο πληθωρισμός κάλπαζε πάνω από 13%, η αξία του δολαρίου κατρακυλούσε και οι χρηματοπιστωτικές αγορές ανησυχούσαν. Ο διορισμός του στη Fed ηρέμησε τα πνεύματα και χαιρετίστηκε με ικανοποίηση από την οικονομική κοινότητα.

Ως επικεφαλής της Fed, ανέλαβε επίσης την επίβλεψη της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοιχτής Αγοράς (Federal Open Market Committee), η οποία ρυθμίζει τη νομισματική πολιτική της χώρας. Υπό την καθοδήγησή του η επιτροπή προσπάθησε να μειώσει τον πληθωρισμό, θέτοντας αυστηρούς νομισματικούς στόχους. Η τακτική αυτή ερχόταν, ωστόσο, σε αντίθεση με παλαιότερες πολιτικές που στόχο είχαν να ελέγξουν τα επιτόκια.

Η εφαρμογή της πολιτικής του είχε όμως ως αποτέλεσμα την εκτόξευση των επιτοκίων το 1980 στο πρωτοφανές ποσοστό του 21,5%, κάτι που με τη σειρά του οδήγησε στη χειρότερη οικονομική ύφεση μέσα σε 40 χρόνια, εκτινάσσοντας την ανεργία το 1982στο 10,7%. Την εποχή εκείνη ο κ. Βόλκερ δεχόταν πυρά από παντού. Κυκλοφορούσαν αφίσες με εκείνον και το επιτελείο του με την επιγραφή «καταζητούνται» και τον θεωρούσαν υπεύθυνο για το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Το who is who

• Ο Πόλ Βόλκερ εργάστηκε για πρώτη φορά στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), στο τμήμα Ερευνών την περίοδο 1949 - 1950.
• Το 1962 ανέλαβε καθήκοντα οικονομικού αναλυτή στο υπουργείο Οικονομίας των ΗΠΑ.
• Από το 1969 μέχρι το 1974 διετέλεσε υφυπουργός, υπεύθυνος για χρηματοπιστωτικά θέματα.
• Από το 1979 μέχρι το 1987 ήταν επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.
• Στη συνέχεια εργάστηκε στην επενδυτική εταιρεία «J. Rothschild, Wolfensohn & Co».
• Από το 2000 μέχρι το 2004 υπήρξε διευθυντής στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Το 2004 τα Ηνωμένα Eθνη τού ανέθεσαν να ερευνήσει πιθανή διαφθορά στο ιρακινό πρόγραμμα «Πετρέλαιο αντί Τροφίμων», υπόθεση στην οποία ενέπλεξε το όνομα του Κόχο Ανάν, γιου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν.