Σίλα Μπερ, η κυρία που σώζει τις καταθέσεις των Αμερικανών

Αν και όλα τα φώτα στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία είναι στραμμένα στο δίδυμο που κατήρτισε το σχέδιο διάσωσης των 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή στον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Χένρι Πόλσον και στον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας κ. Μπεν Μπερνάνκε, πολλοί υποστηρίζουν πως άλλη είναι η ισχυρότερη προσωπικότητα στην οικονομική ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών αυτό τον καιρό.

Και αναφέρονται στην κυρία Σίλα Μπερ, την επικεφαλής του Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) ή αλλιώς του κρατικού ταμείου που εγγυάται τις τραπεζικές καταθέσεις των Αμερικανών πολιτών και βρίσκεται σήμερα στη δίνη του κυκλώνα. 

Οταν το 2006 η κυρία Μπερ κλήθηκε να αναλάβει τη διοίκηση του FDIC, το οικονομικό τοπίο ήταν σαφώς πολύ διαφορετικό. Η συγκεκριμένη κρατική υπηρεσία, έργο της οποίας είναι η εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων και η διαχείριση τραπεζικών ιδρυμάτων σε δυσχέρεια, τότε είχε μάλλον αναδουλειές. Από το 2004 έως τότε κανένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δεν αντιμετώπιζε προβλήματα και το κύριο έργο του FDIC εξαντλούνταν στην αποστολή ενημερωτικών σημειωμάτων.

Σήμερα η κυρία Μπερ ίσως και να αναπολεί εκείνες τις μέρες, καθώς βρίσκεται -από κοινού με το υπόλοιπο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης-  αντιμέτωπη με μία από τις χειρότερες οικονομικές κρίσης στην ιστορία των ΗΠΑ.

Οι προσπάθειές της να εξυγιάνει τη χρηματοπιστωτική βιομηχανία της χώρας της έχουν εξασφαλίσει εγκωμιαστικά σχόλια από τραπεζίτες, επενδυτές και άλλους οικονομικούς παράγοντες.

Η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες η κυρία Μπερ επιδίδεται σε έναν αγώνα δρόμου, προσπαθώντας να αποτρέψει την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και συντονίζοντας ομαλές εξαγορές προβληματικών τραπεζικών ιδρυμάτων. Το πιο σημαντικό τεστ το πέρασε τον περασμένο Σεπτέμβριο με την κατάρρευση της Washington Mutual, του μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος χορηγήσεων δανείων της Αμερικής. Μέσα σε λίγες ώρες είχε συντονίσει την πώληση των κλάδων και των καταθέσεών της στη Morgan, χωρίς κανένα κόστος για τους φορολογουμένους.

Κάτι ανάλογο προσπάθησε να κάνει και στην περίπτωση της Wachovia, της έκτης μεγαλύτερης τράπεζας στην Αμερική, η οποία επρόκειτο να περάσει στη Citigroup. Αν και το FDIC συμφώνησε ακόμα και να καλύψει πιθανές απώλειες κατά την εξαγορά, η συμφωνία τελικά δεν έκλεισε, καθώς μια άλλη τράπεζα, η Wells Fargo, έκανε αντιπροσφορά. Η IndyMac με τη σειρά της εξαγοράστηκε τελικά από το ίδιο το FDIC και ονομάζεται πλέον IndyMac Federal Bank. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι καμία από τις παραπάνω εξαγορές δεν επιβάρυνε την τσέπη του φορολογουμένου, πείθοντας πολλούς ότι ακόμα και αν το σχέδιο διάσωσης του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα μπορούν πάντα να βασίζονται στην αξιόπιστη και άκρως επαγγελματική παρουσία του FDIC και της κυρίας Μπερ.

Θα είναι η επόμενη υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ;

Η κυρία Σίλα Μπερ υπήρξε από τους πρώτους που επεσήμαναν τους επερχόμενους κινδύνους. Ηδη από το 2002, οπότε διατελούσε βοηθός του τότε υπουργού Οικονομικών για θέματα χρηματοπιστωτικών οργανισμών, είχε επισημάνει τα προβλήματα που θα προέκυπταν με τα επισφαλή δάνεια, τα οποία παρείχαν αφειδώς οι τράπεζες. Επίσης, είχε επιστήσει την προσοχή για το πόσο επικίνδυνη ήταν η έλλειψη νομοθετικών δικλίδων ασφαλείας και είχε αναπτύξει μια σειρά καινοτόμων προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος.

Εκτός από τη θητεία της στο υπουργείο Οικονομικών και σε άλλες νευραλγικές θέσεις κρατικών οικονομικών υπηρεσιών, υπήρξε καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Η καριέρα της ωστόσο ξεκίνησε μάλλον με πολιτικό προσανατολισμό, καθώς μετά τις σπουδές της προστέθηκε στο πολιτικό επιτελείο του Ρεπουμπλικάνου γερουσιαστή κ. Μπομπ Ντόουλ, ο οποίος υπήρξε αντίπαλος του κ. Μπιλ Κλίντον για την προεδρία το 1996 και έχασε.

Το πάθος της ωστόσο για τα χρηματοπιστωτικά θέματα επικράτησε. Παρά το μονίμως φορτωμένο πρόγραμμά της, έχει γράψει και παιδικά εκπαιδευτικά βιβλία οικονομικού προσανατολισμού, που σκοπό έχουν να διδάξουν τη σημασία της αποταμίευσης και τους κινδύνους της υπερχρέωσης. Βιβλία στα οποία μάλλον θα έπρεπε να ανατρέξουν πολλοί οικονομικοί παράγοντες της αμερικανικής αγοράς.

Η διαφορά της κυρίας Μπερ σε σχέση με τους προκατόχους της στο FDIC είναι ότι έχει καταφέρει να ασκεί επιρροή σε υψηλόβαθμα οικονομικά στελέχη της κυβέρνησης. Επεισε, για παράδειγμα, το υπουργείο Οικονομικών να τροποποιήσει τις προσφερόμενες εγγυήσεις για συγκεκριμένα funds της αγοράς.

Κατάφερε επίσης να εξασφαλίσει επιπλέον «εξουσίες» και «παροχές» σε ό,τι αφορά το κυβερνητικό πακέτο διάσωσης των 700 δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με αυτό, το FDIC έχει πλέον το δικαίωμα να δανείζεται απεριόριστα ποσά από το υπουργείο Οικονομικών, ενισχύοντας έτσι την ικανότητά του να βοηθάει τις τράπεζες που απειλούνται.

Το περιοδικό «Forbes» την κατέταξε στη δεύτερη θέση με τις ισχυρότερες γυναίκες του κόσμου, μετά τη Γερμανίδα καγκελάριο κυρία Ανγκελα Μέρκελ.

Πολλοί ισχυρίζονται μάλιστα ότι χάρη στις πρόσφατες επιδόσεις της είναι πολύ πιθανό να βρεθεί σύντομα με το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Οικονομικών στα χέρια της - ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου…

Τι είναι το FDIC

Μετά την οικονομική κρίση του 1933 στις ΗΠΑ κατατέθηκε ένα νομοσχέδιο (Glass-Steagall Deposit Insurance Act) με το οποίο δημιουργήθηκε ένα ίδρυμα, το Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC). Στόχος του είναι η επίβλεψη των τραπεζών και η εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων.

Την ίδρυση του FDIC χρηματοδότησαν με αρχικά δάνεια ύψους 289 εκατ. δολαρίων το υπουργείο Οικονομικών και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, δάνεια τα οποία αποπληρώθηκαν το 1948. Στη συνέχεια λειτούργησε με εισφορές των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Το 1935 με νέο νομοσχέδιο η FDIC καθιερώθηκε ως μόνιμη κρατική υπηρεσία και παρείχε ως εγγύηση για τις καταθέσεις μέχρι και 5.000 δολάρια. Με το πέρασμα των χρόνων το όριο αυτό συνεχώς αυξανόταν και πρόσφατα έφτασε -μετά την τελευταία δέσμευση του ίδιου του προέδρου κ. Τζορτζ Μπους και με χρονική περίοδο ισχύος έως το 2009- τα 250.000 δολάρια.