Παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τα καύσιμα

Συνεχίζεται ο ορυμαγδός ανακοινώσεων γύρω από το ευαίσθητο για την καθημερινότητά μας θέμα των καυσίμων. Ειδικότερα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε τη διαρθρωτική της παρέμβαση, με σκοπό τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον κλάδο των πετρελαιοειδών.

Τα μέτρα αναφέρονται κυρίως στην τήρηση της αρχής της διαφάνειας, της μη διακριτικής μεταχείρισης, του λογιστικού διαχωρισμού και της κοστοστρέφειας (αρχή βάσει της οποίας οι τιμές καθορίζονται με βάση το κόστος).

Οπως ανακοινώθηκε, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προτείνει τη δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διύλισης και Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΟΠΣΔΕΠ), το οποίο θα περιλαμβάνει την απαιτούμενη πληροφόρηση, έτσι ώστε ο έλεγχος και η εποπτεία της αγοράς να διενεργούνται πιο αποτελεσματικά από τις αρμόδιες αρχές (υπουργείο Ανάπτυξης, ΡΑΕ, Επιτροπή Ανταγωνισμού).

Το δεύτερο μέρος της δημόσιας διαβούλευσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με αντικείμενο τα μέτρα και τις προτάσεις ενίσχυσης του ανταγωνισμού στον κλάδο αγοράς και εμπορίας πετρελαιοειδών, θα διαρκέσει από σήμερα 27 Αυγούστου έως και τις 29 Σεπτεμβρίου 2008.

Αναλυτικά οι προτάσεις της Επιτροπής:

Εποπτεία της αγοράς πετρελαιοειδών και ενημέρωση καταναλωτών

Στο σκέλος της εποπτείας της αγοράς πετρελαιοειδών η Επιτροπή Ανταγωνισμού επισημαίνει ότι το υφιστάμενο σύστημα παρακολούθησης των τιμών παρουσιάζει ορισμένες αδυναμίες.

Για τον σκοπό αυτό, προτείνεται η συνολική αναθεώρηση της μεθοδολογίας από την αρμόδια διοικητική αρχή (υπουργείο Ανάπτυξης). Η δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διύλισης και Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΟΠΣΔΕΠ), το οποίο θα περιλαμβάνει την απαιτούμενη πληροφόρηση (τιμές πετρελαιοειδών, κόστος κτήσης της πρώτης ύλης, γεωγραφική διαφοροποίηση τιμών κ.λ.π), εκτιμάται ότι θα ενισχύσει τον έλεγχο και τη συστηματική εποπτεία της αγοράς (market monitoring) με σημαντική συνεισφορά στην τόνωση των συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού.

Στην προσπάθεια ενίσχυσης του ανταγωνισμού στον κλάδο των πετρελαιοειδών, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προτείνει να δοθούν επιπρόσθετες αρμοδιότητες στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, όπως η παρακολούθηση και διαχείριση του ΟΠΣΔΕΠ, η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τον κλάδο των πετρελαιοειδών), οι οποίες θα συμβάλλουν στην αποτελεσματική εποπτεία της αγοράς πετρελαιοειδών τόσο σε ρυθμιστικό (ex ante) όσο και σε παρεμβατικό επίπεδο (ex post).

Επίσης, τονίζεται ότι το «παρατηρητήριο» λιανικών τιμών πώλησης υγρών καυσίμων (βενζίνης, πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης), το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του υπουργείου Ανάπτυξης προβάλλοντας τα τρία φθηνότερα πρατήρια υγρών καυσίμων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα (Αττική-Πειραιάς, Θεσσαλονίκη και υπόλοιπη επικράτεια) και ανά τύπο καυσίμου, κρίνεται ότι λειτουργεί στη σωστή κατεύθυνση ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού, ενώ παράλληλα δημιουργεί τάσεις όξυνσης του επιπέδου του ανταγωνισμού στον κλάδο των πετρελαιοειδών. Αναφορικά με το ζήτημα της διαφάνειας στην τιμολόγηση των εταιρειών εμπορίας και των μεγάλων τελικών καταναλωτών από τις εγχώριες εταιρείες διύλισης, η Επιτροπή Ανταγωνισμού εκτιμά ότι θα πρέπει να είναι εφικτή η ανάλυση των στοιχείων κόστους που εμπεριέχει η προσαύξηση επί της βασικής τιμής διυλιστηρίου (κόστος αποθεμάτων ασφαλείας, κόστος αργού κ.λπ.). Στην αγορά χονδρικής, τα κυριότερα προβλήματα εντοπίζονται στην εκπτωτική πολιτική των εταιρειών εμπορίας. Οι κύριες αποκλίσεις στο ύψος της τιμής των υγρών καυσίμων ανά νομό αλλά και ανά πρατήριο, οι οποίες δεν μπορούν να αποδοθούν σε διαφορές στο κόστος μεταφοράς ή σε άλλους παράγοντες της αγοράς, ενισχύονται σε μεγάλο βαθμό από τη χορήγηση των «υποστηρικτικών» εκπτώσεων (price support) εκ μέρους των εταιρειών εμπορίας.

Διακίνηση πετρελαιοειδών

Στο κομμάτι της διακίνησης των υγρών καυσίμων, η Επιτροπή Ανταγωνισμού επισημαίνει ότι ο καθορισμός από την Πολιτεία (με ΚΥΑ) των κατώτατων ορίων κομίστρου για τη μεταφορά των υγρών καυσίμων με ΔΧΒ αυτοκίνητα, δεν συμβιβάζεται με τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως εκ τούτου, προτείνεται η άμεση κατάργηση των κατώτατων κομίστρων στα ΔΧΒ. Αναφορικά με το περιοριστικό νομοθετικό καθεστώς που επικρατεί στη διακίνηση πετρελαιοειδών από ΙΧΒ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προτείνει την πλήρη άρση των περιορισμών στην έκδοση νέων αδειών ΙΧΒ, έτσι ώστε οι εταιρείες χονδρικής, αλλά και οι επιχειρήσεις λιανικής εμπορίας (πρατηριούχοι) ανεξαρτήτου μεγέθους και δυναμικότητας να έχουν στην κατοχή τους ικανό στόλο βυτιοφόρων, με σκοπό την άμεση και αδιάλειπτη εξυπηρέτηση των πελατών τους ανά πάσα στιγμή, ανεξάρτητα από τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν (απεργία ΔΧΒ).  

Ενα εξίσου σημαντικό μέτρο προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του ανταγωνισμού στην αγορά λιανικής είναι η απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των πρατηρίων. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προτείνει τη -σε εθελοντική βάση- χρήση της πλήρους απελευθέρωσης του ωραρίου λειτουργίας των πρατηρίων υγρών καυσίμων, με παράλληλη ισχύ του υπάρχοντος καθεστώτος υποχρεωτικής εκ περιτροπής διανυκτέρευσης συγκεκριμένου αριθμού πρατηρίων υγρών καυσίμων ανά νομό μετά το πέρας του ισχύοντος σήμερα κανονικού ωραρίου (συμπεριλαμβανομένου και των Κυριακών και λοιπών αργιών).

Αναφορικά με την ύπαρξη καταχρηστικών όρων στις συμβάσεις των πρατηρίων που βρίσκονται εντός της εθνικής οδού (ΠΑΘΕ) με το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ) ή τους διαχειριστές των αυτοκινητόδρομων, προτείνεται να απαλειφθούν οι όροι που ορίζουν τα ενοίκια σε μορφή ποσοστού επί του τζίρου και ποσοστού επί των διαφημίσεων. Επίσης, προτείνεται να τροποποιηθούν οι όροι για την ετήσια αύξηση του ενοικίου, η οποία πλέον θα καθορίζεται σύμφωνα με το ποσοστό πληθωρισμού που ανακοινώνει η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΣΥΕ). Ενα σημαντικό μέτρο με σκοπό τη διαφάνεια όσον αφορά στις τιμές των υγρών καυσίμων κατά μήκος της ΠΑΘΕ είναι η τοποθέτηση ειδικών ηλεκτρονικών πινάκων σε συγκεκριμένα γεωγραφικά σημεία και σε σταθερή απόσταση μεταξύ τους. Οι πίνακες αυτοί θα πληροφορούν τους διακινούμενους οδηγούς τουλάχιστον στα επόμενα δύο πρατήρια της ΠΑΘΕ για τη λιανική τιμή πώλησης των υγρών καυσίμων (απλής αμόλυβδης βενζίνης και πετρελαίου κίνησης) και τη χιλιομετρική απόσταση από αυτά. 

Για την άρση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην αγορά της λιανικής εμπορίας, η Επιτροπή Ανταγωνισμού προτείνει την εγκατάσταση ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών συστημάτων εισροών εκροών, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με τις αντλίες παροχής καυσίμων των πρατηρίων. Μέσω αυτών των συστημάτων θα επιτυγχάνεται ο έλεγχος τόσο των πρατηριούχων και των εταιρειών εμπορίας, αλλά και των βυτιοφορέων, οι οποίοι διακινούν τα πετρελαιοειδή, ενώ παράλληλα θα εντοπίζονται οι οφειλούμενες σε διαφορές θερμοκρασίας αυξομειώσεις του όγκου των καυσίμων. Με την επιβολή του συγκεκριμένου μέτρου, το οποίο ήδη εφαρμόζεται σε ορισμένα πρατήρια υγρών καυσίμων, θα επιτυγχάνεται μεταξύ των άλλων ο καθημερινός έλεγχος της ποιότητας και ποσότητας των παραδιδόμενων υγρών καυσίμων, ενώ ταυτόχρονα εκτιμάται ότι θα περιορισθεί το παράνομο εμπόριο (λαθρεμπόριο, νοθεία). Επίσης, με το σύστημα αυτό θα επιτραπεί η συστηματική καταγραφή των τιμών λιανικής. Μέχρι να εφαρμοσθεί το ως άνω σύστημα, προτείνεται οπωσδήποτε η εγκατάσταση και χρήση ταμειακών μηχανών για πώληση υγρών καυσίμων στα πρατήρια.