"Ηλεκτροσόκ" 5.000 - 15.000 ευρώ για 200.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων

Να πληρώσουν αναδρομικά τα πολεοδομικά πρόστιμα μιας επταετίας ή… να κατεδαφίσουν οι ίδιοι το σπίτι που έκτισαν παράνομα μεταξύ του 1983 έως το 2003, ετοιμάζεται να καλέσει η κυβέρνηση εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων.

Ταυτόχρονα σχεδιάζει επιδρομή και στα "τελευταίας γενεάς" αυθαίρετα, τα οποία απειλούνται με πρόστιμα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ το καθένα. Για να "χρυσώσει το χάπι" όμως, αναζητεί και νομική φόρμουλα "τακτοποίησης" -σε βάθος εικοσαετίας ενδεχομένως και πλέον- των αυθαιρέτων οικοδομών, οι ιδιοκτήτες των οποίων θα θελήσουν να υπαχθούν, με το αζημίωτο, στη σχετική "ρύθμιση".

Στη μάχη εξεύρεσης πόρων και μείωσης των κρατικών ελλειμμάτων, ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου δεσμεύτηκε απέναντι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι θα παρουσιάσει "κίνητρα για τη ρύθμιση των παραβιάσεων χρήσης γης" οι οποίες θα αποφέρουν επιπλέον έσοδα 1,5 δισ. ευρώ από το 2011 ως το 2013, από τα οποία τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2011.

Στα ποσά αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από την ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους (800 εκατ. ευρώ το χρόνο). Σε κάθε περίπτωση –όπως προβλέπει και ο νόμος 3212/2003- τα έσοδα προορίζονται για περιβαλλοντικές κλπ δράσεις (Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων - ΕΤΕΡΠΣ).

"Ενοίκιο" για το σπίτι τους

Σύμφωνα με πληροφορίες,  το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει καταρχήν να εισπράξει τα πρόστιμα "ανέγερσης και διατήρησης", τα οποία δεν κατέβαλαν ποτέ ως τώρα οι περίπου 170.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που "αυτοκαταγγέλθηκαν" για να πάρουν ρεύμα από τη ΔΕΗ το 2004, με βάση το "νόμο Βάσως" (Παπανδρέου).

Από τότε οι τοπικές υπηρεσίες πολεοδομίας διατηρούν φάκελο του ακινήτου, όπου περιλαμβάνονται φωτογραφίες και κάτοψη του ακινήτου. Ορισμένοι δήμοι και νομαρχίες της χώρας, εφαρμόζοντας το νόμο, απέστειλαν από το 2005 ήδη στις αρμόδιες ΔΟΥ τα στοιχεία του φακέλου που πιστοποιούν την παράβαση, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες σε ορισμένες περιοχές (πχ Χαλκιδική) να κληθούν να πληρώσουν τα πρόστιμα.

Για τα αυθαίρετα αυτά, τα πρόστιμα ανέγερσης επιβάλλονται εφάπαξ και υπολογίζονται με "ταρίφα" τα 58 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο κτίσματος που, αν εξοφληθούν εφάπαξ, μειώνονται στο ένα τρίτο. Αντίστοιχα τα πρόστιμα διατήρησης καταβάλλονται κάθε χρόνο και αντιστοιχούν στο 50% του προστίμου ανέγερσης.

Έτσι, για παράδειγμα, για ένα αυθαίρετο 100 τμ που ηλεκτροδοτήθηκε το 2004, το πρόστιμο ανέγερσης είναι 5800 ευρώ. Για κάθε χρόνο μετά μέχρι και το 2011, το πρόστιμο διατήρησης υπολογίζεται σε 2900Χ8= 23.200. Συνολικά δηλαδή ο ιδιοκτήτης θα έπρεπε να καταβάλει σήμερα 29.000 ευρώ σε μηνιαίες δόσεις -ή 9.666 ευρώ αν επέλεγε να εξοφλήσει εφάπαξ.

Το βασικό σενάριο που εξετάζει η κυβέρνηση, σε συνεννόηση με τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος, αναμένεται να προβλέπει τμηματική καταβολή σε τέσσερις ετήσιες δόσεις, από το 2011 έως το 2013, των προβλεπομένων προστίμων στην τιμή "μετρητοίς". Με άλλα λόγια, στο προηγούμενο παράδειγμα, ο ιδιοκτήτης θα κληθεί να πληρώνει για τέσσερα χρόνια ποσό περίπου 2500 ευρώ, χωρίς να αποκλείεται και κάποια περαιτέρω έκπτωση επί των προστίμων.

Στην κατηγορία αυτή θα υπαχθούν και άλλοι περίπου 40.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που διαχρονικά πήραν "κατά παρέκκλιση" ρεύμα από τη ΔΕΗ, για λόγους υγείας.

Ως "αντάλλαγμα" για το χαράτσι που καλούνται να πληρώσουν σήμερα, θα μπορούν να απαλλαχθούν από το ετήσιο "ενοίκιο" των 2.900 ευρώ, για την περίοδο μετά το 2013 που θα εκτείνεται η ρύθμιση (πχ ως το 2033).

"Στα μαλακά" 25.000 αυθαίρετοι νέας γενεάς;

Για τα αυθαίρετα που κτίστηκαν μετά το 2004 ή ο ιδιοκτήτης τους δεν μπορεί να αποδείξει πως κτίστηκαν πριν τις 31.12.2003 (επικαλούμενος στοιχεία όπως μηνύσεις και δικαστικές αποφάσεις, ένσημα ΙΚΑ κλπ) τα πρόστιμα ανέγερσης είναι κυριολεκτικά "δρακόντεια" και υπολογίζονται με βάση την "συμβατική αξία" του ακινήτου (πχ 80.000 ή 200.000 ευρώ), όσο δηλαδή και το κόστος κατασκευής τους. Αν το ακίνητο βρίσκεται σε δασική έκταση ή αιγιαλό, το πρόστιμο διπλασιάζεται.

Αντίστοιχα τα πρόστιμα διατήρησης ανέρχονται στο 50% ετησίως αλλά η έκπτωση για εφάπαξ εξόφληση δεν ξεπερνά το 10%!

Υπολογίζεται πως την τελευταία εξαετία, περισσότεροι από 25.000 έχουν κτίσει παράνομα "όπως οι άλλοι" (κατά την προτροπή και των τοπικών εργολάβων αυθαιρέτων κατοικιών), αδιαφορώντας ή αγνοώντας τα τεράστια πρόστιμα.

Για όλους αυτούς, αλλά και για άλλους 1,1 εκατ. "αυθαίρετους" που δεν έσπευσαν το 2004 να κάνουν χρήση του "Νόμου Βάσως", οι λύσεις που εξετάζονται είναι δύο: είτε να λάβουν ρεύμα και να πληρώσουν τα "χαμηλά" πρόστιμα που προβλέπονται και για τους προ του 2004, είτε να τους ζητηθεί να πληρώσουν τα υπέρογκα πρόστιμα που επιβάλλει ο νόμος.

Οι απόψεις προς το παρόν διίστανται καθώς, επί της ουσίας, αν πέσουν "στα μαλακά" όσοι αυθαιρέτησαν μετά το 2004, καταρρακώνεται το πνεύμα και το κύρος του Νόμου. Όπως χαρακτηριστικά ελέχθη πάντως στο υπουργείο Οικονομικών "ο νόμος είναι ξεκάθαρος και ας το γκρεμίσουν οι ίδιοι, αν δεν θέλουν να το πληρώνουν".

Επικαλούνταν μάλιστα την παρουσία του πρωθυπουργού στην κατεδάφιση νυχτερινών κέντρων στην παραλία του Ελληνικού -την οποία όμως αντιθέτως άλλοι ερμήνευαν ως ένδειξη πως για την κυβέρνηση "η λύση της κατεδάφισης μπορεί να αφορά επιχειρήσεις αλλά όχι νοικοκυριά που καλούνται να εισφέρουν από το υστέρημά τους".