Από την Πόλη ερχότανε και στην κορυφή… λουκέτο

«Σαν έτοιμοι από καιρό» αντιμετώπισαν εργαζόμενοι και τοπική κοινωνία το κλείσιμο του εργοστασίου της ΑΒΕΖ στον δρόμο Θεσσαλονίκης - Ωραιοκάστρου την προηγούμενη εβδομάδα. Το λουκέτο της πλέον ιστορικής βιομηχανίας της Βορείου Ελλάδος (υπήρξε η πρώτη που ιδρύθηκε στην πόλη το 1926) ήρθε να επιβεβαιώσει το κλίμα αποβιομηχάνισης του ελληνικού Βορρά και να καταδείξει το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργείται στον χώρο της Μακεδονίας - κι ας κατείχε έως και σήμερα μερίδιο 20% στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας καθώς και σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα σε Πολωνία, Βουλγαρία, Αλβανία και Κύπρο.  

Οπως τόνισε ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στη βιομηχανία κ. Γιώργος Πλευρίτης, το κλείσιμο του εργοστασίου ήταν αναμενόμενο λόγω της κρίσης που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια ο κλάδος παραγωγής ζυμαρικών. Το πρόβλημα είχε φανεί πως δεν θα έβρισκε λύση ήδη από το καλοκαίρι, όταν η εταιρεία Μέλισσα-Κίκιζας ανακοίνωνε την απόκτηση του σήματος ΑΒΕΖ την ίδια στιγμή που απολύονταν συνολικά 17 άτομα από τα 50 που είχαν απομείνει στη μονάδα. Οι επόμενοι «τυχεροί» ήταν οι 33 εργάτες που απλώς περίμεναν το μοιραίο, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και στους αρμόδιους φορείς. Εντονο, πάντως, είναι το πρόβλημα γι’ αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι όχι μόνο έμειναν χωρίς δουλειά μέσα στην εορταστική περίοδο, αλλά οι περισσότεροι μάλιστα είναι σε ηλικία 30-40 ετών, επομένως δεν θα μπορούσε να υπάρξει κάποιο ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησής τους. Ηδη το Εργατικό Κέντρο της πόλης επεξεργάζεται σχέδιο σωτηρίας για τους υπαλλήλους, όμως το φάσμα της ανεργίας προβάλλει μπροστά τους.

Η πρώτη βιομηχανία της Θεσσαλονίκης
Θα πρέπει να σημειώσουμε πως η ΑΒΕΖ δεν είναι μια τυχαία βιομηχανία για τη Βόρεια Ελλάδα και το σύνολο της χώρας. Είναι η πρώτη βιομηχανία που δημιουργήθηκε ποτέ στη Θεσσαλονίκη με χρονιά έναρξης το 1926. Οι ρίζες της χάνονται στον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, όταν το 1860 ο Κωνσταντίνος Μήκας ίδρυσε το πρώτο εργοστάσιο ζυμαρικών. Μετά την καταστροφή της Σμύρνης, και συγκεκριμένα το 1924, με μυθιστορηματικό τρόπο η οικογένειά του κατάφερε να περισώσει μηχανήματα και εξοπλισμό περπατώντας κάτω από εχθρικό περιβάλλον στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης. Η εγκατάσταση έγινε στην πόλη της Θεσσαλονίκης όπου και ιδρύθηκε το 1926 η ΑΒΕΖ Α.Ε. Η εταιρεία δημιουργήθηκε μετά τη συνένωση τεσσάρων βιοτεχνιών ζυμαρικών: των Υιοί Κ. Μήκα ΙΡΙΣ, Χατζηγιάννη και Βέρρου, Κούσκουρα και Μόκκα, Μπεραχά και ΣΙΑ. Το πρώτο εργοστάσιο δημιουργήθηκε με χειροκίνητα, κυρίως, μηχανήματα και αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην τοπική κοινωνία. Το μοντέρνο εργοστάσιο της ΑΒΕΖ δημιουργήθηκε στην οδό Θεσσαλονίκης - Ωραιοκάστρου το 1962 και τα εγκαίνιά του υπήρξαν σημαντικό γεγονός για τη συμπρωτεύουσα. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως η εταιρεία επί σειρά ετών κέρδισε βραβεία σε διεθνείς εκθέσεις, όπως στη Φλωρεντία το 1929 και στη Νίκαια το 1930.

Το ρέκβιεμ
Τα μεγάλα προβλήματα του ομίλου ξεκινούν στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όπου η κακή διαχείριση και η απουσία επενδύσεων στον μηχανολογικό εξοπλισμό οδήγησαν σε συνεχείς ζημιογόνες χρήσεις. Πιεζόμενη από αυτές τις αρνητικές εξελίξεις, τον Οκτώβριο του 2004 η οικογένεια Μήκα μεταβίβασε τις μετοχές της στην εταιρεία εμπορίας αγροτικών προϊόντων ΕΝΑ Trade ΑΒΕΕ και στη βιομηχανία παραγωγής σιμιγδαλιού Α. Λαμπριανίδης ΑΒΕΕ. Ο Αθανάσιος Καδινόπουλος αναλαμβάνει την προεδρία, και στον Ιωάννη Λαμπριανίδη, ο οποίος ορίζεται διευθύνων σύμβουλος. Ομως το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο και τίποτε δεν μπορούσε να το αποτρέψει. Μόνο το 2006 η ΑΒΕΖ εμφάνισε ζημία 1 εκατ. ευρώ. Ούτε φυσικά η πώληση του εμπορικού σήματός της στη Μέλισσα-Κίκιζας βοήθησε, αφού ο όμιλος δεν θέλησε να αξιοποιήσει τους εργαζομένους που είχαν παραμείνει πιστοί στη μακεδονική βιομηχανία.