Γιάννης Κότσιρας στο protothema.gr: Χανόμαστε κι έχουμε ανάγκη υπενθύμισης της ταυτότητάς μας

Ήταν μια βραδιά του Ιούνη του 1962 όταν στη μαρκίζα του Θεάτρου «Παρκ» άναψαν, για πρώτη φορά, τα φώτα της «Όμορφης Πόλης», μιας νέας, σατυρικής μουσικής παράστασης, με την σκηνοθετική υπογραφή του Μιχάλη Κακογιάννη, σε κείμενα του Μποστ, μουσική – τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη  και πρωταγωνιστές τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Γιάννη Βογιατζή, την Ντόρα Γιαννακοπούλου και τις αδελφές Καλουτά.

Η παράσταση έμεινε στην ιστορία για δύο λόγους: Για τα σπουδαία τραγούδια που ακούστηκαν. για πρώτη φορά, μεταξύ των οποίων και τα εμβληματικά «Καημός», «Της ξενιτιάς», «Όταν με δείτε να μιλώ» κ.α., αλλά και για τον έντονο ανταγωνισμό που δημιουργήθηκε ανάμεσα σε αυτήν και το αντίπαλο δέος της που δεν ήταν άλλο από την «Οδό Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, η οποία ανέβηκε την ίδια περίοδο, σε ένα άλλο θέατρο του ίδιου επιχειρηματία, το «Μετροπόλιταν». Παρότι οι δύο δημιουργοί είχαν άριστες σχέσεις μεταξύ τους, η συνύπαρξή τους στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Αθήνας, την ίδια χρονική στιγμή, δίχασε το κοινό το οποίο καλούνταν να πάρει σαφή θέση προτίμησης υπέρ του ενός ή άλλου. Λέγεται, μάλιστα πως, σημαντικό ρόλο στη λήψη της σχετικής απόφασης διαδραμάτισαν τα πολιτικά φρονήματα των δύο δημιουργών με τους Αριστερούς να προτιμούν τον Θεοδωράκη και τους Δεξιούς, τον Χατζιδάκι.

Η «Όμορφη Πόλη» αναβιώνει, δεκαετίες αργότερα, στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, μέσα από μία σειρά παραστάσεων, που θα δοθούν από τις 17 έως τις 30 Ιανουαρίου. Η πρωτοβουλία ανήκει στον Γιώργο Βάλαρη, ο οποίος υπογράφει τη σκηνοθεσία ενώ συμμετέχει μιας ντριμ – τιμ του ελληνικού θεάτρου και τραγουδιού στην οποία συμπράττουν οι Κώστας Καζάκος, Γιώργος Κιμούλης, Λήδα Πρωτοψάλτη, Γιάννης Κότσιρας, Δημήτρης Μπάσης, Πέγκυ Σταθακολούλου, Ελισάβετ Μουτάφη κ.α.

«Είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα η συμμετοχή μου σε μια παράσταση το αποτέλεσμα της οποίας διασφαλίζεται από τον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη και στην οποία έχουν συγκεντρωθεί κορυφαίοι, ο καθένας στο είδος του, καλλιτέχνες. Ομολογώ πως όταν συναντηθήκαμε, για πρώτη φορά όλοι μαζί, είχα αμφιβολίες ως προς το κατά πόσο θα μπορούσαν να συνυπάρξουν τόσοι πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες. Εντυπωσιάστηκα τελικά από την δοτικότητα των πάντων. Όλοι αντιμετώπισαν με τεράστιο ενθουσιασμό αλλά και ταπεινότητα αυτή την παράσταση. Είναι σαν μια βαθιά υπόκλιση όλων μας στον Μίκη Θεοδωράκη» λέει στο protothema.gr o συνήθως συγκρατημένος  Γιάννης Κότσιρας ο οποίος, ωστόσο, αυτή τη φορά αδυνατεί να κρύψει τον ενθουσιασμό του!

Ένας ενθουσιασμός απολύτως δικαιολογημένος καθώς το όλο εγχείρημα πραγματοποιείται όχι μόνο με τις...ευλογίες του Μίκη Θεοδωράκη αλλά με την άμεση, διαρκή και ουσιαστική παρουσία και παρέμβασή του: «Η "Όμορφη Πόλη” ήταν πάντα το μεγάλο απωθημένο του Μίκη. Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε, οι καταστάσεις ήταν πολύ διαφορετικές, ίσως κάποια πράγματα να μην έγιναν όπως τα ήθελε. Τώρα λοιπόν επανέρχεται, με μεγάλη χαρά, και το έχει πάρει όλο επάνω του. Γιατί επρόκειτο για ένα μεγάλο του όνειρο που γίνεται πραγματικότητα. Γι' αυτό και είναι διαρκώς «παρών» σε όλο αυτό το εγχείρημα, βρίσκεται συνέχεια από πάνω. Έχει επιλέξει ποιήματα, τραγούδια, κείμενα...» μάς αποκαλύπτει ο ερμηνευτής ο οποίος έχει και στο παρελθόν ερμηνεύσει μεγάλα έργα του συνθέτη.

Πράγματι, η «Όμορφη Πόλη», δεν στάθηκε ιδιαιτέρως τυχερή την εποχή που πρωτοπαρουσιάστηκε. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε το γεγονός πως συνέπεσε την περίοδο που ο Μίκης Θεοδωράκης αρρώστησε βαριά και αναγκάστηκε να μεταφερθεί στο Λονδίνο. Παρά την οριακή κατάσταση της υγείας του, ωστόσο, τον απασχολεί η πορεία της παράστασης γι' αυτό και ζητά, δια αλληλογραφίας από τον Στέλιο Καζαντζίδη να συμμετέχει στο θίασο. Όταν εκείνος δέχεται και τον ενημερώνει πως θα πάρει μαζί του και την Μαρινέλλα, ο συνθέτης κάθεται επί τόπου και γράφει καινούργια τραγούδια ειδικά για τη φωνή του! Τα υπόλοιπα είναι ιστορία...

Θα πρέπει, βεβαίως να σημειώσουμε πως η νέα παράσταση διαφοροποιείται αρκετά από την αρχική τόσο ως προς τα κείμενα όσο και ως προς το μουσικό ρεπερτόριο: «Δεν έχουν χρησιμοποιηθεί τα αρχικά κείμενα του Μποστ καθώς επρόκειτο για επιθεωρησιακά κείμενα τα οποία αναφέρονταν σε μια άλλη εποχή, σατίριζαν τη βασιλική αυλή και δεν θα μπορούσαν να σταθούν στο σήμερα. Τα νέα κείμενα καταπιάνονται με τα πραγματικά «θέλω» του Μίκη Θεοδωράκη που είναι η καταγραφή των σκέψεών του απέναντι στα μεγάλα νοήματα της ζωής δηλαδή στην γέννηση, στον έρωτα, το θάνατο, την επανάσταση, την υπομονή, τη μοναξιά» μάς εξηγεί ο Γιάννης Κότσιρας και προσθέτει: «Όσον αφορά στα τραγούδια ο Μίκης επέλεξε, από όλο το ρεπερτόριό του, τα πιο αγαπημένα του. Υπάρχει αναφορά στα τραγούδια της «Όμορφης Πόλης», υπάρχουν όμως και αναφορές στο «Άξιον Εστί», στην «Ρωμιοσύνη» και τα άλλα μεγάλα του έργα. Ήταν κάτι που το επιθυμούσε ο ίδιος. Ήθελε αυτή η παράσταση να διαπερνά τις πιο φωτεινές στιγμές της τεράστιας μουσικής του διαδρομής αλλά και τις μεγάλες ιδεολογικές και προσωπικές αναζητήσεις τους. Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με μια παράσταση που, χωρίς να είναι βιογραφική, εισβάλει στο βαθύ υποσυνείδητο του Μίκη Θεοδωράκη και αυτό είναι συγκλονιστικό!»

Ο τραγουδιστής μάλιστα δεν διστάζει να εξομολογηθεί ποιά είναι τα δικά του αγαπημένα από το ρεπερτόριο του Θεοδωράκη, τα τραγούδια εκείνα με τα οποία ο ίδιος ταυτίζεται: «Το αγαπημένο μου από τα τραγούδια του Μίκη που ερμηνεύω στην παράσταση είναι “Το Τραγούδι της Ξενιτιάς”. Επειδή προέρχομαι από μια οικογένεια βαθιά ξενιτεμένη, και λόγω του ναυτικού πατέρα αλλά και λόγω άλλων βιωμάτων που έχει η οικογένειά μου, αυτή η στιγμή είναι από τις πιο συγκινητικές στιγμές που έχει βιώσει ως καλλιτέχνης».

Για τον Γιάννη Κότσιρα η χρονική στιγμή που αναβιώνει η θρυλική «Όμορφη Πόλη» είναι η απολύτως ενδεδειγμένη καθώς θεωρεί πως οι αξίες και τα ιδανικά που πρεσβεύουν οι μεγάλοι δημιουργοί και τα έργα τους μάς είναι πιο απαραίτητα σήμερα παρά ποτέ: «Βιώνουμε μια εποχή που όλες μας οι σταθερές χάνονται. Οι ιδεολογίες έχουν χάσει το χαρακτήρα τους, τα πολιτικά κόμματα που εκφράζουν τις ιδεολογίες έχουν μπερδευτεί και βρίσκονται σε αμηχανία, η μουσική έχει χάσει την ταυτότητά της – ανακηρύσσουμε λαϊκά τραγούδια τα ποπ και τα πραγματικά λαϊκά, τα χαρακτηρίζονται ως παρωχημένη μουσική. Υπάρχει μια ιστορική ανάγκη να ψάξουμε τις σταθερές μας. Και αυτή η επαφή με τις δημιουργίες των ανθρώπων που έζησαν τις μεγάλες ανατροπές της Ελλάδας, μάς υπενθυμίζει ποιοι είμαστε και πού πάμε. Χανόμαστε και έχουμε ανάγκη μια υπενθύμιση της ταυτότητάς μας».