Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Δύο ελληνικές ταινίες στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα

Δεκατέσσερις φέτος οι ταινίες που παίρνουν μέρος στο Διαγνιωστικό Τμήμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, διεκδικώντας τον Χρυσό Αλέξανδρο.

Ξεκινάμε με τις δύο ελληνικές ταινίες που συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό που πραγματικα αξίζουν την προσοχή μας και αναμένεται να τα πάνε πολύ καλά στις αθηναικές αίθουσες. Μιλούν και οι δύο για την κρίση και σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά με εντελω΄ς διαφορετικό τρόπο και έχουν εξαιρετικές ερμηνείες.

Wild Duck, 2013

Εγκλωβισμένος σε προσωπικά και οικονομικά αδιέξοδα, ο Δημήτρης προσπαθεί να ορθοποδήσει αναλαμβάνοντας την εξιχνίαση μιας υπόθεσης υποκλοπών. Η έρευνα τον οδηγεί στην παρακολούθηση ενός διαμερίσματος και, κατ’ επέκταση, της καθημερινότητας των ενοίκων ολόκληρης της πολυκατοικίας. Όσο η παρακολούθηση προχωρά, τόσο το ενδιαφέρον του Δημήτρη αυξάνεται για την ιστορία της Παναγιώτας, της ενοίκου του επάνω ορόφου. Η σχέση του με την Παναγιώτα, αλλά και τα στοιχεία που ανακαλύπτει, τον οδηγούν στη βίαιη συνειδητοποίηση της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας, αλλά και της υποβίβασης της ποιότητας ζωής των κατοίκων της σύγχρονης πόλης. Σ’ ένα ταξίδι αυτοπροσδιορισμού στη γενέτειρά του, ο Δημήτρης προσπαθεί να ξαναβρεί τη χαμένη του ελευθερία και τα παραγκωνισμένα του ιδανικά, για ν’ αντιμετωπίσει τα ηθικά και οικονομικά διλήμματα που τον καταδιώκουν. Αλέχανδρος Λογοθέτης για μια ακόμη φορά εντυπωσιακός, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Θέμις Μπαζάκα και Ηλίας Λογοθέτης.

Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά, 2012

Μετά από είκοσι χρόνια επιτυχημένης παρουσίας στην πρωινή ζώνη της τηλεόρασης, σε μια προσπάθεια να τονώσει τη δημοτικότητά του, ο γνωστός παρουσιαστής Αντώνης Παρασκευάς σκηνοθετεί ο ίδιος την «απαγωγή» του. Αποσύρεται σ’ ένα εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο απ’όπου παρακολουθεί, μέσα από τις πολλές ανοιχτές τηλεοράσεις και τις πρωινές εκπομπές, τις εξελίξεις σχετικά με τη μυστηριώδη εξαφάνισή του. Συνδυάζοντας τη μαύρη κωμωδία, το δράμα, τη στιλιζαρισμένη δραματοποίηση και τα μουσικά ιντερλούδια, η σκηνοθέτις δημιουργεί μια αποπνικτική ατμόσφαιρα εγκατάλειψης. Κι ενώ περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να επιστρέψει, ο Αντώνης Παρασκευάς διαπιστώνει προς φρίκη του πως σιγά σιγά το όνομά του αρχίζει να ξεχνιέται και η ζωή συνεχίζεται χωρίς εκείνον. Μέσα από τις οικείες και αναγνωρίσιμες εικόνες στις οθόνες κι από τους άδειους και παρηκμασμένους χώρους του ξενοδοχείου, παρακολουθούμε και τον Αντώνη Παρασκευά αλλά και τον κόσμο που τον δημιούργησε να αναζητούν απεγνωσμένα τη χαμένη τους ταυτότητα. Με το βραβείο Works in Progress του Karlovy Vary IFF 2012, ειδικη συμμετοχή στη Μπερλινάλε αλλά και μνείες από κριτικούς και κοινό, αυτή η ταινία έχει αφήσει ήδη το σημάδι της.

Οι υπόλοιπες διεθνείς ταινίες είναι οι εξής:

Εμείς, 2013

Η Ίντα, πορσελάνινη και καλοσυνάτη, πιάνει καινούργια δουλειά σ’ ένα σχολείο. Αμέσως τραβά την προσοχή του φαινομενικά μαζεμένου, αλλά αποφασιστικού συναδέλφου της Κρίστερ, ο οποίος δεν διστάζει να την υπερασπιστεί μέσα στην τάξη όταν εκείνη αντιμετωπίζει προβλήματα, ως νεοφερμένη, με τους μαθητές της. Όλα θα συμβούν γρήγορα: το πρώτο ραντεβού, η συγκατοίκηση, οι όρκοι αιώνιας αγάπης. Το πάθος τους είναι φανερό, όπως και το, μακρινό ακόμα, γκρίζο σύννεφο που τους πλησιάζει. Σταδιακά, εκείνος αρχίζει να φανερώνει την καταπιεστική του πλευρά: γίνεται ζηλιάρης και απρόβλεπτος στις αντιδράσεις του, προσπαθεί να την απομονώσει από την οικογένεια και την κολλητή της. Εκείνη, αδύναμη, ανασφαλής και με ροπή στα ψέματα, χρησιμοποιεί το σεξ προκειμένου να αποφύγει τις δυσκολίες και την αλήθεια. Τροφοδοτώντας ο ένας την αδυναμία του άλλου, αναπτύσσουν μια αμοιβαία ψυχαναγκαστική εξάρτηση. Πετώντας τις μάσκες και τα προσχήματα, το Εμείς ξεπροβάλλει ως ένα αποκαλυπτικό, σκληρό πορτραίτο της αγάπης και των περίπλοκων διεργασιών της.

Ένα βήμα την ημερα, 2012

Σ’ ένα αποπνικτικό διαμέρισμα του Καΐρου, μια τριμελής οικογένεια ζει μια δύσκολη ζωή, με σπάνιες στιγμές τρυφερότητας. Η Σοάντ, ανύπαντρη και γύρω στα τριάντα, φροντίζει τον άρρωστο πατέρα της, ενώ η κουρασμένη μεσήλικας μητέρα της εργάζεται ως νοσοκόμα. Η Σοάντ φαίνεται να έχει παραδοθεί σ’ αυτή τη ζωή μοναξιάς και έλλειψης επιθυμιών, ζώντας κλεισμένη μέσα στο σπίτι και περιορισμένη από τις υποχρεώσεις της προς την οικογένειά της. Το παιχνίδι φωτός και σκότους μεταξύ του ζοφερού διαμερίσματος και της ηλιόλουστης πόλης, μεταξύ της άχαρης μέρας και της πολλά υποσχόμενης νύχτας, καθώς και οι μικροσκοπικές λεπτομέρειες αυτής της μιας ημέρας, δημιουργούν ένα συναρπαστικό συναισθηματικό τοπίο. Γυρισμένη με άγγιγμα ικανό και διορατικό, η ταινία συνθέτει το πορτραίτο μιας νεαρής γυναίκας που ταλαντεύεται ανάμεσα στην πραγματικότητά της και τη ζωή που δεν έχει ζήσει ακόμη.

Suzanne, 2013

H τραγική ιστορία μιας τετραμελούς οικογένειας. Όταν χάνουν την μητέρα τους, οι δύο μικρές κόρες δένονται ακόμα περισσότερο. Η μικρή Suzanne όμως, φαίνεται οτι θα τραυματιστεί πολύ περισσότερο από τον χαμό της μητέρας της. Η κεντρική ηρωίδα σ’ αυτό το δυνατό δράμα χαρακτήρων είναι μια χαμένη ψυχή, έρμαιο ενός μοιραίου έρωτα, παραδομένη σε λανθασμένες επιλογές και παρορμήσεις της στιγμής. Από την παιδική ηλικία ώς την ωρίμανση, ξετυλίγονται ελλειπτικά 25 χρόνια «βίου και πολιτείας» της Σουζάν, το μαύρο πρόβατο της οικογένειάς της, μια μόνιμη πηγή ανησυχίας για τον χήρο πατέρα και τη μεγαλύτερη, συνετή αδελφή της. Ωστόσο, παρά το πόσο τους απογοητεύει, οι δεσμοί αίματος που τους ενώνουν είναι άρρηκτοι και παντοτινοί. Η Σουζάν διψά να λάβει και να δώσει αγάπη, πληρώνοντας κάθε φορά το τίμημα.

Καληνύχτα, 2013

Γρήγορα αντιλαμβάνεται κανείς πως η βραδιά που έχουν προετοιμάσει η Λι κι ο Ουίνστον για τους φίλους τους δεν θα είναι ήρεμη. Για τα 29α γενέθλια της Λι, το ζευγάρι έχει καλέσει εννιά φίλους τους στο καινούργιο τους σπίτι. Υπάρχει μια ανεπαίσθητη αμηχανία καθώς η παρέα μαζεύεται σταδιακά, αλλά τα πράγματα χαλαρώνουν γύρω από το τραπέζι. Και τότε είναι που η Λι σερβίρει μια «βόμβα», ανατρέποντας οριστικά το κλίμα και τις διαθέσεις. Μετά το αρχικό σοκ, ακολουθούν το αλκοόλ, τα τσιγάρα, ο χορός, τα αναπάντητα ερωτήματα και οι θολωμένες σκέψεις. Η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη, αλλά γεμάτη αγάπη. Ο σκηνοθέτης Σον Γκάλαχερ ανοίγει την πόρτα στο σπίτι του ζευγαριού και μας τοποθετεί στην καρδιά της ζωής τους – η κάμερά του δεν είναι κλειδαρότρυπα, αλλά αισθητή παρουσία. Ένα πολυφωνικό κολάζ συναισθημάτων και βιωμάτων.

Θαύμα, 2013

Η Έλα, μια σκυθρωπή έφηβη, εξαναγκάζεται από τη μητέρα της –η οποία προτιμά τον πιο πρόσφατο σύντροφό της από την κόρη της– να μπει σε σωφρονιστικό ίδρυμα. Όταν το σκάει από εκεί, συναντά τον φίλο της, έναν ναρκομανή τριαντάρη σεκιουριτά, ο οποίος την κακομεταχειρίζεται· ακόμα κι έτσι, η σχέση τους ξυπνά σ’ αυτήν σπάνιες αναλαμπές μιας πραγματικής εφηβικής αίσθησης ελευθερίας και χαράς. Η επαναστατικότητα και ανυπακοή της Έλα –θεμελιώδη στοιχεία της πορείας προς την ενηλικίωση– αναλώνονται στο θυμό της απέναντι στη μητέρα της, απέναντι στον κόσμο και απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή εξουσίας προσπαθεί να τη βάλει σ’ένα καλούπι που δεν της ταιριάζει. Η νεαρή πρωτοεμφανιζόμενη Μικαέλα Μπεντούλοβα ξεχωρίζει με μια συγκρατημένη, στιβαρή ερμηνεία με λεπτές αποχρώσεις, ενώ η ταινία, αφτιασίδωτη και ειλικρινής στον σκληρό της ρεαλισμό, της δίνει χώρο για να λάμψει. Πίσω από τη σοβαρή έκφρασή της, τα μάτια της αποκαλύπτουν το «τσαγανό» και την ικανότητα να ονειρεύεται κάτι καλύτερο, κάτι περισσότερο.

Κελί από Χρυσάφι, 2013

Δεκαπέντε μόλις χρονών, ο Χουάν, η –μεταμφιεσμένη σε αγόρι– Σάρα και ο Σαμουέλ ξεκινούν από τη Γουατεμάλα για να διασχίσουν το Μεξικό, κι από κει να φτάσουν «στον Βορρά», στις μυθικές ΗΠΑ. Στη διαδρομή συναντούν και τον Τσαούκ, έναν συνομήλικό τους Ινδιάνο, ο οποίος δεν έχει χαρτιά και δεν μιλάει καν Ισπανικά. Το ότι οι τέσσερίς τους είναι σκληραγωγημένοι δεν σημαίνει ότι έχουν επίγνωση του τι συνεπάγεται αυτή η διαδρομή – κι είναι αυτή η αφέλεια, κι όχι ανωριμότητα, που τελικά τους επιτρέπει να προχωρούν και να αποφεύγουν τις παγίδες. Ο Διέγο Κεμάδα-Δίες γνωρίζει ότι η ιστορία του έχει κινηματογραφηθεί κι άλλες φορές, γι’ αυτό δεν βιάζεται. Παρέχει στα παι- διά το χώρο που χρειάζονται, δίνει στους χαρακτήρες τους υπόσταση και συναίσθημα. Η σκόνη στα πρόσωπά τους αποκτά αποτύπωμα στην οθόνη με τον κόκκο της εικόνας, ο κίνδυνος στο κάθε βήμα τους γίνεται απτός – και τρο- μακτικός. Θέλει θάρρος να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι, και ο Κεμάδα-Δίες εμφανίζεται με το ντεμπούτο του ως ατρόμητος.

Μελάσα, 2012

Ένας πρωτοεμφανιζόμενος Kουβανός σκηνοθέτης σκιαγραφεί το πορτραίτο της σύγχρονης κουβανέζικης επαρχίας, ενώ ταυτόχρονα αποτυπώνει με ρεαλιστικά χρώματα την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων της. Η Μόνικα είναι η μοναδική υπάλληλος ενός εργοστασίου ζάχαρης που κάποτε έδινε ζωή στον τόπο. Ο σύζυγός της Άλντο, δάσκαλος κολύμβησης, διδάσκει σε παιδιά πώς να κολυμπούν σε μια πισίνα χωρίς νερό. Το νιόπαντρο ερωτευμένο ζευγάρι ζει σ’ ένα πολύ μικρό σπίτι, μαζί με την 8χρονη κόρη της Μόνικα και τη γιαγιά της. Τα πρωινά υπενοικιάζουν το σπίτι σε παράνομα ζευγάρια για να ενισχύσουν το εισόδημά τους, ενώ ο Άλντο προσπαθεί να πουλήσει κρέας, κάτι που απαγορεύεται δια νόμου στην Κούβα. Ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τη δεινή οικονομική κατάσταση και την απομόνωση, με άξονα μια ερωτική ιστορία. Οι ζωές των ηρώων του αντανακλούν τα χαμένα όνειρα μιας νέας γενιάς που χαράσσει την πορεία της μέσα στην αστάθεια και στις αντίξοες συνθήκες. Στο φακό του, τα έντονα χρώματα της Κούβας –της φύσης και των κτισμάτων– έρχεται σε αντιπαράθεση με τη ζοφερή ανθρώπινη πραγματικότητα, ενώ με ρεαλισμό και ευαισθησία προσεγγίζει το ταμπεραμέντο και το ένστικτο επιβίωσης του κουβανέζικου λαού.

Οι Αισιόδοξοι, 2013

Δυο φίλοι επισκέπτονται τον τρίτο της παρέας, ο οποίος υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, με σκοπό να του παραδώσουν ένα γράμμα χωρισμού από την αγαπημένη του. Έχουν να ιδωθούν πάνω από ένα χρόνο, μετά την αποφοίτηση απ’ το σχολείο. Μέσα σε λιγότερο από 48 ώρες, ανάμεσα σε γέλια, αναμνήσεις, ανατροπές και άφθονο αλκοόλ, θα συνειδητοποιήσουν πόσο έχουν αλλάξει οι ίδιοι και οι ζωές τους. Η ιστορία διαδραματίζεται τη ρευστή περίοδο της κρίσης που στιγμάτισε την Κορέα τη δεκαετία του ’90. Οι τρεις φίλοι μοιάζουν εξίσου μετέωροι: έχουν απαρνηθεί την ανεμελιά των σχολικών χρόνων και ισορροπούν ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, προσπαθώντας να βρουν τη θέση τους στο παρόν. Συγκινητική και ρομαντική, εμποτισμένη με νοσταλγία αλλά και ειρωνεία, η ταινία δημιουργεί μια πηγαία αίσθηση οικειότητας, προκαλώντας γλυκόπικρα συναισθήματα. Μέσα από λιτή αφηγηματική γραμμή και λεπτό χιούμορ, και με αληθινή χημεία μεταξύ των πρωταγωνιστών, το φιλμ υμνεί τη νεανική φιλία και την –όχι χωρίς κόστος– μετάβαση στην ενήλικη ζωή· και, φυσικά, εκείνα τα βράδια παρέα με τους κολλητούς, που μένουν αξέχαστα για πάντα.

Πρόβατο, 2013

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο των Μαριάν Πιστόν και Ζιλ Ντερού ακολουθεί τα μονοπάτια του σινεμά βεριτέ για να αφηγηθεί μια δραματουργικά ασυνήθιστη ιστορία. Με μινιμαλισμό και ακρίβεια στο χειρισμό της κάμερας, οι δημιουργοί ακολουθούν έναν νεαρό με το όνομα Ορελιέν και το ψευδώνυμο «Mouton» (πρόβατο). Η Πρόνοια αποφασίζει να τον απομακρύνει από την αλκοολική μητέρα του, ενώ στη συνέχεια παρακολουθούμε την εξέλιξή του σε βοηθό σεφ σ’ ένα παραθαλάσσιο εστιατόριο. Αυτό που μοιάζει αρχικά ως μια συμβατική αφήγηση ανατρέπεται γρήγορα, σε μια βίαιη σκηνή που αλλάζει όλη τη ροή της ταινίας. Η σχέση συμπάθειας που αναπτύσσεται προς το πρόσωπο του ήρωα από τον θεατή δεν παύει, αλλά μένει ξαφνικά μετέωρη. Όσοι λειτουργούσαν σαν δορυφόροι του κεντρικού χαρακτήρα αναλαμβάνουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το Πρόβατο είναι μια ταινία για την αβεβαιότητα, τον αέναο κύκλο της ύπαρξης, αλλά και την παραδοξότητα του ανθρώπινου είδους.

Το γαλάζιο πουλί, 2013

Ιστορίες που συναντούν η μία την άλλη συνθέτουν μια αυθεντική εικόνα της ζωής της εργατικής τάξης στην Αμερική. Σε μια χιονισμένη πόλη του Μέιν, το κρύο φαίνεται να διεισδύει στα κόκαλα και στις διαθέσεις των ανθρώπων. Οι χαρακτήρες της ταινίας ζουν μια μουντή καθημερινότητα χωρίς ικανοποίηση. Οι ζωές τους διαταράσσονται όταν ένα μικρό αγόρι ξεμένει τη νύχτα μέσα στο σχολικό λεωφορείο, και τον βρίσκουν την επομένη με βαριά υποθερμία. Οι ενήλικες που είναι υπεύθυνοι για το τραγικό συμβάν –η οδηγός του λεωφορείου, που αφαιρείται από την παρουσία ενός πουλιού και δεν ελέγχει ότι το όχημα είναι άδειο στο τέλος της βάρδιας της, η αμελής μητέρα– και οι κοντινοί τους άνθρωποι βλέπουν τις ζωές τους να διαλύονται. Το Γαλάζιο πουλί είναι μια διεισδυτική μελέτη χαρακτήρων, και μαζί ένα λεπτοδουλεμένο, ατμοσφαιρικό πορτραίτο ενός σύμπαντος υπό πίεση, στο οποίο η παρουσία ενός ντελικάτου ιπτάμενου πλάσματος είναι αρκετή για να επηρεάσει την εύθραυστη ισορροπία που αλλάζει ζωές μέσα σε δευτερόλεπτα

Το ποτό του Διαβόλου, 2013

Ο ηλικιωμένος Ελάδιο ζει μόνος του στο ρημαγμένο του εργοστάσιο, φτιάχνοντας και διακινώντας ένα ποτό που το ονομάζει το «ποτό του Διαβόλου». Βγαλμένο από το παρελθόν της χιλιανής ιστορίας, το όνομα του ποτού προκύπτει από την εποχή που έδιναν στους 18χρονους στρατιώτες ένα μίγμα από αλκοόλ και μπαρούτι που τους τρέλαινε και γίνονταν ασταμάτητοι στη μάχη. Ο Ελάδιο δεν είναι πια 18 χρονών, κι ούτε «ξεφεύγει» ποτέ. Περιμένει απλά να πεθάνει, παραιτημένος από τις σχέσεις με την οικογένειά του και τους ανθρώπους γενικότερα, που απλώς «τον ενοχλούν». Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το εργοστάσιο – το οποίο θέλει να γλιτώσει από τα χέρια μιας μεσιτικής εταιρείας που το διεκδικεί. Η άφιξη του εγγονού του, ο οποίος αποφασίζει να δουλέψει μαζί του, δίνει στον Ελάδιο την ευκαιρία να σώσει τη δουλειά του, αλλά και ίσως να κάνει μια ανθρώπινη επαφή. Ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, στο παλιό και στο νέο, το Ποτό του διαβόλου σκιαγραφεί με σεβασμό και προσεκτικές πινελιές το πορτραίτο ενός άντρα, που δίνει την προσωπική του μάχη με τους δαίμονές του.

Χάλια Μαλλί, 2013

O Τζούνιορ, ένα όμορφο 9χρονο αγόρι με μπούκλες, θέλει διακαώς να ισιώσει τα μαλλιά του: το όνειρό του να μοιάσει με μακρυμάλλη τροβαδούρο τού έχει γίνει εμμονή. Η Μάρτα, η μητέρα του, εξαντλημένη από την έλλειψη σταθερής εργασίας και το γεγονός ότι μεγαλώνει μόνη τα παιδιά της, ανησυχεί μήπως η συμπεριφορά του υποδηλώνει ομοφυλοφιλία. Ο Τζούνιορ είναι παγιδευμένος ανάμεσα στο θυμό της μητέρας του και την απόλυτη αποδοχή της γιαγιάς του. Και οι δύο γυναίκες επιβαρύνουν με ακραίες συμπεριφορές την –ούτως ή άλλως πολύπλοκη– διαδικασία μέσα απ’ την οποία ο Τζούνιορ θ’ ανακαλύψει τον εαυτό του, φορτώνοντάς με τύψεις. Γυρισμένη στις αχανείς εργατικές πολυκατοικίες του Καράκας –ένα σκληρό ταμπλό από χιλιάδες οικογένειες και χιλιάδες ιστορίες–, η ταινία είναι αδιάλλακτα ρεαλιστική, αλλά και τρυφερή προς τους πρωταγωνιστές της. Απέριττη στην εκτέλεσή της, απεικονίζει μοναδικούς, ολοκληρωμένους χαρακτήρες και διακρίνεται από μια συγκινητική και σπάνια ανθρωπιά.