Γιατί πρέπει να διαβάσεις το «Νυχτοδάσος»

Γιατί πρέπει να διαβάσεις το «Νυχτοδάσος»

Η αιώνια πάλη ανάμεσα στο ερωτικό πάθος και την ίδια τη ζωή - Μυθιστόρημα, φιλοσοφικό δοκίμιο, παραληρηματική εξομολόγηση - Όλα σε ένα, από την «πιο άσημη μεγάλη συγγραφέα» του κόσμου, τη Djuna Barnes

Barnes
Σαφώς οφείλονται συγχαρητήρια στις εκδόσεις Gutenberg για την απόφασή τους να θέσουν ξανά σε κυκλοφορία το Νυχτοδάσος της Djuna Barnes, ένα κλασικό και ταυτόχρονα άγνωστο αριστούργημα, αυτή τη φορά σε νέα μετάφραση από την Αργυρώ Μαντόγλου. (Η πρώτη έκδοση του έργου στα ελληνικά είχε γίνει από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, το 1993 και υπό τον τίτλο «Το δάσος της νύχτας»). Και, ταυτόχρονα, θα πρέπει να υποδείξει κάποιος την απόλυτη αστοχία του οπισθοφύλλου. Στο κείμενο του οποίου υπερτονίζεται το λεσβιακό στοιχείο, δυστυχώς εις βάρος όλων των υπόλοιπων συστατικών ενός αυθεντικού λογοτεχνικού θησαυρού.

Όποιος, λοιπόν, δεν γνωρίζει τίποτα για τη Barnes και το Νυχτοδάσος, αναποδογυρίζοντας κατά το σύνηθες το βιβλίο στον πάγκο, διαβάζει τα εξής: «Παρίσι, Μεσοπόλεμος. Η Ευρώπη σε παρακμή. Οι κοινωνικές τάξεις, η θρησκεία, η σεξουαλικότητα επαναπροσδιορίζονται. Η Ρόμπιν παντρεύεται τον 'αριστοκράτη' Φέλιξ, τον εγκαταλείπει μαζί και το παιδί τους, και συνάπτει ερωτικές σχέσεις με δύο γυναίκες. Όμως το πάθος της για νυχτερινές μοναχικές περιπλανήσεις και περιπέτειες οδηγεί τις ερωμένες της στα όρια της παραφροσύνης.

Το Νυχτοδάσος είναι το λογοτεχνικό ορόσημο της φεμινιστικής και λεσβιακής λογοτεχνίας, που θαύμασαν ο J. Joyce, ο W. Faulkner, ο D. Thomas, ο F.M. Ford. 'Μοναδικό ύφος, πανέμορφη διατύπωση, ένα λαμπρό πνεύμα' (T.S. Eliot). 'Από τα σπουδαιότερα βιβλία του 20ού αιώνα' (W. Burroughs). Η Αμερικανίδα Djuna Barnes (1892-1982), δημοσιογράφος στο επάγγελμα, τολμά να ανιχνεύσει τα βαθιά σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής».

Barnes


Η αστοχία έγκειται στο ότι το Νυχτοδάσος είναι ένα σπάνιο δείγμα λογοτεχνικής γραφής που συνδυάζει διάφορα είδη εντελώς ελεύθερα και άναρχα, ένας συγκερασμός διαφορετικών εσωτερικών φωνών της συγγραφέως τις οποίες αφήνει να εκφραστούν με τη δική τους δύναμη και την εκάστοτε δική τους διάθεση. Είναι σαφώς ερωτικό αλλά μόνο κατ' όνομα λεσβιακό και μάλλον καθόλου φεμινιστικό. Είναι ένα εγκόλπιο πάθους, ισοπεδωτικό και συνταρακτικό. Για να το θέσουμε απλά, όποια και όποιος θέλει να ρίξει μια ματιά στην άβυσσο της ερωτικής του επιθυμίας, πρέπει να διαβάσει το Νυχτοδάσος. Έχει τη δομή μιας μουσικής συμφωνίας, με καταιγιστικά κρεσέντα γνήσιου και ακατέργαστου συναισθήματος. Δικαίως ο T.S. Eliot -ανάμεσα στους υπόλοιπους επιφανέστατους σύγχρονους λογοτέχνες εντυπωσιάστηκε από το δαιμονικό ταλέντο της Barnes.

Κλείσιμο
Το μόνο ψεγάδι -αν μπορεί να θεωρηθεί σαν τέτοιο- είναι ότι προϋποθέτει την υπομονή του αναγνώστη έως ότου ξεπεραστούν οι πρώτες άνευρες και φαινομενικά ανούσιες σελίδες. Ιδού ένα ελαχιστότατο δείγμα από το ύφος μιας πραγματικά μεγάλης -και πραγματικά αδικημένης ως προς τη διάδοση του έργου της- συγγραφέως:

Barnes_01


«Η γυναίκα η οποία παρουσιάζεται στον θεατή ως μια εσαεί αναλλοίωτη 'εικόνα' είναι για τον βυθισμένο στους στοχασμούς νου ο μέγιστος κίνδυνος. Ενίοτε συναντάει κανείς μια γυναίκα η οποία είναι τέρας με ανθρώπινη μορφή. Κάθε κίνηση ενός τέτοιου πλάσματος θα είναι η εικόνα κάποιας λησμονημένης εμπειρίας. Μια οφθαλμαπάτη μιας αέναης ένωσης που έχει χαραχθεί στην αρχετυπική μνήμη της φυλής του. Μια ευτυχία τόσο αβάσταχτη, ότο ο όραμα μιας αντιλόπης που πλησιάζει μεσ' από ένα μονοπάτι, στεφανωμένη με άνθη πορτοκαλιάς και νυφικό πέπλο, και την οπλή ανασηκωμένη σε ένδειξη φόβου, βαδίζοντας ενώ η σάρκα της ριγεί, καθώς προετοιμάζεται να γίνει μυθική. Όπως ο μονόκερως δεν είναι ούτε άνθρωπος ούτε ατελές ζώο, αλλά πείνα ανθρώπινη που πιέζει το στήθος πάνω στη λεία της. Μια τέτοια γυναίκα είναι ο διεφθαρμένος φορέας του παρελθόντος: μπροστά της η κεφαλή μας και τα σαγόνια μας τρέμουν -νιώθουμε πως θα μπορούσαμε να τη φάμε, αυτή που έχει καταβροχθίσει το θάνατο, επειδή μόνο τότε έρχεται το πρόσωπό μας σε επαφή με το αίμα που τρέχει από τα χείλη των προγόνων μας».

Djuna Barnes
Νυχτοδάσος
Μεταφραστής: Αργυρώ Μαντόγλου
Εκδόσεις: Gutenberg
1η έκδοση, Οκτώβριος 2019
σελ. 277
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Δείτε Επίσης