Μία μοναδική έκδοση για την ιστορία των Αρχαίων Μεγάρων

Ο Δημος Μεγαρέων παρουσίασε το βιβλίο του Ronald Legon, «Μέγαρα. Πολιτική ιστορία μιας ελληνικής πόλης κράτους έως το 336 π.Χ.» που δημοσιεύτηκε το 1981 από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ, το οποίο έδωσε την άδεια στον δήμο Μεγαρέων να το μεταφράσει στα ελληνικά και να το εκδώσει. Το βιβλίο παρουσιάστηκε από τον αρχαιολόγο Αντρέα Βόρδο ενώ την φιλολογική επιμέλεια εκανε η Αγγελική Σύρκου και την μεταφραση οι Μ. Λαλιώτης-Ν. Παπαδοπούλου.

Το βιβλίο του Ronald Legon αποτελεί την αξιολογότερη παρουσίαση της πολιτικής ιστορίας των Μεγάρων από την αρχαϊκή εποχή έως το έτος 336 π.Χ. Ο Legon υποβάλλει τις πηγές του στην βάσανο της κριτικής και της αντιπαράθεσης, γεγονός που προσδίδει στα συμπεράσματά του την εγκυρότητα μιας άρτια επιστημονικής ιστορικής μελέτης.

Τα Μέγαρα ιδρύονται στο στρατηγικότερο πέρασμα από την Αττική προς την Κορινθία και αναπτύσσονται ανάμεσα σε δύο από τα μεγαλύτερα κράτη της Ελλάδος, την Αθήνα και την Κόρινθο με τα οποία τα Μέγαρα συγκρούονται σε όλη την ιστορική τους διαδρομή. Τον 8ο αιώνα με τη συνένωση κωμών δημιουργείται η πόλη των Μεγάρων, η οποία θα χάσει αμετάκλητα από την Κόρινθο ένα μεγάλο μέρος από την επικράτειά της. Σε αντίθεση με τη συρρίκνωσή τους στο εσωτερικό, τα Μέγαρα αξιοποίησαν τη γεωγραφική τους θέση και υπερβαίνοντας την ανεπάρκεια των πόρων τους έπαιξαν ηγετικό ρόλο στον αποικισμό, ιδρύοντας αποικίες στην Σικελία, την Προποντίδα και τον Εύξεινο Πόντο, ενώ ήταν πρωτοπόρα στο εμπόριο και στα τεχνικά έργα και καινοτόμα στη πολιτική τους διαδρομή. Οι Μεγαρείς τον 7ο αιώνα ασχολήθηκαν με τη ναυσιπλοΐα και τη ναυπήγηση πολεμικών και εμπορικών πλοίων.

Ο αποικισμός, η εμπορική άνθηση και η αστική ανάπτυξη αύξησαν τις απαιτήσεις της μεσαίας και της κατώτερης τάξης, η πίεση των οποίων θα καταργούσε τελικά το μονοπώλιο της αριστοκρατίας και θα έφερνε στην εξουσία έναν από τους πρώτους τυράννους στην Ελλάδα, τον Θεαγένη. Μετά την ανατροπή του, όμως, συντελείται η μετάβαση από την τυραννίδα σε ένα λαϊκό καθεστώς που οι σύγχρονοί του χαρακτήρισαν ως οχλοκρατία. Για πρώτη φορά στην ιστορία των ελληνικών πόλεων εγκαθιδρύεται ένα δημοκρατικό καθεστώς, πολύ πρωιμότερο από αυτό της Αθήνας, το οποίο στη συνέχεια εκφυλίστηκε. Οι ηγέτες του δήμου έδωσαν σε όλους τους Μεγαρείς μια γεύση αχαλίνωτης ελευθερίας και θέσπισαν την επιστροφή των τόκων που είχαν ως τότε δώσει στους πιστωτές τους, πράξη η οποία ονομάστηκε παλιντοκία.

Τα Μέγαρα επιβίωσαν ως ανεξάρτητο κράτος σε όλη την κλασική εποχή, όταν η επιβίωση των μικρότερων κρατών εξαρτιόταν από την ενεργή υποστήριξη ενός ισχυρότερου προστάτη. Τότε τα Μέγαρα συμμαχώντας με τη μία ή την άλλη ηγεμονική δύναμη προστάτευσαν τα ζωτικά τους συμφέροντα. Η μακροχρόνια, όμως, σύνδεση των Μεγάρων με τη Σπάρτη τα καθήλωσε σε ένα ολιγαρχικό μοντέλο, το οποίο έδειξε να απειλείται μόνον, όταν η σχέση τους με τη Σπάρτη κλονιζόταν ή διαλυόταν εντελώς.

Τον 4ο αιώνα τα Μέγαρα είχαν βρει τον τρόπο να αποφεύγουν την άμεση ανάμειξή τους στους ηγεμονικούς πολέμους χωρίς, όμως, να καταργήσουν εντελώς τους δεσμούς με το ηγεμονικό κράτος. Έτσι, ενώ η ελεύθερη πόλις έδυε, τα Μέγαρα διασφάλισαν μεγάλο βαθμό ευημερίας. Η επιτυχημένη τους προσπάθεια να αντέξουν και να ακμάσουν ενάντια σε κάθε προσδοκία φανερώνει την ανθεκτικότητα της πόλεως και των θεσμών της. Μετά την μακεδονική κατάκτηση τα Μέγαρα έχασαν στην πορεία πολλά από τα ξεχωριστά πολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους και συμμετείχαν ολοένα και περισσότερο σε μια ευρύτερη οικουμενική κουλτούρα.

Ο Legon παρουσιάζει  την πολιτική   ιστορία των Μεγάρων μέχρι τη μακεδονικη κατάκτηση,  μετά  την οποία τα Μεγαρα σταδιακά εντάχθηκαν σε έναν κόσμο όπου κυριαρχουσαν....