Κατίνα Χαντζάρα: Η άγνωστη εμβληματική μορφή της Αντίστασης

Κατίνα Χαντζάρα: Η άγνωστη εμβληματική μορφή της Αντίστασης

Το νέο βιβλίο της φιλολόγου και συγγραφέως Ειρήνης Δ. Τριανταφύλλου παρουσιάζει κρυφές πτυχές της Εθνικής Αντίστασης αλλά και των εγκλημάτων των ναζί

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
katina01
Μια σπουδαία προσωπικότητα, άγνωστη όμως στο ευρύ κοινό, μια ηρωίδα που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς λίγο πριν από το τέλος του Πολέμου, μία από τους περίφημους 120 του Αγρινίου φέρνει στο φως η ιστορική βιογραφία «Κατίνα Χαντζάρα» (1912-1944) της φιλολόγου και συγγραφέως Ειρήνης Δ. Τριανταφύλλου από τις εκδόσεις Γράμμα.

Το αξιοσημείωτο αυτό πόνημα βασίζεται σε μια μεγάλη έρευνα που έγινε σε αρχεία, και ντοκουμέντα σε συνδυασμό με προφορικές και γραπτές μαρτυρίες οι οποίες αποκαλύπτουν πολύτιμα στοιχεία όχι μόνο για την Κατίνα Χαντζάρα, αλλά και για την Αντίσταση και τα φρικτά εγκλήματα πολέμου των Γερμανών. Εξ ου και αποκαλείται «Δοκιμή ιστορικής βιογραφίας με προφορικές μαρτυρίες».

Με ιδιαίτερο σεβασμό στη μνήμη της και με μεγάλη φροντίδα η συγγραφέας παρακολουθεί όλη την πορεία της Βάγιας Ρίγανη ή Ρήγα -όπως ήταν αρχικά γραμμένο στην ταυτότητα το όνομα της Κατίνας Χαντζάρα- από τότε που θα άφηνε ένα άγνωστο χωριό για να εγκατασταθεί στο ανεπτυγμένο κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά Αγρίνιο περνώντας από τον δύσκολο βιοπορισμό -καθώς δούλευε σε σπίτια έως υπηρέτρια- στον γάμο της με τον Θανάση Χαντζάρα.

Ο ελευθεριακός χαρακτήρας και το ανεξάρτητο πνεύμα θεωρούνταν τότε προκλητικά για τα συντηρητικά ήθη της εποχής, αλλά ήταν ακριβώς αυτά που την έκαναν να ορθώσει παράστημα απέναντι στους κατακτητές και τελικά να οδηγηθεί ένα πρωινό Μεγάλης Παρασκευής στην εκτέλεση μαζί με τους υπόλοιπους 119 αντιστασιακούς συμπατριώτες της. Τα όσα συνέβησαν τότε καθώς και το πρώτο υλικό που ενέπνευσε τη συγκλονιστική έρευνα και οδήγησε εν τέλει στη βιογραφία της Κατίνας Χαντζάρα μας τα εξηγεί αναλυτικά σε συνέντευξη που παραχώρησε στο «ΘΕΜΑ» η συγγραφέας του βιβλίου, εξ Αγρινίου ορμώμενη και η ίδια, Ειρήνη Δ. Τριανταφύλλου:
katina02

- Το βιβλίο σας περιγράφει με το πλέον γλαφυρό τρόπο μια άγνωστη, για τους πολλούς, κοσμοπολίτικη εικόνα του Αγρινίου, το οποίο με ακρίβεια αποκαλούνταν «Μικρό Παρίσι» τον καιρό του Μεσοπολέμου. Θέλετε να μας μεταφέρετε τα πιο κεντρικά χαρακτηριστικά του; Η πόλη του Αγρινίου από τις αρχές της δεκαετίας του 1910 είχε αρχίσει να δείχνει έντονα τον αστικό της χαρακτήρα. Με την προοδευτική ισχυροποίηση του αστικού στοιχείου μεταβάλλονταν οι αναζητήσεις και ο τρόπος ζωής. Αυτό σημαίνει ενίσχυση των αστικών χαρακτηριστικών της πόλης, ήτοι δρόμοι, πλατείες, Παπαστράτειο πάρκο και εκπαιδευτήρια, πολυτελείς κατοικίες, δημόσια κτίρια και εισαγωγή ενός κοσμοπολιτισμού στη συμπεριφορά και στη διασκέδαση.

- Τι σας παρακίνησε ώστε να τιμήσετε τη Βάγια-Κατίνα Χαντζάρα ανατρέχοντας σε αρχεία, συλλέγοντας προφορικές μαρτυρίες και καταφεύγοντας σε μια κοπιαστική, εν τέλει, έρευνα; Οι αινιγματικές αναφορές και τα μισόλογα γύρω από τη ζωή της με εντυπωσίαζαν. Η αντιφατικότητα των στοιχείων που τη χαρακτήριζαν ήταν πρόκληση για μένα. Αφενός τα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης, όπου η ηρωίδα είχε ουσιαστικό ρόλο, δεν ήταν αφηγήσιμα στη συντηρητική κοινωνία της πόλης και αφετέρου ο αντισυμβατικός τρόπος ζωής στην πρώιμη νεότητά της την οδήγησαν επί μακρόν στο περιθώριο, σύμφωνα με τα ηθικά πρότυπα της τοπικής κοινωνίας, γεγονός που δεν συνέβη με άλλες γυναίκες της Αντίστασης, οι οποίες προέρχονταν από αστική κατά κάποιον τρόπο τάξη.

- Καθώς φαίνεται η Κατίνα Χαντζάρα ήταν μια άγνωστη μεν, ηρωική δε ως προς το σθένος και τη δράση της γυναίκα και ένα σύμβολο ήθους και θάρρους. Εχετε την αίσθηση ότι η εικόνα τέτοιων γυναικών συνιστά παντοτινό σύμβολο αντίστασης που σήμερα είναι απαραίτητο περισσότερο από ποτέ; Είναι βέβαια απαραίτητο γιατί κάθε κοινωνία θα πρέπει να αναγνωρίζει και να δικαιώνει τα πρόσωπα μέσα από τις πράξεις τους, ιδιαίτερα όταν οι πράξεις αυτές ευεργετούν την κοινωνία ή την πατρίδα. Οι σιωπηρές παρατάσεις που χρονίζουν και αφορούν σε τέτοια ιστορικά και κοινωνικά σύμβολα ανήκουν στους ηθικολογούντες, οι οποίοι δεν δικαιούνται να έχουν λόγο σε περιπτώσεις μιας τέτοιας θυσίας.

- Το όνομα της Κατίνας Χαντζάρα δόθηκε σε έναν μικρό δρόμο κάπου στη νέα περιοχή Αγία Βαρβάρα του Αγρινίου. Αυτή η τιμή ισοδυναμεί με μια νέα περιθωριοποίηση. Θεωρείτε ότι είναι μια εσκεμμένη παραγνώριση; Η αναγνώριση του ήρωα, εδώ της ηρωίδας, δεν εξασφαλίζεται από την ονοματοδοσία ή τη θέση ενός δρόμου, αλλά από τη μνήμη και την καρδιά των ανθρώπων που είδαν και έζησαν τα γεγονότα. Η Κατίνα Χαντζάρα δικαιώνεται από τη μνήμη αξιόπιστων πληροφορητών-μαρτύρων, καθαρών ανθρώπων. Η Ιστορία γράφεται πρωτίστως στη συνείδηση των ανθρώπων. Η δική μου αναφορά απορρέει εκ του γεγονότος ότι στην πόλη μας, πριν γραφεί η Ιστορία, εδώ και χρόνια ονομάτισαν δρόμους και πλατείες με αμφιλεγόμενα ονόματα είτε επειδή είχαν αστική καταγωγή είτε εκπληρώνοντας πολιτικές επιλογές.

-«Ψυχούλα», «ανατρεπτικό στοιχείο», «ασυμβίβαστη» είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που αποδίδονται από μαρτυρίες στην Κατίνα Χαντζάρα. Εσείς ποιους θα συγκρατούσατε; Κρατώ όλους τους χαρακτηρισμούς. Αν απέρριπτα κάποιον, θα αποδομούσα την πολυεπίπεδη προσωπικότητα της. Αναφορά της ήταν ο άνθρωπος, και ιδιαίτερα τα παιδιά, στα χρόνια της Κατοχής. Το συναρπαστικό πέρασμά της, στην πιο καλή της ώρα, από τη λαίλαπα της Κατοχής δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Με το αγωνιστικό, ιστορικό και οικογενειακό της υπόβαθρο έφερε το ψυχικό μεγαλείο να μπορεί να κοιτάζει τους ανθρώπους κατάματα και να μοιράζεται μαζί τους στιγμές της βίαιης εκείνης πραγματικότητας. Είμαι σίγουρη ότι η ηρωίδα δεν θα διέγραφε ούτε ένα λεπτό από τη σύντομη ζωή της.

Οι περιγραφές από το σιτάρι που γίνεται κατακόκκινο από το αίμα των 120 εκτελεσθέντων ή των τάφων γεμάτων πτώματα τα οποία οι Γερμανοί περιέλουζαν με καυστικό οξύ ή τα έσπρωχναν μετά τους 80 πρώτα εκτελεσθέντες για να χωρέσουν -«κουράστηκαν κάποια στιγμή να σκοτώνουν», λένε κάποιοι χαρακτηριστικά- προκαλούν τουλάχιστον σοκ. Συναισθηματικά ήταν δύσκολο. Ηταν και η γεμάτη φόρτιση αφήγηση των πληροφορητών με τους όρους της αναπαραστασιμότητας. Εμφανής ο πόνος τους και τα γιατί της Ιστορίας - η ανάληψη και η απόδοση ευθυνών. Ηταν από τις δύσκολες στιγμές. Μια συνέντευξη δεν βασίζεται μόνο στη διάρκεια του χρόνου για να θεωρείται πλήρης. Οταν αυτό επιτευχθεί, αρχίζει το ξεδίπλωμα της μνήμης και η κατάθεση του εσώτερου βιώματος για την κατάκτηση-αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Δείτε Επίσης