«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Η συγγραφέας Σοφία Δημοπούλου παρουσιάζει το νέο της βιβλίο

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος;».  Το ομώνυμο βιβλίο της Σοφίας Δημοπούλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός δίνει τη δική του προσέγγιση σε αυτό το αιώνιο ερώτημα μέσα από μία ιστορία στην οποία φιγουράρουν τραγικοί πρωταγωνιστές και ιστορικές προσωπικότητες.

Ζητήσαμε από τη συγγραφέα να μας «συστήσει» το βιβλίο της: «Eίναι ένα βιβλίο εποχής με φόντο την Αθήνα του τέλους του 19ου αιώνα. Η μυθοπλασία εξελίσσεται σε δυο χρόνους και έχει δυο κεντρικές ηρωίδες. Η σύγχρονη, η Νάνα, μέσα από ένα παλιό χειρόγραφο, ανακαλύπτει την ιστορία της άλλης ηρωίδας, της Ανθής, που έζησε στο τέλος του 19ου αιώνα και κουβαλάει προκαταλήψεις εκείνης της εποχής που της στέρησαν τα πάντα, ακόμα και το δικαίωμά της στη μητρότητα. Η Νάνα, εμπλεκόμενη συναισθηματικά με την ιστορία της Ανθής μεταμορφώνεται ψυχικά και παίρνει μαθήματα για τη δική της ζωή. Το βιβλίο «Πώς υφαίνεται ο χρόνος» είναι ένα βιβλίο για τη γυναίκα και τον αγώνα της να σταθεί στα πόδια της μέσα στην Ιστορία, για την αγάπη, για όλα όσα αξίζουν να κρατιούνται σταθερά στη ζωή. Ταυτόχρονα μας γυρίζει πίσω στα ιστορικά γεγονότα του 19ου αιώνα μέσα από τη σύγχρονη ματιά μας, για να ανακαλύψουμε την επίδραση του παρελθόντος στο παρόν μας».

Η ηρωίδα Νανά πόσα κοινά στοιχεία έχει με εσάς την ίδια;
Η Νάνα είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σύγχρονης γυναίκας· διχασμένη ανάμεσα στην καριέρα και την «υποχρέωση» που της έχει επιβάλει η κοινωνία να είναι ικανή μάνα και σύντροφος, φοβισμένη για τις επιλογές της, υποχρεωμένη να υπηρετεί την εικόνα της, αγχώδης, αλλά και πεισματάρα. Ο χαρακτήρας της αντιπροσωπεύει απόλυτα εμένα, αλλά και πολλές άλλες γυναίκες. Εξάλλου έχω περάσει κι εγώ τη στενωπό των κρίσεων πανικού, είναι μια κατάσταση τρομακτική, αλλά όταν την ξεπερνάς αισθάνεσαι διπλά ευτυχισμένη για όσα έχεις καταφέρει.

Δεδομένου ότι το βιβλίο σας έχει πολλές ιστορικές αναφορές, πόσο χρόνο χρειαστήκατε για τη συγγραφή και πόσο σας παίδεψε η πορεία ολοκλήρωσης;
Η έρευνα της περιόδου που με απασχόλησε ξεκίνησε το 2013 περίπου, όταν έγραφα το «Σε σωστή ώρα νυχτώνει» που αφορούσε στην ίδια εποχή, σε μια άλλη πόλη βέβαια. Κάποια γεγονότα τα είχα αναλύσει από τότε και η μισή διαδρομή είχε ήδη διανυθεί. Τα τελευταία δύο χρόνια πριν την ολοκλήρωση του βιβλίου, πέρασα κι άλλες ώρες ψάχνοντας σε ιστορικές πηγές και αρχεία εφημερίδων κι ήταν σαν να μου ανοίγονταν διαρκώς παράθυρα στο χρόνο. Ήταν μια κοπιαστική δουλειά, αλλά η συγκίνηση της ανακάλυψης γεγονότων που πυροδοτούσαν την ιστορία μου με γοήτευε και με παρακινούσε να ψάξω κι άλλο. Έμαθα πολλά, αισθάνθηκα περισσότερα, έγραψα για κάποια από αυτά.

Εχετε κάνει μαθήματα δημιουργικής γραφής και πλέον βρίσκεστε και στον ρόλο του δασκάλου; Μπορούν να γεννήσουν συγγραφείς αυτά τα μαθήματα;
Έκανα πριν χρόνια μαθήματα δημιουργικής γραφής και ήταν αυτά που πυροδότησαν την ανάγκη μου να επικοινωνήσω με τους αναγνώστες. Έγραφα από μικρό παιδί, δεν είχα σκεφτεί όμως πώς ήθελα να εκθέσω τα γραπτά μου σε κοινό. Επιπλέον είχα ανάγκη να μάθω μερικές τεχνικές που ένιωθα πως μου έλειπαν. Πολλές οι ιδέες που είχα, δύσκολο να τις βάλω σε σειρά, δίχως να χάσω τον μπούσουλα. Στα μαθήματα δημιουργικής γραφής πήρα όση ενίσχυση χρειαζόμουν για να καταφέρω να σπάσω το φράγμα του φόβου κι ακόμα κέρδισα χρόνο μαθαίνοντας τεχνικές που σίγουρα θα ανακάλυπτα μόνη μου, αλλά θα μου έπαιρνε κάμποσες σελίδες γραφής και ίσως μερικές απογοητεύσεις. Αυτού του είδους τα μαθήματα κυρίως λειτουργούν ως δημιουργική έκφραση των συναισθημάτων όσων νιώθουν πως κατακλύζονται από λέξεις, άσχετα αν θέλουν ή όχι να γίνουν συγγραφείς. Είναι ένα μέσω απόλυτα ψυχαναλυτικό, βουτιά στο ασυνείδητό μας. Έπειτα, μετά από τόσο καιρό και μέσα από τη διδασκαλία, έχω πια πειστεί πως και η συγγραφή, ως τέχνη, έχει κανόνες και καλό είναι κάποιος να τους ξέρει πριν αποφασίσει συνειδητά να τους σπάσει, αποκτώντας το προσωπικό του στυλ.

Είστε μηχανικός, είστε συγγραφέας. Πώς τα ταιριάζετε;
Η δουλειά του μηχανικού μπορεί να φαίνεται ορθολογιστική, είναι όμως και πολύ δημιουργική. Από την άλλη πλευρά, η συγγραφή είναι ο τρόπος που έχω να απελευθερώνομαι από την απολυταρχία των αριθμών και να καταβυθίζομαι σ’ έναν κόσμο όπου υπάρχω εγώ και τα συναισθήματά μου. Η μια δουλειά συμπληρώνει την άλλη και νομίζω πως εκφράζουν τις δυο πλευρές του εαυτού μου· τη λογική και το συναίσθημα. Επιπλέον, θεωρώ πως οι θετικές μου σπουδές έχουν επηρεάσει τον τρόπο που γράφω· δίνω μεγάλη σημασία στη δομή που χτίζεται με τρόπο μαθηματικό. Όσο για το χρόνο που χρειάζομαι για τις δυο αυτές δραστηριότητες, μοιράζω τη μέρα στα δυο, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα σ’ εκείνη που ζητά κάθε περίοδο την προσοχή μου περισσότερο.

Διαβάζετε συναδέλφους σας; Σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς; Και ποια η γνώμη σας για το έργο που παράγεται στις μέρες μας στη χώρα μας;
Ναι, ασφαλώς και διαβάζω. Κάποιους μάλιστα τους ακολουθώ πιστά ως αναγνώστρια. Είναι πολύ ελπιδοφόρο πως παρ’ όλη τη κρίση όλων αυτών των τελευταίων χρόνων, εξακολουθούν και εκδίδονται πολύ καλά βιβλία. Πολλά από αυτά χάνονται μέσα στον τεράστιο όγκο της βιβλιοπαραγωγής και δεν παίρνουν την αναγνώριση που τους αξίζει, αλλά πάντα βρίσκουν το δρόμο τους. Έχει συρρικνωθεί το αναγνωστικό κοινό όχι μόνο λόγω κρίσης, αλλά κυρίως λόγω αντίληψης της εποχής, οι βιβλιόφιλοι όμως πάντα θα ανιχνεύουν το καλά βιβλία σαν λαγωνικά.

Τελικά πώς υφαίνεται ο χρόνος;
Θα χρησιμοποιήσω ένα κομμάτι από το σημείωμά μου στο τέλος του βιβλίου ως απάντηση: «Ο χρόνος υφαίνεται με λάθη, με πάθη, με αγώνα, με διαψεύσεις, με οράματα, κάποτε με απελπισία, άλλοτε με ελπίδα και πίστη. Κάποιες φορές με αίμα και δάκρυα. Όλα μαζί υφαίνουν τον κρουστό ιστό της άχρονης ζωής μας».

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Η Νάνα, μια αρχιτεκτόνισσα που πάσχει από κρίσεις πανικού, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής της, όπου καλείται να πάρει κάποιες σημαντικές αποφάσεις, όπως το να κρατήσει το παιδί που κυοφορεί. Σε μια αναπαλαίωση του αρχοντικού της οικογένειας του Ιωάννη Αντωνόπουλου στην Καλλιθέα, ανακαλύπτει ένα παλιό χειρόγραφο μέσα από το οποίο μαθαίνει πολλά για την ιστορία της οικογένειας, που εντέλει συνδέεται με την ιστορία και της δικής της.

Μέσα από το χειρόγραφο μαθαίνει επίσης και για την ιστορία της Ανθής Γεραμάκη, που λόγω των προκαταλήψεων της κοινωνίας του τέλους του 19ου αιώνα, αναγκάζεται να στερηθεί το βασικό δικαίωμά της ως γυναίκας, τη μητρότητα, και να αλλάξει ακόμα και την ταυτότητά της. Η τέχνη της –είναι πολύ καλή υφάντρα– και το πείσμα της για ζωή θα τη βοηθήσουν να ξαναβρεί τα κομμάτια του εαυτού της. Η Νάνα θα εμπλακεί συναισθηματικά με την ιστορία της Ανθής και αυτή η εμπλοκή θα τη μεταμορφώσει.

Γύρω από τους κεντρικούς ήρωες, τα ιστορικά πρόσωπα –η Ελληνίδα ζωγράφος Σοφία Λασκαρίδου, ο «καταραμένος» ποιητής Περικλής Γιαννόπουλος, ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ο Χαρίλαος Τρικούπης– και τα ιστορικά γεγονότα συμπορεύονται με τα φανταστικά και τα καθορίζουν.

Πώς υφαίνεται ο χρόνος; Με λάθη, με πάθη, με αγώνα, με διαψεύσεις, με οράματα, κάποτε με απελπισία, άλλοτε με ελπίδα και πίστη. Κάποιες φορές με αίμα και δάκρυα. Και όλα μαζί υφαίνουν τον κρουστό ιστό της άχρονης ζωής μας.

Αυτό το άχρονο χαλί που υφαίνει η συγγραφέας για τους ήρωές της ‒αυτούς στα τέλη του 19ου αιώνα και τους σύγχρονους‒ μας αποδεικνύει πως όλοι συμμετέχουν σε αυτό με μικρές βελονιές, οι οποίες είναι τα πάθη, τα λάθη, οι ελπίδες, οι ματαιώσεις, οι αγώνες, δηλαδή όλα αυτά τα στοιχεία που συνιστούν την ίδια τη ζωή.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Σοφία Δημοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, η καταγωγή της όμως είναι από τα Λουσικά, ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πάτρα. Σπούδασε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό πόλεων και κτιρίων. Εργάστηκε ως μηχανικός στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα και ασκεί το επάγγελμά της ως σήμερα. Παράλληλα ασχολείται με τη συγγραφή και την ποίηση και παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής, έχοντας ολοκληρώσει το πρόγραμμα «Δημιουργική ανάγνωση και γραφή της πεζογραφίας» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει γράψει άλλα τέσσερα μυθιστορήματα, ενώ διηγήματά της έχουν κατά καιρούς συμπεριληφθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, σε ηλεκτρονικά περιοδικά (themachine.gr, fractal.gr, diastixo.gr) και σε εφημερίδες. Διηγήματα και ποιήματά της υπάρχουν και στον ιστότοπό της www.sophiadimopoulou.gr.