«Ανέβα μήλο-κατέβα ρόδι», ένα βιβλίο για παιδικά παιχνίδια

«Τα παιδία παίζει 216 παιχνίδια! Η, μάλλον, έπαιζαν. Τότε που υπήρχαν αλάνες σε πόλεις και χωριά.» Και η λαογράφος Ευαγγελία Παπαζή, από τα Καρδάμυλα Χίου, για να διασώσει τα παιξίματα της παλαιάς Ελλάδας, κατέγραψε 216 παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου της, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα σε ένα βιβλίο με τίτλο "Ανέβα μήλο-κατέβα ρόδι", από τις εκδόσεις Άλφα Πι.

Και μόνο οι ονομασίες σε γεμίζουν με νοσταλγία για τα χρόνια της αθωότητας: Πάσες, Λακκάκια, Πινακωτή, Μπερλίνα, Ψώρα, Μπακάλης, Γκέο-Βαγκέο, Παπούτσι -παλιοπάπουτσο, Δεν περνάς Κυρά Μαρία, Μαντηλοπόλεμος, Μάντης ,Κόκαλο-Ξεκόκαλο, Ξύπνιοι-Κοιμισμένοι, Αβγατιστή, Αμπάριζα, Μιλητό-Αμίλητο ,Φοβάσαι τον εχθρό; Τα μαγγαλάκια κλπ

Όπως σημειώνει στη εισαγωγή, ο Χιώτης καθηγητής και θεολόγος Γιώργος Διλμπόης, σε εκείνα τα παιχνίδια ενυπήρχε η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια, η συμμετοχή, η ομαδικότητα, η προσπάθεια, η ευθύνη, η πρωτοβουλία, ο προσωπικός αγώνας ως το τέλος, ο νους, το σώμα, η θέληση, η ορμή, το γέλασμα, το ξεγέλασμα.

Ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Αριστείδης Κελεπερτζής , στον πρόλογό του, προτείνει αβίαστα την έκδοση αυτή ως βοηθητικό βιβλίο στους εκπαιδευτικούς όλης της χώρας για την ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών, προτάσσοντας τη φράση του Οδυσσέα Ελύτη: "Λένε πως η πιο σοβαρή πράξη ενός παιδιού δεν είναι η μελέτη του, είναι το παιχνίδι του".

Το βιβλίο με τις 238 σελίδες, εμπλουτισμένο με φωτογραφίες του χθες και του σήμερα, συνιστά παράλληλα εγχειρίδιο ψυχαγωγίας και δοκίμιο λαογραφίας. Στη σημερινή τηλεοπτική Ελλάδα, με χωριά και πόλεις ισοπεδωμένες από το τσιμέντο ,η αφήγηση σε πάει αλλού…

Μπερλίνα: ένα… σοφιστικέ παιχνίδι που παίζεται κυρίως από μικρά κορίτσια , σε ανοικτό χώρο. Στην αρχή καθορίζεται ποιο παιδί θα παίξει την Μπερλίνα και τον Ταχυδρόμο, που είναι οι κύριοι ρόλοι. Στη συνέχεια, ένα -ένα τα μέλη της ομάδας λένε ψιθυριστά στ΄ αυτί του Ταχυδρόμου ένα κοσμητικό επίθετο για την Μπερλίνα, όπως "όμορφη σαν βασίλισσα", "μικρή Παναγιά", "κακιά μάγισσα", "στραβοκάνα". Ο Ταχυδρόμος τα μεταφέρει σ΄ εκείνη, που είναι υποχρεωμένη να διαλέξει κάποιο. Ο παίκτης της φράσης που επέλεξε η Μπερλίνα παίρνει τη θέση της και η Μπερλίνα τη θέση του Ταχυδρόμου. Έτσι τα παιδιά διασκεδάζουν εξασκώντας τη φαντασία τους, γιατί είναι υποχρεωμένα να σκαρφίζονται πρωτότυπους χαρακτηρισμούς που ο Ταχυδρόμος οφείλει τρέχοντας να μεταφέρει πιστά τα κοσμητικά και μη επίθετα όλων των παιδιών.

Τα κριάρια: εδώ το κεφάλι χρησιμοποιείται… αλλιώς. Παιχνίδι μόνο για αγόρια. Χωρίζονται σε δύο ομάδες , στέκονται σε προκαθορισμένη απόσταση από και ,μόλις δώσει η "μάνα" το σύνθημα, επιτίθεται η μία ομάδα εναντίον της άλλης με τα κεφάλια, όπως τα κριάρια. Και όποιος αντέξει.

Η συγγραφέας είναι απόφοιτος δημοσιογραφικής σχολής, συνεργάζεται με τοπικά έντυπα, έγραψε το βιβλίο "Καρδάμυλα-Περιήγηση και Λαογραφία", έχει τουριστικό γραφείο και λειτουργεί ως ακτιβίστρια πολιτισμού, συμμετέχοντας σε φορείς τέχνης. Άλλωστε, και το παιχνίδι, θέλει τέχνη.