Η Τελευταία Συμφωνία: Tο νέο αστυνομικό μυθιστόρημα της Τόνιας Λαλούση

Της Μαρίνας Ακριβού

Τα τελευταία χρόνια η αστυνομική μυθοπλασία έχει εκτοπίσει σε μεγάλο βαθμό το γνώριμο ιστορικό, αισθηματικό και κοινωνικό μυθιστόρημα. Η αρχή καταγράφηκε στις σκανδιναβικές χώρες όπου εκεί η λογοτεχνία αυτού του είδους ανθεί με ιδιαίτερη εμπορικότητα, με αποτέλεσμα οι σημερινοί εκδοτικοί οίκοι να αφιερώνουν μεγάλο μέρος των εκδόσεών τους στην αστυνομική μυθοπλασία.

Με αυτή τη συγκεκριμένη θεματολογία, η Τόνια Λαλούση ασχολείται στα δύο τελευταία έργα της, βουτώντας την πένα της στο μελανοδοχείο της ανατροπής, της έκπληξης και του απροσδόκητου. Η συγγραφέας που μας απασχολεί στο παρόν κείμενο, γεννήθηκε το 1993 στην Καλαμάτα και σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Τον Μάιο του 2017 ολοκλήρωσε το πρώτο της βιβλίο, ένα ρομαντικό μυθιστόρημα με τίτλο «Ακροβατώντας στον χτύπο της καρδιάς», το οποίο κυκλοφορεί από το Amazon. Η σταδιακή μετάβαση από την αναγνωστική σφαίρα του ρομαντικού στα μυστήρια και τις περιπέτειες της αστυνομικής λογοτεχνίας την οδήγησε, έναν χρόνο μετά, στη συγγραφή ενός βιβλίου που αποτελεί κράμα αστυνομικού και ρομαντικού μυθιστορήματος, με τίτλο «Η πτώση», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή.

Το τρίτο της μυθιστόρημα στο οποίο αναφερόμαστε, είναι ένα αμιγώς αστυνομικό βιβλίο, με τίτλο «H τελευταία συμφωνία» που θίγει την έννοια της τελειότητας, ως σημείο αναφοράς για την κατάκτηση της κορυφής και της κοινωνικής αναγνώρισης.

Η ιστορία που εμπνεύσθηκε η Τόνια Λαλούση έχει ως εξής: Ο εγκληματολόγος Πέτρος Δεληγιάννης, βρίσκεται μπροστά σε ένα έγκλημα με υπογραφή. Η κόρη ενός επιφανούς πολιτικού δολοφονείται λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές, ταράζοντας την εφησυχασμένη πολιτική σκηνή. Μοναδικό στοιχείο αναφοράς: μια ξεχωριστή μελωδία που βρέθηκε πάνω στο πτώμα της.

Το κυνήγι εύρεσης των πιθανών υπόπτων ξεκινάει με έναν κορυφαίο Ρώσο συνθέτη να έρχεται στο προσκήνιο, τη στιγμή που το μοναδικό άτομο που είχε κίνητρο να τη σκοτώσει είναι ο αδερφός της και νέος αρχηγός του κόμματος του πατέρα τους.

Μια διπλή δολοφονία που έμεινε θαμμένη στην Αμερική, ένας επιχειρηματίας που θα ρισκάρει τη ζωή του για να παραμείνει στην κορυφή, μια συνεργασία με κωδικοποιημένα ονόματα και ένα θύμα ψυχολογικής χειραγώγησης, θα φέρουν τον Πέτρο Δεληγιάννη στην παγωμένη πόλη της Μόσχας, για να εξερευνήσει την αλήθεια πίσω από τα προσωπεία των υπόπτων που αποζητούν τη δόξα.

Ο δολοφόνος κάνει λάθη. Δεν μπορεί να αγγίξει την τελειότητα. Έχει μόνο μια τελευταία ευκαιρία. Αντιλαμβάνεται δίχως εμπόδια νοητικής επεξεργασίας, ο αναγνώστης, ότι η υπόθεση διαπνέεται από έντονες και ενδιαφέρουσες συγγραφικές εναλλαγές, όπου το σταθερό μέσω της πλοκής καθίσταται ασταθές, το σίγουρο με τις επακολουθούσες ανατροπές εξελίσσεται σε αβέβαιο και η ρομαντική απόχρωση, που επιτάσσει η ατμοσφαιρική περιγραφή της συγγραφέως, εκτυλίσσεται σε σκληρότητα.

Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από γραφή ρέουσα, το ύφος είναι ανεπιτήδευτο και η αινιγματική τεχνική της δημιουργού αποτρέπουν την εύκολη αποκάλυψη και εκμηδενίζουν τα πρωθύστερα συμπεράσματα. Είναι από τα αστυνομικά μυθιστορήματα τα οποία όταν το ξεκινήσεις αρνείσαι πλέον να το αφήσεις πριν ολοκληρώσεις το διάβασμά τους.

Εδώ έγκειται η επιτυχία της Τόνιας Λαλούση, καθότι περιγράφει και αναπτύσσει τους ήρωές της με τέτοιο τρόπο που να μην αποκωδικοποιούνται με το ξεφύλλισμα του βιβλίου, αλλά αντιθέτως, να απαιτείται η διεύρυνση της σκέψης μέσω της ακολουθίας των συγκρούσεων και της διαφορετικότητας των προσωπικοτήτων που με αριστοτεχνικό τρόπο αναπτύσσει η συγγραφέας.

Η αστυνομική ιστορία του βιβλίου είναι χωρισμένη σε είκοσι ένα κεφάλαια με την εξής επιβοηθητική τεχνική για εύληπτη ανάγνωση: Να δύναται ο αναγνώστης να επιστρέφει όποτε έχει απολέσει στη μνήμη του μια εικόνα σημαντική, αναζητώντας χρονικά και τοπικά το συμβάν που τον ενδιαφέρει. Αυτή η λογοτεχνική πρακτική με αποδιδόμενους αινιγματικούς τίτλους, στα κεφάλαια του συγκεκριμένου μυθιστορήματος, αποτελεί την έξυπνη λύση μιας αυτονομίας εκάστου διαχωρισμένου τμήματος της μυθοπλασίας της συγγραφέως.

Η κάθε αστυνομική υπόθεση, είτε πραγματική είτε φανταστική, όταν καταλήγει να αποτυπωθεί επί χάρτου, καλό είναι να ξετυλίγεται ως κουβάρι αργά μεθοδικά και με πειστήρια. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που πιστεύω ότι «Η τελευταία συμφωνία» έχει όλες τις προϋποθέσεις να θεατροποιηθεί από έναν δεινό σκηνοθέτη, ακόμα καλύτερα, να γυριστεί κινηματογραφική ταινία ή να διασκευαστεί το έργο για τα τηλεοπτικά επεισόδια μιας σειράς.

Θαρρώ πως δεν υπολείπεται σε τίποτε η πένα της Τόνιας Λαλούση σε σχέση με εκείνα τα επιτυχημένα σήριαλ που παρακολουθούμε στην τηλεόραση. Σ αυτό το σημείο αξίζει να γίνει η παρακάτω ουσιαστική αναφορά: Στις αστυνομικές ιστορίες η τυπική αριστοτελική λογική ανατρέπεται όσον αφορά στην Αρχή του Αποκλειόμενου Τρίτου.

Ενώ η Αρχή της Ταυτότητας, της Αντίφασης και του Αποχρώντος Λόγου, επέχουν θέση προσδιορισμού και ενισχύουν τον διάλογο όσον αφορά στην έρευνα και τον κατατοπισμό του εγκλήματος, η Αρχή του Αποκλειόμενου Τρίτου «καταργείται» όταν ο συγγραφέας διαθέτει εγκεφαλική και νοητική πολυπλοκότητα και πολυσχιδή αναλυτική σκέψη. Γιατί στο ερώτημα, «είναι ζωντανός ή νεκρός» η απάντηση δύναται να είναι μία εκ των δύο, δηλαδή ή ζωντανός ή νεκρός, καθότι δεν υφίσταται στην λογική ως απάντηση «νεκροζώντανος».

Αυτό μπορεί μόνο η λογοτεχνία να το καταργήσει καθώς ο εγκληματίας ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποδοθεί στην κοινωνία ως αθώος και το αντίστροφο. Είναι η στιγμή που σπάει η αριστοτελική εκλογίκευση και ισχύει το τρίτο.

Μπορεί να είναι… μπορεί και να μην είναι. (Ιδιαίτερη αναφορά επ αυτού κάνει ο Λιαντίνης στην Γκέμμα του, συνδέοντας το Τρίτο με την Απροσδιοριστία). Σ αυτό το σημείο η όποια «αγνωσία» ομοιάζει με το ερώτημα της Μαργαρίτας στον Φάουστ του Γκαίτε. «Πιστεύεις στον Θεό» ρωτά αυτή και ο Φάουστ της απαντά: «Ποιος τολμάει να πει πιστεύω στον θεό; Ποιος τολμάει να πει δεν πιστεύω στον θεό;» Ιδού κάτι παρεμφερές στο εφευρετικό 8ο κεφάλαιο «Η θυσία της τελειότητας», απ’ το βιβλίο «Η τελευταία συμφωνία» της Τόνιας Λαλούση: «Καθίστε κάτω θέλω την προσοχή σας» λέει και στρέφεται στον πίνακα. «Έχουμε τον θάνατο του Μανιάτη και έναν αθώο – ένοχο στο πρόσωπο του Άρη Νομικού. Σχεδόν βέβαιος εκβιασμός και κανένα αποδεικτικό στοιχείο ενοχής.

Η υπόθεση έκλεισε ως «αυτοκτονία», σταματάει και σημειώνει το όνομα του Άρη στον πίνακα, κυκλώνοντάς το. «Λίγες μέρες μετά έχουμε τη δολοφονία της αδελφής του, Ναταλίας Νομικού με αυτόν να βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο και να είναι ένα από τους βασικούς υπόπτου;. Σωστά;»

Στη ζωή, το προνόμιο της ολικής ανατροπής το έχει η ίδια η ζωή και οι άνθρωποι της τέχνης. Κυρίως όμως οι όπου γης συγγραφείς όταν διαθέτουν φαντασιακό χάρισμα. Αυτό δηλαδή που είναι ριζωμένο ως έμφυτο στην λογοτεχνική ιδιοσυγκρασία και ταυτότητα της συγγραφέως μας, της οποίας το πρόσφατο έργο μας οδήγησε στη συγγραφή αυτού του κειμένου.

Παράλληλα η φύση της Τόνιας Λαλούση έχει εμπλουτιστεί και με τα επίκτητα στοιχεία που προσθέτει η γνώση στην προσωπικότητα ενός δημιουργού. Και αυτά εντοπίζονται εύκολα από τον αναγνώστη καθότι η γλώσσα όταν συνδυάζεται με το επιμορφωτικό επίπεδο του συγγραφέα δημιουργούν τα ξεχωριστά έργα όπως «Η τελευταία συμφωνία».

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν ουκ ολίγες ευχαριστίες από την πλευρά της δημιουργού προς όλους εκείνους που βοήθησαν στη συγγραφή του, όπως στον Ρώσο χορευτή ΙΙdar Gaynutdinov που της έδωσε την έμπνευση να γράψει για τον ξεχωριστό ήρωα του έργου, τον χορευτή Ιβάν Λαζάρεφ ή ακόμα συνθέτες και επιστήμονες που της πρόσφεραν πληροφορίες πάνω σε ζητήματα στιχουργικής, σύνθεσης και ιατρικών παρατηρήσεων.

Τέλος να σημειωθεί η εξαιρετική απεικόνιση μιας ειδωλικής επαναληπτικότητας ενός πιάνου ωσεί σκάλας θεάτρου, στο εξώφυλλο και η προσεγμένη έκδοση των εκδόσεων «Λεξίτυπον».