«Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;»: Παρουσίαση του βιβλίου της Κλημεντίνης Διακομανώλη

«Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;». Μια απάντηση στο ιδιαίτερο αυτό ερώτημα που απασχολεί τις κοινωνίες τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έρχεται να δώσει το ομώνυμο βιβλίο της Κλημεντίνης Διακομανώλη, με μακρά πορεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή,  η παρουσίαση του οποίου θα πραγματοποιηθεί στον ΙΑΝΟ, την Τετάρτη 13/10 στις 6 το απόγευμα. Τον πρόλογο του βιβλίου έχει γράψει ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος θα απευθύνει και μαγνητοσκοπημένο μήνυμα κατά την παρουσίασή του.

Σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου κυρία Διακομανώλη, «ως έμπνευση ή ως καταλύτης για ένα συγγραφέα είναι η ανάγκη να μοιραστεί και να επικοινωνήσει τη γνώση που κατέχει, που λαμβάνει ή που δημιουργεί ο ίδιος. Γιατί χωρίς μοίρασμα δεν έχει νόημα ούτε η έρευνα ούτε η γνώση. Ως επαγγελματίας ευρωπαϊκής επικοινωνίας, έρχομαι καθημερινά σε επαφή όχι μόνο με διαχειριστές της επικοινωνίας και της πληροφορίας, κυρίως δημοσιογράφους, ανταποκριτές και εταιρικούς συμβούλους επικοινωνίας, αλλά και με την ίδια την διαστροφή και την διαστρέβλωση της πληροφορίας. Αυτό δηλαδή που ονομάζουμε ψευδείς ειδήσεις ή fakenews».

Η συγγραφέας του βιβλίο ερεύνησε το κατά πόσο τα fakenews και οι κακόβουλες και στοχευμένες επιθέσεις από τρίτους παράγοντες στην ενημέρωση επηρεάζουν τη βούληση των ψηφοφόρων κατά τη διάρκεια εκλογικών αναμετρήσεων, όπως για παράδειγμα οι τελευταίες ευρωεκλογές του 2019, οι γαλλικές προεδρικές εκλογές αλλά και στις πιο πρόσφατες αμερικανικές εκλογές στην εποχή όπου «ένα like ή ένα share που μπορεί να κάνουμε σχεδόν από αυτοματισμό έχει μια τεράστια πολιτική σημασία που ούτε καν υποπτευόμαστε, εάν δεν είμαστε καλά πληροφορημένοι για την λειτουργία της παραπληροφόρησης».

Όπως δηλώνει η ίδια η κυρία Διακομανώλη χαρακτηριστικά, «δεν είναι τυχαίο ότι ο όρος fakenews εμφανίστηκε -και σχεδόν καθιερώθηκε στο παγκόσμιο οικοσύστημα της ενημέρωσης- κατά την διάρκεια της θητείας του Αμερικανού Προέδρου Trump. Καθόλου τυχαίο, επίσης, ότι μόλις πρόσφατα ο Λευκός Οίκος απηύθυνε έκκληση στου μεγάλους ψηφιακούς κολοσσούς όπως είναι το Facebook, το Twitter, το Google κ.λπ. να ενεργοποιήσουν τα αντανακλαστικά τους, όσον αφορά την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης γιατί εν καιρώ πανδημίας τα fakenews "σκοτώνουν ανθρώπους". Πρόκειται λοιπόν για ένα φαινόμενο που μας συναντά καθημερινά, στο διαδίκτυο κυρίως. Αλλά και πέραν του διαδικτύου, έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η ψευδής είδηση έχει δέκα φορές πιο μεγάλη διάρκεια "ζωής" και κυκλοφορίας, συνεπώς θα καταλήξει κάποια στιγμή να αγγίξει σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού με τρόπο ψηφιακό ή όχι».



Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μη ακαδημαϊκά βιβλία στην Ελλάδα για το θέμα των fakenews και ο αναγνώστης θα μπορεί να διακρίνει ευκολότερα τι είναι παραπληροφόρηση και που αυτή κρύβεται. «Πρόκειται ουσιαστικά για μια νέα Λερναία Ύδρα, με πολλές και διαφορετικές μορφές και χαρακτηριστικά, αλλά και εργαλεία εξάπλωσης που γίνονται όλο και πιο τεχνολογικά "έξυπνα" σε σημείο που να είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνευτούν, ακόμη και από αυτούς που τα δημιουργούν. Ο πολίτης κάθε ηλικίας που θέλει να είναι σωστά ενημερωμένος, με ελεύθερη πρόσβαση σε ποιοτική πληροφόρηση και που υποστηρίζει την ελεύθερη, ανεπηρέαστη, ευσυνείδητη και αντικειμενική δημοσιογραφία έχει και την ατομική ευθύνη της επιλογής στην ενημέρωσή του. Γιατί τα συστήματα πεποιθήσεων και οι συμπεριφορές μας είναι τελικά σε μεγάλο βαθμό και αποτέλεσμα και της πρωτογενούς τροφής με την οποία "ταΐζουμε" το γνωστικό μας στομάχι. Ο μέσος χρήστης της ψηφιακής τεχνολογίας, επίσης, σήμερα δεν μπορεί να μην προβληματιστεί για το που φτάνουν τα όρια της ψηφιακής αυθαιρεσίας των τεχνολογικών γιγάντων όπως το Facebook και το Twitter, αλλά και ποια μπορεί να είναι σε παγκόσμιο επίπεδο η δύναμη που μπορεί να τους τιθασεύσει, εάν κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Υποθέτω ότι κανείς μας δεν θέλει κάποια στιγμή να αποφασίζουν οι αλγόριθμοι για λογαριασμό μας, όσο και αν αυτό μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη».

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρόσφατου πανευρωπακού δείκτη καταμέτρησης της δυνατότητας αξιολόγησης των ειδήσεων και της ευαλωτότητας απέναντι στην παραπληροφόρηση (MediaLiteracyIndex 2021): Η Ελλάδα είναι στην 27η θέση σε σύνολο 35 χωρών και συμπεριλαμβάνεται στην 4η χειρότερη από τις 5 ομάδες ταξινόμησης μαζί με την Τουρκία και άλλες βαλκανικές χώρες. «Την ανησυχία όσον αφορά την ικανότητα μας να διακρίνουμε τις ψευδείς ειδήσεις επιτείνουν οι μέτριες επιδόσεις των Ελληνόπουλων όσον αφορά την κριτική τους ικανότητα. Τα τελευταία αποτελέσματα του δείκτη PISAτου ΟΟΣΑ (2018) καταγράφουν δυστυχώς ποιοτική υποβάθμιση των επιδόσεων των Ελλήνων μαθητών. Είναι ενδιαφέρον να υπογραμμίσω εδώ ότι σύμφωνα με τα πορίσματα των ειδικών, η εκπαίδευση και η κριτική γνώση επί των μέσων μαζικής επικοινωνίας και γενικά της πληροφορίας πρέπει να υπάρχει πλέον ως βασική δεξιότητα στα σχολικά προγράμματα καθώς και στα προγράμματα δια βίου μάθησης της εκπαιδευτικών», αναφέρει χαρακτηριστικά η συγγραφέας του βιβλίου.

Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου τέσσερις ξεχωριστοί καλεσμένοι συζητούν για τα Fake news και την παρουσία τους στην ελληνική πραγματικότητα. Πρόκειται για τους:

- Νίκος Παναγιώτου, Αν. Καθηγητής, Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας Α.Π.Θ.

- Θοδωρής Γεωργακόπουλος, Δημοσιογράφος. Συγγραφέας. Editorial Director της διαΝΕΟσις.

- Στρατής Τριλίκης, Δημοσιογράφος. Διευθυντής Προγραμμάτων, iMEdD.

- Δημήτρης Ξενάκης, Δημοσιογράφος. Συνιδρυτής Inside Story.

Τη συζήτηση συντονίζει η δημοσιογράφος Έλενα Παπαδημητρίου


Ειδήσεις σήμερα

Η επιστροφή του σωματοφύλακα που ξυλοκοπήθηκε άγρια απο 15 άτομα στη Μύκονο - Δείτε φωτογραφίες

Κακοκαιρία «Αθηνά»: Καταιγίδες και σήμερα - Σε ποιες περιοχές θα είναι έντονα τα φαινόμενα

ΑΑΔΕ: Μαζικές επιστροφές φόρων σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις