Οι καλλιτέχνες που τα έβαλαν με τη Χρυσή Αυγή

«Να μην σε τρομάζουν οι σκιές/έρχονται να σμίξουνε το χθες/να μην λυπάσαι στις βροχές/ίσως έχεις αύριο να λες» τραγουδούσε με νόημα η Νατάσσα Μποφίλιου την περασμένη βδομάδα στον Δήμο Αυλώνας κι ίσως ήταν η πρώτη φορά που οι στίχοι της είχαν τόσο νόημα. Ξανά το ίδιο βιολί, ο ίδιος εφιάλτης. Οι σκιές επιστρέφουν, δεν την τρομάζουν αλλά την οπλίζουν να τραγουδάει ακόμη πιο δυνατά, να επιμένει ότι δεν μετανιώνει για τις δηλώσεις της και τα σχόλια της στο τουίτερ. Εδώ και κάποιο καιρό η γνωστή ερμηνεύτρια παραδέχεται ότι δέχεται απειλές για τη ζωή της-μια μικρή ένδειξη είναι και η ομάδα που έχει μαζευτεί έξω το στάδιο και απειλεί να εισβάλει στη σκηνή. Τελικά παρεμβαίνουν οι αστυνομικοί και η βραδιά τελειώνει μελωδικά και όμορφα δίχως βία. Τι όμως συνέβη με τη Μποφίλιου και γιατί η στάση της έχει γεννήσει τόσες αντιδράσεις; Είναι μοναδική ή βρίσκει εχθρούς και συμπαραστάτες;

Στην πραγματικότητα η περίπτωση της Νατάσσας Μποφίλιου με το γνωστό σθένος-ή μήπως μένος;-που είχε εξαπολύσει κατά της Χρυσής Αυγής, δεν είναι τόσο μεμονωμένη. Ίσως να είναι η πιο έντονη. Οι δηλώσεις σε ένα περιβάλλον που βράζει από αγανάκτηση και μίσος-από όπου κι αν προέρχεται-δεν μένουν ασχολίαστες παρά πυροδοτούν και άλλες απαντήσεις, κι άλλες αντιθέσεις. Ο αληθινός πόλεμος νεύρων και δηλώσεων είναι αμείλικτος και μαίνεται παντού. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες αρνούνται διακριτικά να πάρουν θέση, άλλοι γιατί φοβούνται, άλλοι γιατί παραμένουν αδιάφοροι, άλλοι γιατί δεν θέλουν να έχουν καμία εμπλοκή και σχέση με την πολιτική-κάποιοι όμως δεν διστάζουν να μιλήσουν. Ίσως με παραπάνω ένταση από αυτή που μπορούν να επιτρέπουν οι 120 χαρακτήρες του τουίτερ ή από αυτή που επιζητούν οι τηλεοπτικοί δέκτες διψώντας για άλλον ένα εμφύλιο πόλεμο. Περισσότερο όμως από την πολιτική πραγματικότητα τις πολιτικές δηλώσεις προκαλεί η ίδια η επικαιρότητα: αν ο Κασιδιάρης δεν πετούσε εκείνο το νερό στο πρόσωπο της Δούρου, μπορεί και το καλλιτεχνικό τοπίο να έμενε άνυδρο από επίσημες δηλώσεις. Αλλά το γεγονός από μόνο του προστάζει εκτός από όμορφα τραγούδια, να ακουστούν δυναμικά και τα πολιτικά εμβατήρια.
 
Το χρονικό των αντιδράσεων

Πρώτος από όλους σηκώνει την παντιέρα ο Λάκης Λαζόπουλος. Επιτίθεται ανοιχτά στον Κασιδιάρη, κάνει λόγο περί άνανδρης και φασιστικής επίθεσης. Ακολουθούν κι άλλοι όπως η Ελευθερία Αρβανιτάκη που κάνει προτρεπτικές δηλώσεις στο τουίτερ της: «Αντισταθείτε. Μιλήστε. Καταγγείλτε. Βοηθήστε. Η Χρυσή Αυγή αποθρασύνεται. Το επεισόδιο στον Ant1 απογυμνώνει τη διαδρομή». Το ίδιο καταγγελτική είναι και η ηθοποιός Ζέτα Δούκα που ομολογεί ότι οι καλλιτέχνες έχουν ως πολίτες το δικό τους μερίδιο ευθύνης αφού «έπρεπε να μιλήσουμε πολύ πριν. Να προβλέψουμε τα γεγονότα προτού είναι αργά». Πιο κατηγορηματική όμως από όλους όμως είναι η Μποφίλιου σε αντίθεση με το προφίλ της φιλήσυχης τραγουδίστριας του εντέχνου: «Κτήνη, αλήτες, σας δόθηκε και σημασία. Να πεθάνετε φασίστες, μέλη και ψηφοφόροι, προς ένδειξη σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Να μην ξεχάσω πώς η αποδοχή της φρίκης σαν κάτι αμετάκλητο, είναι η μισή συνενοχή στο έγκλημα» γράφει στο τουίτερ της. Πολλοί την υποστηρίζουν, άλλοι όμως ομολογούν ότι στη βία δεν απαντάς με βία. Για παράδειγμα η Χρύσπα γράφει ότι παρότι δεν είναι ψηφοφόρος της Χρυσής Αυγής δεν είναι πρέπον «για έναν καλλιτέχνη να δηλώνει ότι θέλει να πεθάνουν κάποιοι συνάνθρωποί του».

Λεκτικό αίμα, δάκρυα και ιδρώτας χαρακτηρίζει τους ηλεκτρονικούς διαδρόμους του τουίτερ με άλλους πιο στρατευμένους κατά της «Χρυσής Αυγής» όπως είναι ο Τζίμης Πανούσης και η γενιά των πιο ανατρεπτικών τραγουδοποιών όπως οι δυο Παπακωνσταντίνου Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Θανάσης Παπακωνσταντίνου που δεν ξεχνάνε να θυμίζουν πάντα στο κοινό τους ότι πρέπει να «αντιστέκονται στον φασισμό». Για σχέση Χρυσής Αυγής και Φασισμού κάνουν λόγο και οι ηθοποιοί Γιάννης Στάνκογλου και Ιωάννα Παππά αν και προσπαθούν να καταλάβουν τι είναι αυτό που μπορεί να ώθησε τον κόσμο να δώσει τέτοια ποσοστά σε αυτό το κόμμα.

Πολλοί όμως είναι οι καλλιτέχνες που δεν θέλουν να σχολιάζουν τη δράση της Χρυσής Αυγής, γιατί θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο ενισχύουν τη δράση της. Διάσημα ονόματα που έδωσαν συνεντεύξεις στο «Πρώτο Θέμα» αρνήθηκαν να μιλήσουν για ένα κόμμα «για το οποίο είναι καλύτερα να γυρίζει κανείς την πλάτη και να τους αγνοεί». Τουλάχιστον αυτό είχε δηλώσει ο Χρήστος Λούλης αλλά και σημαντικοί θεατρικοί σκηνοθέτες όπως ο Νίκος Μαστοράκης. Όσο για τον Πέτρο Φιλιππίδη σε συνέντευξη που μας παραχώρησε αρνήθηκε να κάνει δηλώσεις γιατί, όπως μας είχε δηλώσει, η περίπτωση της Χρυσής Αυγής του δημιουργεί ανείπωτη οργή. «Δεν ξέρω πραγματικά πως θα αντιδρούσα αν έβρισκα στο δρόμο μου Χρυσαυγίτες. Φοβάμαι πολύ την αντίδραση μου μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο» ενώ αντίστοιχα κατηγορηματικός ήταν ο κι ο Γιάννης Ζουγανέλης που αρνήθηκε να δώσει τον τίτλο «Πατριώτης» στους εκπροσώπους της Χρυσής Αυγής. «Δεν καταλαβαίνω με ποιο δικαίωμα σηκώνουν αυτοί τη σημαία της χώρας μου» είχε εκμυστηρευτεί στο «Πρώτο Θέμα».

Τα πράγματα ωστόσο δεν άλλαξαν και πολύ από το καλοκαίρι. Ακολούθησαν τα γνωστά ρατσιστικά τιτιβίσματα της Βούλας Παπαχρήστου που της στοίχησαν και τη συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες η οποία ποτέ, ωστόσο, δεν αρνήθηκε ότι ήταν υποστηρίκτρια της Χρυσής Αυγής. Ίσως να ήταν αρκετοί αυτοί που θα συμφωνούσαν αλλά προτίμησαν να προβούν σε «πατριωτικές» δηλώσεις παρά να δηλώνουν ευθαρσώς ότι υπήρξαν ψηφοφόροι.

Εξαίρεση ίσως να αποτελεί η Έλενα Λιάσκα-γνωστή και ως η «Γωγώ» από το «Καφέ της Χαράς» η οποία αψήφησε τις αντιδράσεις και παραδέχτηκε ανοιχτά ότι ψήφισε Χρυσή Αυγή στις εκλογές. Σε αντίθεση με μια συνάδελφο της από το απέναντι κανάλι, όπως η Παναγιώτα Βλαντή, η οποία αρνήθηκε ότι έχει ‘Μαύρα Μεσάνυχτα’ και ότι τα μέλη της Χρυσής Αυγής δεν ειναί τίποτε άλλο από «Φασίστες’.

Πάντως, το παιχνίδι των δηλώσεων είναι μια άσκηση για νεύρα και δεν παίζεται μόνο από αναρχοαυτόνομους ή «ανατρεπτικούς» καλλιτέχνες που υπηρετούν κάποιο πολιτικό υπερεγώ. Περισσότερο από συγκεκριμένες πολιτικές θέσεις της Χρυσής Αυγής οι καλλιτέχνες αντιστρατεύονται το κρυφό πρόσωπο των πραγμάτων, τη χολή και τη βία. Άλλοι είναι πιο μετριοπαθείς άλλοι πιο κατηγορηματικοί όπως ο Στάθης Δρογώσης που με αφορμή τα όσα συνέβησαν στη συναυλία της Μποφίλιου γράφει από το τουίτερ του «αν ήμουν στην Ελλάδα, θα πήγαινα στη συναυλία της Μποφίλιου» κι ότι «δε φοβόμαστε κανέναν φασίστα ποτέ και πουθενά!».

Για να πάρει τελικά τη σκυτάλη μια καθ’όλα καλλιτεχνική μάλλον παρά πολιτική φιγούρα, αυτός που στόλισε τα μπλουζάκια του Μάη του 68 και άλλα τόσα φοιτητικά δωμάτια, ο Ντανιέλ Κον Μπετίτ. Αυτή τη φορά ο άλλοτε κόκκινος και νυν πράσινος Ντάνι δηλώνει ότι οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να ανεβάζουν κι άλλο τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, εξαθλιώνοντας τον κόσμο. Γιατί η εξαθλίωση γεννά βία και η βία χαρίζει και άλλη δόξα και τιμή-έστω και μη καλλιτεχνική, στη Χρυσή Αυγή.