Μέσα από τις αυτοπροσωπογραφίες της, η Ολλανδή καλλιτέχνις αποδομεί και αναδιαμορφώνει το ανθρώπινο σώμα πέρα από τα άκαμπτα πρότυπα ομορφιάς, και εγκλωβίζει στον φακό της στιγμιότυπα από μακρινά σύμπαντα επί της Γης
Μεγάλων διαστάσεων κολάζ, ωδή στο χρώμα, στοιχεία από τη φύση, ερωτισμός και μαγεία του ανθρώπινου σώματος κυριαρχούν στα βραβευμένα της έργα, ενώ εξωτικοί κόσμοι από χώρες όπως η Ζάμπια, η Κένυα, η Ουγκάντα, η Τανζανία, η Γκάνα και απομακρυσμένα χωριά του Αμαζονίου συνθέτουν τον κόσμο της όταν δεν δουλεύει σε καμπάνιες για πολυτελείς φίρμες. Γεννημένη στο Aμστερνταμ το 1972, η Βίβιαν Σάσεν σπούδασε σχέδιο μόδας και συνέχισε με φωτογραφία στη Σχολή Τεχνών της Ουτρέχτης και στο Ateliers Arnhem.
Διαθέτοντας αναλογίες μοντέλου (1,82 μ. ύψος και 55 κιλά) έγινε η αγαπημένη μεγάλων οίκων μόδας (Louis Vuitton, Adidas, Miu Miu) και περιοδικών. Δουλεύοντας με τους φωτογράφους ως μοντέλο, κατάλαβε ότι προτιμούσε να είναι πίσω από την κάμερα. «Η δημιουργία αυτοπροσωπογραφιών είναι σαν να ανακτάς τον έλεγχο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όπου οι περισσότεροι φωτογράφοι μόδας ήταν άνδρες, ένιωσα ότι ήθελα να κυριαρχήσω στο σώμα μου.
Συχνά, μου ζητούσαν να κάνω τη σέξι μπροστά στον φακό τους και, παρότι δεν ξεπέρασαν ποτέ τα όρια (μαζί μου), με έκαναν να νιώθω άβολα. Μου έλεγαν πράγματα όπως: “Σκέψου ότι είμαι το αγόρι σου” ή “φλέρταρε με την κάμερα, αποπλάνησέ με!”. Στα 20 μου αναζητούσα τον εαυτό μου, την ταυτότητά μου, εξερευνούσα τη δική μου σεξουαλικότητα. Οι αυτοπροσωπογραφίες ήταν διέξοδος».
Θυμάται τα 90s ως μια ταραχώδη δεκαετία. Αναγκάστηκε ξαφνικά να σταθεί στα πόδια της επειδή ο πατέρας της αυτοκτόνησε. «Ο θάνατός του είχε τεράστιο αντίκτυπο με κρίσεις πανικού, διαταραχές άγχους, παρόλο που η ζωή μου ήταν γεμάτη μόδα και υπέροχα πάρτυ. Οι γονείς μου δεν ήταν καλλιτέχνες, όμως η θεία μου ήταν ζωγράφος και ο παππούς μου έγραφε θεατρικά. Στις διακοπές επισκεπτόμαστε εκκλησίες στην Ιταλία ή μουσεία στη Νότια Γαλλία. Υποστήριξαν τη δημιουργικότητά μου. Ξεφύλλιζα βιβλία τέχνης των γονιών μου, άλμπουμ φωτογραφιών του Πίτερ Μπίαρντ και της Μιρέλα Ρικιάρντι για την Ανατολική Αφρική, τα οποία αγόρασαν στο Ναϊρόμπι. Ο πατέρας μου ήταν γιατρός, δίναμε ιδιαίτερη προσοχή στο σώμα.
Στην Κένυα ζούσαμε δίπλα στο “Σπίτι των Αναπήρων”, όπου τα παιδιά νοσηλεύονταν λόγω πολιομυελίτιδας. Ηταν οι φίλοι μου, παίζαμε στην παιδική χαρά. Ημουν μικρή για να καταλάβω τη σοβαρότητα των παραμορφώσεων που τους είχε προκαλέσει η ασθένεια, με εντυπωσίαζε το σώμα τους και τα σχήματα που έπαιρνε. Το 2000 προσπάθησα να δείξω μια διαφορετική άποψη για την Αφρική, διαφορετικές φωτογραφίες από εκείνες του “National Geographic” ή τις ασπρόμαυρες εικόνες της πείνας και της αρρώστιας, των στερεοτύπων, της ξενοφοβίας. Σχολιάζω με την τέχνη μου, αποφεύγω την πολιτική».
Το 2007 κατέκτησε το Prix de Rome ενώ έργα της έχουν παρουσιαστεί σε μουσεία και ατομικές εκθέσεις. Οι κοινωνικές ανησυχίες για τη φωτογράφο των πολυτελών fashion editorials τρέχουν παράλληλα με την τέχνη. Το έργο της έχει αντιφάσεις. Η Βίβιαν Σάσεν συνδυάζει τη δυτική ανατροφή της στην ήσυχη ολλανδική πόλη με τα τρία χρόνια στην Κένυα που τη διαμόρφωσαν. «Θυμάμαι τη μυρωδιά της γης όταν έβρεχε, εικόνες από τα παζάρια. Το φως είναι καθαρό στην Αφρική, οι σκιές είναι σκοτεινές, το χρώμα εξοντωτικό».
Οι σκιές στη φωτογραφία της συνδέουν τα δύο σώματα και διατηρούν μια σημαντική εγγύτητα της φωτογράφου με το μοντέλο της. Αν και χρησιμοποιεί έγχρωμο φιλμ, το έργο της περιορίζει το μαύρο σώμα σε μια μονοχρωματική κλίμακα. «Με ιντριγκάρει η σκιά. Και νομίζω ότι εν μέρει οφείλεται στο ότι η σκιά αφορά ένα είδος αποκάλυψης ή μη αποκάλυψης της σύνδεσης με το διαφορετικό άλλο, φύλου είτε φυλής. Θα είμαι πάντα η λευκή γυναίκα με τη φωτογραφική μηχανή. Οι προθέσεις μου είναι καλές. Νιώθω μέρος του κόσμου τους».
Η τρέχουσα ατομική της έκθεση «The Body As Sculpture» στο Βερολίνο αφορά ένα απομακρυσμένο χωριό, βαθιά μέσα στο τροπικό δάσος του Σουρινάμ -προσιτό μόνο με κανό μέσω μιας διαδρομής περίπου τριών ωρών στο ποτάμι-, χωρίς ρεύμα, ούτε τρεχούμενο νερό, που απέχει από τα σκηνικά των στούντιο, τα φώτα και τη διασημότητα της εμπορικής της δουλειάς. «Ηταν μια ολλανδική αποικία, μίλησα ολλανδικά με ανθρώπους οι οποίοι ζουν στη μέση της ζούγκλας στη Νότια Αμερική, απόγονοι πρώην σκλάβων που εργάζονταν στις ολλανδικές φυτείες κοντά στην ακτή, δραπέτευσαν και κατέφυγαν στο δάσος. Η μόδα είναι εξωστρεφής: μεγάλες ομάδες, απίστευτη ενέργεια, ταχύτητα. Την αγαπώ για όλα αυτά, αλλά η δική μου τέχνη είναι μια μοναχική διαδικασία».
Το ταξίδι της είναι συνεχές, λαμπερό, αλλά και ενδοσκοπικό. Η δουλειά της, αντανάκλαση και των δύο, έχει αυτή την εντυπωσιακή τόλμη που προκαλεί τις εκπλήξεις
