Θεσσαλονίκη: Εκδήλωση για τη λογοτεχνία του ευρωπαϊκού Νότου

Η λογοτεχνία στις χώρες της Μεσογείου, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στη Γαλλία και στην Ισπανία, ήταν το θέμα της εκδήλωσης "Η θάλασσα που μας ενώνει - συζητώντας για τη λογοτεχνία του ευρωπαϊκού Νότου" που διοργάνωσε η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 14ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. 

Η Μεσόγειος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει διαδραματίσει έναν ουσιαστικό ρόλο στις πολιτισμικές ανταλλαγές των λαών που κατοικούν στις ακτές της και μέσα από αυτούς έφτασε ακόμη και πιο πέρα - φιλοσοφία, τέχνες, εμπόριο, υπογράμμισε η καθηγήτρια ισπανικής λογοτεχνίας και μεταφράστρια, Λουίζα Μαρισόλ Φουέντες. Τόνισε ότι η ισπανική λογοτεχνία άργησε να φθάσει στην Ελλάδα, αλλά ο Νίκος Καζαντζάκης μετέφρασε Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, Ματσάδο και Λόρκα, τρεις ποιητές που έχουν κοινή θεματολογία, την ποίηση, τον έρωτα και τη θάλασσα. 

Ο Ματσάδο αναφέρεται στη θάλασσα και προτρέπει στο ταξίδι, στην περιπέτεια, όπως αυτή του Κολόμβου. Στον Λόρκα η απεραντοσύνη της θάλασσας είναι το ατελείωτο της μοναξιάς που έρχεται και φεύγει, είναι κίνδυνος, θάνατος. Όσο για τον Χιμένεθ, η θάλασσα είναι νύχτα, ηρεμία και απέραντη μοναξιά. 

Για τις Γαλλίδες σύγχρονες ποιήτριες μίλησε η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, Σωτηρία Σταυρακοπούλου, τονίζοντας ότι στο ελληνικό κοινό είναι ελάχιστα γνωστές. 

«Σε αντίθεση με τις πεζογράφους ομοεθνείς τους που είναι καταξιωμένες, τα έργα των Γαλλίδων ποιητριών στα ελληνικά είναι δυσεύρετα» είπε διευκρινίζοντας ότι ακόμη και στη Γαλλία «οι ποιήτριες ήταν για αρκετές δεκαετίες παραγνωρισμένες σαν τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου», σπάνια τις συμπεριελάμβαναν σε αφιερώματα ή ποιητικές ανθολογίες και η θέση τους και η αξία τους παρέμενε συχνά στη σκιά των ποιητών. 

Στην αρχή του 21ου αιώνα παρατηρείται ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις Γαλλίδες ποιήτριες, ιδίως σε πανεπιστημιακό περιβάλλον όπου εκπονούνται μελέτες και κυκλοφορούν εκδόσεις τους σαν ένα είδος προσπάθειας να αποκατασταθεί η αδικία της πρότερης παραγνώρισης, να προσεχθεί η παρουσία τους και η τέχνη τους, είπε και ως παράδειγμα ανέφερε την Άνοιξη των Ποιητών, μία παραδοσιακή ποιητική διοργάνωση, η οποία είχε τίτλο το 2010 «Χρώμα Γυναίκας» και η ανθολογία της περιλαμβάνει 57 ποιήτριες. Την ίδια εποχή εκδίδονται και άλλες ανθολογίες με έργα γυναικών ποιητριών. 
 

Ειδική αναφορά έκανε στην Αντρέ Σεντίντ, η οποία έλεγε ότι «επιστρέφει πάντα στην ποίηση σαν να ήταν μία ουσιαστική πηγή, ένα οχυρό απέναντι στη ωμότητα του κόσμου και το μέρος, όπου ισορροπεί η λέξη με τη σιωπή», στην Ανν-Μαρί Αλμπιάτς για τη συλλογή της οποίας État (1971) οι κριτικοί ανέφεραν ότι άλλαξε το πρόσωπο της ποίησης. 

Επίσης αναφέρθηκε στην Βένους Κουρί Γκάτα, γνωστή για τα μυθιστορήματά της στην Ελλάδα, η οποία στα ποιήματά της μιλά για τη φύση, το σώμα, την εξορία, την εμμονή των συνόρων σύμφωνα με την αντίληψη του σύγχρονου ανθρώπου - θέματα που άπτονται του πολέμου και του θανάτου και την Μαρί-Κλερ Μπανκουάρ, ποιήτρια με ακαδημαϊκή καριέρα, η οποία εξηγεί την προσήλωση στην ποίηση λέγοντας πως «την πραγματική αλήθεια της ζωής και του κόσμου δεν μπορούμε παρά να την αναζητήσουμε στην ποίηση». 

Για την κυπριακή λογοτεχνία μίλησε ο ποιητής Ανδρέας Καρακόκκινος τονίζοντας ότι από την κάθοδο των Αχαιών στην Κύπρο τον 14ο π.Χ. αιώνα η ιστορία και ο πολιτισμός της ακολουθούν την πορεία και εντάσσονται μέσα στο σύνολο της ελληνικής ιστορίας. Την ίδια διαδρομή ακολουθεί και η κυπριακή λογοτεχνία. 

«Η κυπριακή πεζογραφία και ποίηση, είτε στην κυπριακή διάλεκτο, είτε στα ελληνικά, διανύουν τον δρόμο τους μέσα από συνεχείς αγώνες και περιπέτειες του νησιού, με αποκορύφωμα την τουρκική εισβολή-κατοχή. Παρά τις ξένες κατακτήσεις της Κύπρου από τους Φράγκους, τους Βενετούς, τους Τούρκους και τους Άγγλους, δεν αλλοιώθηκε ο ελληνικός πολιτισμός της» υπογράμμισε και εξέφρασε την άποψή ότι η παρουσία της κυπριακής λογοτεχνίας στις ελληνικές ανθολογίες δεν είναι ισότιμη. 

Ο κ. Καρακόκκινος είπε ότι η ανάπτυξη της κυπριακής λογοτεχνίας ξεκινά προς το τέλος του 19ου αιώνα και στάθηκε σε ιστορικά γεγονότα-σταθμούς που επηρέασαν τους λογοτέχνες. Ακόμη, χαρακτήρισε επιτυχημένη την επαφή της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης με την Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου, με δύο εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη και στη Λευκωσία. 

Στην εκδήλωση διαβάστηκε απόσπασμα από το έργο του συγγραφέα, μεταφραστή και επίτιμου μέλους της Ένωσης Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Kρεσέντσιο Σαντζίλιο, «Η Ποίηση στην Ελλάδα σήμερα, (Η Γενιά του '80)»: «Δεν πειράζει που δεν υπάρχουν ποιητές σταρ ή με μια ακολουθία από φανς! Πιστεύω πως η ποίηση είναι η μοναδική τέχνη που δεν ανέχεται περιορισμούς οφειλόμενους σε οικονομικές πιέσεις ή συμφέροντα, έστω και αν αυτό ζημιώνει την ζωντανή παρουσία της στην καθημερινή επικαιρότητα» αναφέρει μεταξύ άλλων ο συγγραφέας. Την εκδήλωση συντόνισε ο πρόεδρος Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, δημοσιογράφος και συγγραφέας, Ηλίας Κουτσούκος. 

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ