«Η τέχνη του να είσαι ευτυχισμένος»: Ένα βιβλίο από τον κορυφαίο πεσιμιστή Σοπενχάουερ

«Η τέχνη του να είσαι ευτυχισμένος» είναι το βιβλίο-δοκίμιο αισιοδοξίας που κυκλοφορεί την ερχόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Πατάκη, σε επιμέλεια και εισαγωγή του καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα και επιμελητή των Απάντων του Φράνκο Βόλπι (1952-2009 ), ο οποίος έδωσε ενιαία μορφή σε αποφθέγματα, συμβουλές, αφορισμούς και ρητά στοχαστών, φιλοσόφων και ποιητών από τον Όμηρο μέχρι την εποχή του, που κρατούσε επί δεκαετίες ο Σοπενχάουερ.

Πρόκειται για αποθησαυρίσματα μιας ολόκληρης ζωής τα οποία βρέθηκαν σε πολλά τετράδιά του, άλλοτε ως επιγράμματα, άλλοτε ως συνοπτικές σημειώσεις και άλλοτε ως τεκμηριωμένες αναλύσεις.

Πώς είναι δυνατόν ένας επιφανής του μαύρου να συλλέγει ρητά για μια ηλιόλουστη ζωή; Το εξηγεί ο ίδιος, λέγοντας ότι ακριβώς η παραδοχή της πεσιμιστικής φιλοσοφικής θεώρησης επιβάλλει πρακτικές προτροπές για να ξεπεράσουμε τον πόνο, τις δυσκολίες και τη φθορά.

Μιλάμε για ένα απολαυστικό εγχειρίδιο κόντρα στην καταθλιπτική οπτική. Ένα βιβλίο 141 σελίδων με μικρά κείμενα ενάντια στα μεγάλα βάσανα. Παυσίλυπες ιδέες για να απαλύνουμε τις εγγενείς και εξωγενείς θλίψεις.

Ιδού λοιπόν η ευτυχία… στο χέρι μας. Αν όχι όλη, τουλάχιστον η σχετική. Διότι η απόλυτη - προειδοποιεί- δεν υφίσταται. Είπαμε: Ευδαιμονία ναι! Αλλά στα πλαίσια του εφικτού. Υπογραμμίζοντας πάντα την αριστοτελική θέση ότι η ευδαιμονία εξαρτάται από τρεις παράγοντες, δηλαδή από αυτό που είσαι, από αυτό που έχεις και από αυτό που είσαι για τους άλλους, ο Σοπενχάουερ οριοθετεί τις συμβουλές του στο ενδιάμεσο μεταξύ στωικότητας και μακιαβελισμού.

Μελετώντας την παρηγορητική αυτή πραγματεία, κάναμε ένα απάνθισμα με τις παρακάτω συνοπτικές αναφορές και …συνταγές του:

   Ο επίκτητος χαρακτήρας διαμορφώνετε κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

   Τα αγαθά που δεν ονειρεύτηκε κάποιος να διεκδικήσει, δεν του λείπουν καθόλου.

   Η εύθυμη ή δύσθυμη φύση του ανθρώπου δεν καθορίζεται από την κοινωνική τάξη.

   Να κάνουμε με καλή καρδιά ό,τι μπορούμε να υποφέρουμε με καλή καρδιά.

   Να σκεφτόμαστε ώριμα πριν προβούμε σε πράξεις.

   Περιορίστε τον κύκλο των σχέσεων σας. Έτσι δίνετε μικρότερη λαβή στη δυστυχία.

   Ο έξυπνος δεν επιδιώκει την απόλαυση, αλλά την έλλειψη πόνου.

   Υποτάξου στη λογική, αν θέλεις να υποτάξεις τα πάντα.

   Τιμωρώντας τον εαυτό μας, γινόμαστε πιο προσεκτικοί την επόμενη φορά.

   Ανοίξτε διάπλατα τις πόρτες και τα παράθυρα στην καλή διάθεση.

   Θεωρείστε ότι η τωρινή συμφορά είναι ένα πολύ μικρό μέρος, από αυτό που θα μπορούσε να είχε συμβεί.

   Είναι κέρδος να θυσιάζεις απολαύσεις για να αποφύγεις τον πόνο.

   Ας μη γίνεται η φαντασία απεχθές όργανο βασανιστηρίου μας.

   Αποφύγετε να δείξετε μεγάλο ενθουσιασμό και μεγάλη στεναχώρια.

   Η πρώτη αρχή της ευδαιμονίας είναι: Το να ζεις ευτυχισμένα σημαίνει να ζεις όσο το δυνατόν λιγότερη δυστυχία.