Γκίντερ Γκρας: Σίγησε μια από τις σημαντικότερες φιλελληνικές λογοτεχνικές φωνές

Με την ξύλινη πίπα του, το παχύ μουστάκι και τα σκούρα μαλλιά, ο Γκίντερ Γκρας έμοιαζε περισσότερο με... Έλληνα ναυτικό, παρά με Γερμανό συγγραφέα. Και η ένταση στο γαλάζιο βλέμμα του θύμιζε μεσογειακή τρικυμία παρά βορειοευρωπαϊκή αυστηρότητα. Ο Γερμανός συγγραφέας, έφυγε από την ζωή σε ηλικία 87 ετών αφήνοντας πίσω του μια τεράστια λογοτεχνική κληρονομιά. 

Ήταν περίπου το 1959, όταν το “Τενεκεδένιο Ταμπούρλο” ξεκίνησε ένα ταξίδι για την αιωνιότητα. Το μυθιστόρημα του Γκίντερ Γκρας θα αποτελούσε ένα από τα κορυφαία λογοτεχνικά διηγήματα του εικοστού αιώνα και είχε γραφτεί όταν ο γκρας ήταν μόλις 32 ετών.

Ο Γκίντερ Γκρας γεννήθηκε το 1927 στο Γκάντσκ της Βαρσοβίας, μια ελεύθερη πόλη κράτος με Γερμανική επιρροή, που ανήκει σήμερα στην Πολωνία. Στα 15 του προσπαθώντας να ξεφύγει από τους αυστηρούς γονείς του, προσπάθησε ανεπιτυχώς, να καταταγεί στα γερμανικά υποβρύχια, αλλά εντάχθηκε πρώτα στο Reichsarbeitdienst και το 1944 στα Waffen-SS (ένοπλος κλάδος των SS).

Ως μέλος των Waffen-SS συμμετείχε στις επιχειρήσεις της 10ης Μεραρχίας Θωρακισμένων SS "Frundsberg" από τον Φεβρουάριο του 1945 μέχρι τον Απρίλιο του ίδιου έτους, οπότε τραυματίστηκε, συνελήφθη από Αμερικανούς στρατιώτες και στάλθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων αλλά απελευθερώθηκε ένα χρόνο αργότερα.

Μετά τον πόλεμο εργάστηκε για δύο χρόνια σε ορυχείο και έλαβε εκπαίδευση λιθοξόου. Αργότερα σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, πρώτα στην Ακαδημία Τεχνών του Ντίσελντορφ (Künstakademie Düsseldorf) και έπειτα στο Βερολίνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ξεκινά και το λογοτεχνικό του έργο, που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό. Από το1983 έως το 1986 διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου.

Αυτό τον ντροπιαστικό μυστικό της συμμετοχής του στα τάγματα των Ες-Ες θα το κουβαλούσε για εξήντα περίπου χρόνια -γράφοντας παράλληλα εξαιρετικά βιβλία- και θα είναι μια αποκάλυψη που θα τολμήσει να κάνει στα 78 του, σπάζοντας κάθε γερμανικό ταμπού που επέβαλλε σιωπή στους Γερμανούς στρατιώτες του 2ου παγκοσμίου και σοκάροντας την Ευρώπη.

Πολλοί θα τον επικρίνουν ότι απλά προωθεί το βιβλίο του “Ξεφλουδίζοντας το Κρεμμύδι”, όμως ο Γκρας έχει δώσει δείγματα γραφής ότι δεν σκοπεύει να μείνει σιωπηλός μετά την αποκάλυψη του. Ήδη από το 1950 είναι υποστηρικτής των Σοσιαλδημοκρατών, γράφοντας λόγους για τον φίλο του και ηγέτη τους Βίλι Μπράντ.

Ο Γκίντερ Γκρας θα αποδειχτεί μια ενσυνείδητη φωνή της Γερμανικής ιστορίας με συνεχή παρουσία στην πολιτική της χώρας αλλά και της Δύσης γενικότερα: παρεμβάσεις κατά της συνένωσης των δύο Γερμανιών την δεκαετία του '80 αλλά και επίθεση κατά του Τζόρτζ Μπους για τον πόλεμο του Κόλπου την δεκαετία του '90. Το φλέγμα του και το όραμα του για δικαιοσύνη και μια Ευρώπη δίκαιη, θα τον κάνει να πάρει και το μέρος των Ελλήνων το 2012, γράφοντας ένα φλεγματικό ποίημα/επιστολή υπέρ της Ελλάδας, με τίτλο «Ντροπή της Ευρώπης», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Deutche Zeitung. 

Θα κερδίσει το βραβείο Νόμπελ στην κατηγορία της Λογοτεχνίας το 199 και θα παραμείνει μια βαθιά διδακτική -και ενίοτε πατροναριστική- φωνή της Γερμανίας και σίγουρα ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους λογοτέχνες του 20ου αιώνα.   

Ελληνικές μεταφράσεις έργων του:

Το τενεκεδένιο ταμπούρλο (μυθιστ., 1959) : Δ.Θ.Φραγκόπουλος ("Εστία")
Γάτα και ποντίκι (μυθιστ., 1961) : Αγγ.Βερυκοκάκη-Αρτέμη ("Διογένης")
η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων (δράμα, 1966) : Δ.Θ.Φραγκόπουλος ("Δωδώνη")
Ο Μπουτ, το ψάρι (μυθιστ., 1977) : Θ. Κοκκορόγιαννης ("Ὁδυσσέας")
Δυσοίωνα Κοάσματα (1994)
Σκυλίσια Χρονιά (1998)
Ξεφλουδίζοντας το Κρεμμύδι (2007)
Γράφοντας μετά το Άουσβιτς (2005)