Η κρίση και η Γερμανική κατοχή στο επίκεντρο ελληνικών ντοκιμαντέρ

Οικονομική κρίση, ιδιωτική πρωτοβουλία  ομάδες πολιτών και πολλά άλλα συζητάει και παρουσιάζει στις οθόνες του το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Η ελληνική κρίση και οι προσπάθειες για την υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων τέθηκαν στο επίκεντρο της ημερίδας με τίτλο «Εδώ Έξω» που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2015, στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ουΑιώνα. Παράλληλα εξήντα τρία ελληνικά ντοκιμαντερ που προβάλλονται στο φεστιβάλ αυτές τις μέρες παρουσιάζουν την οικονομική κρίση μέσα από διάφορες κοινωνικές και πολιτικές πτυχές. 

Στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχαν οι: Σπύρος Πέγκας (Αντιδήμαρχος Τουρισμού και Διεθνών Σχέσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης, μέλος του ΔΣ του ΦΚΘ), Ελίζαμπετ Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ και Μάρτα Νταουλιούτε (σκηνοθέτιδες του ντοκιμαντέρ Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης, που πραγματοποιεί διεθνή πρεμιέρα στο 17ο ΦΝΘ), Θέκλα Μαλάμου (εκπρόσωπος της δράσης «Caravan Project») και Άννα Μαρία Κοσμόγλου (εκπρόσωπος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος).
 
Η εκδήλωση άνοιξε με την προβολή του ομώνυμου ντοκιμαντέρ του Θωμά Κιάου, το οποίο δημιουργήθηκε με αφορμή την ολοκλήρωση του προγράμματος «Πρωτοβουλία ενάντια στην Κρίση» του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Πρόκειται για ένα έκτακτο πρόγραμμα δωρεών προς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στην Ελλάδα,  ύψους  €100 εκατομμυρίων ευρώ, που υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Νιάρχος την τελευταία τριετία. Μέσα από τα προγράμματα που υποστηρίχθηκαν, η πρωτοβουλία επιδίωξε να παράσχει άμεση ανακούφιση σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και  να συμβάλει στη δημιουργία των αναγκαίων προϋποθέσεων για ένα καλύτερο μέλλον. 

Στο ξεκίνημα της εκδήλωσης, ο ιδρυτής-διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Δημήτρης Εϊπίδης δήλωσε ότι «Το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ οδεύει προς την πλήρωσή του. Ήταν μία πολύ καλή χρονιά, με αυξημένο κοινό και με πολύ καλές ταινίες» και πρόσθεσε: «Η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος είναι πολύ σημαντική και προσφέρει ελπίδα στην κοινωνία μας. Το ντοκιμαντέρ Εδώ Έξω περιγράφει την πρωτοβουλία αυτή ενάντια στην κρίση. Πρόκειται για ένα ζήτημα που μαστίζει όχι μόνο τη δική μας κοινωνία, αλλά έχει λάβει δραματικές διαστάσεις σε όλο τον κόσμο. Αυτό το διαπιστώνουμε κι από τα ντοκιμαντέρ που προβάλλονται στο δικό μας πρόγραμμα».  
 
Αμέσως μετά, ακολούθησε η προβολή του ντοκιμαντέρ Εδώ Έξω του Θωμά Κιάου, το οποίο παρουσιάζει παραδείγματα 13 οργανισμών που υποστηρίχθηκαν στο πλαίσιο του έκτακτου αυτού προγράμματος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. 
 

Μετά την προβολή της ταινίας, πραγματοποιήθηκε συζήτηση, την οποία συντόνισε η δημοσιογράφος και δημιουργός ντοκιμαντέρ Μάγια Τσόκλη. 
Έπειτα, το λόγο πήραν οι Ελίζαμπετ Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ και Μάρτα Νταουλιούτε, σκηνοθέτιδες του ντοκιμαντέρ Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης, που προβάλλεται τις τελευταίες μέρες του Φεστιβάλ. Απαντώντας στην ερώτηση γιατί ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τη συνεργάτιδά της, προκειμένου να κάνουν ντοκιμαντέρ για την κρίση, η κ. Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ επεσήμανε: «Μας ενδιέφερε να καταλάβουμε τι είναι η ελληνική κρίση. Δεν ήταν αποτέλεσμα μίας φυσικής καταστροφής, αλλά είχε οικονομικά αίτια. Την αφορμή μας έδωσε μία Σουηδή δημοσιογράφος που ζούσε ήδη στην Ελλάδα και με την οποία συνεργαστήκαμε στην ταινία. Επίσης, έναυσμα μάς έδωσε η εικόνα της Ελλάδας όπως παρουσιαζόταν στα σουηδικά ΜΜΕ, με αρνητικό τρόπο κυρίως, ότι δηλαδή οι  Σουηδοί φορολογούμενοι πληρώνουν για τις συντάξεις στην Ελλάδα».  

Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα καταγράφεται σε όλες τις εκφάνσεις της στα 63 ελληνικά ντοκιμαντέρ του φετινού Φεστιβάλ: Πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, εικόνες της κρίσης, ανθρώπινα δικαιώματα, πορτρέτα ανθρώπων με ξεχωριστές ιστορίες ζωής, αλλά και μνήμες από το παρελθόν είναι τα θέματα, με τα οποία καταπιάνονται τα φετινά ντοκιμαντερ των Ελλήνων σκηνοθετών.

Εκτός της ημερίδας πολύ ενδιαφέρων παρουσιάζει το αξιόλογο και πάντα επίκαιρο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, «Αγορά» (Agora: Από τη Δημοκρατία στις Αγορές). Πρόκειται για μία ταινία την οποία ετοίμαζε ο δημιουργός τα τελευταία χρόνια. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί την Παρασκευή 20 Μαρτίου και το Σάββατο 21 Μαρτίου.
Ξεχωρίσαμε πολύ όμως το συγκινητικό ντοκιμαντέρ "Αμαρτωλά κρανία" που εξιστορεί μια μαύρη σελίδα της τοπικής ιστορίας που μας πάει πίσω στο '40 και την Κατοχή. Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην εκτέλεση τριών νεαρών αγοριών από την Κάρπαθο, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τρία εικοσάχρονα παιδιά από τα Σπόα Καρπάθου, δύο Μανώληδες κι ο Πάχος, κατηγορούνται για τη σκύλευση πτώματος ενός Γερμανού πιλότου και στις 4 Νοεμβρίου 1943, οι Γερμανοί τα στήνουν στα τρία μέτρα και τα τουφεκίζουν. Έπειτα τα πετούν όπως-όπως, μέσα στο λάκο, που νωρίτερα οι ίδιοι Γερμανοί τα είχαν βάλει να σκάψουν. Οι καταδικασμένοι έμειναν εκεί εβδομήντα ολόκληρα χρόνια, ξεχασμένοι ακόμα και από την οικογένεια τους. 

Πολλά ακόμα τα ντοκιμαντέρ που διαπραγματεύονται την ελληνική πραγματικότητα όπως την βιώνουν διαφορετικές ομάδες πληθυσμών. Το Φεστιβάλ που και φέτος είχε κυρίως γεμάτες αίθουσες και sold-out προβολές ρίχνει αυλαία αύριο Σάββατο 21 Μαρτίου με την τελετή λήξης και βράβευση στις 21.00.