Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 στην μεγάλη οθόνη

Στην εκπνοή της εποχής του «χρυσού» ελληνικού κινηματογράφου και εν μέσω της χούντας των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές του '70,  οι Έλληνες παραγωγοί και σκηνοθέτες «έσκυψαν» πάνω στο κεφάλαιο της ιστορίας: 'Ελληνική Επανάσταση, κατακλύζοντας τις αίθουσες με φιλμ που αφορούσαν τη δράση των ηρώων του 1821.

Ήταν η εποχή που οι σταρ της μεγάλης οθόνης, ανάμεσα τους ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, η Τζένη Καρέζη, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Νίκος Κούρκουλος, η Κάτια Δανδουλάκη, ο Σταύρος Ξενίδης και ο Λαυρέντης Διανέλλος, φορούσαν τις φουστανέλες και τις παραδοσιακές φορεσιές, έπαιρναν τα τουφέκια στα χέρια, και πρωταγωνιστούσαν σε ταινίες που ξέφευγαν από την λογοκρισία της απριλιανής δικτατορίας.

Για κάποιους κριτικούς κινηματογράφου, οι ταινίες με θέμα την Ελληνική Επανάσταση, έμειναν στην ιστορία ως καλτ ταινίες που παραποιούν την ιστορική αλήθεια, ενώ δεν ήταν λίγοι οι ιστορικοί κινηματογράφου που χαρακτήρισαν τα φιλμ προπαγανδιστικού περιεχομένου, που είχαν την έγκριση του χουντικού καθεστώτος.

Ας θυμηθούμε κάποιες από τις πιο σημαντικές:

Παπαφλέσσας με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ  (1971)
Ο Δημήτρης Παμαμιχαήλ δίνει μία από τις πιο καλύτερες ερμηνείες της κινηματογραφικής του καριέρας στον ρόλο του Γρηγορίου Δικαίου Φλέσσα η αλλιώς Παπαφλέσα, συμμετέχοντας σε μία ελληνική υπερπαραγωγή. Η ταινία που στοίχισε περίπου 12 εκατ. δραχμές είχε πρωτοπροβληθεί στο 12ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1971 και ο σκηνοθέτης Ερρίκος Ανδρέου απέσπασε το βραβείο της καλύτερης σκηνοθεσίας. Το φιλμ είχε γυριστεί, με αφορμή την συμπλήρωση 150 χρόνων της Κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης. Ο κριτικός Βασίλης Ραφαηλίδης είχε γράψει σχετικά, «η ταινία πέτυχε απόλυτα
την αρχική της πρόθεση, τη συμβολή του ελληνικού σινεμά στον σχολικό εορτασμό της 150ης επετείου της Ελληνικής Επανάστασης». Στο φιλμ παίζουν: Αλέκος Αλεξανδράκης, Άγγελος Αντωνόπουλος, Κάτια Δανδουλάκη, Χρήστος Πολίτης, Φερνάντο Σάντσο, Λαυρέντης Διανέλλος, Στέφανος Στρατηγός, Θεόδωρος Μορίδης, Έλεν Τσαλδάρη.



Η Τζένη Καρέζη γίνεται η Μαντώ Μαυρογένους (1971)
Την αγωνίστρια της Ελληνικής Επανάστασης Μαντώ Μαυρογένους ενσάρκωσε η Τζένη Καρέζη στην ιστορική περιπέτεια του Κώστα Καραγιάννη (1971). Πρόκειται για ακόμα μία ελληνική υπερπαραγωγή- για τα δεδομένα της εποχής- που διατρέχει την πορεία της ηρωίδας στον απελευθερωτικό αγώνα. 

Η ταινία ξεκινά με την Μαντώ Μαυρογένους που αρκετά χρόνια μετά την επανάσταση και την ενεργό δράση της, ζητά τη σύνταξη του αγωνιστή και θυμάται τη ζωή της. Παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας της (Κάκια Παναγιώτου), προσέφερε την προίκα της για να στηρίξει οικονομικά την επανάσταση. Θυμάται ακόμα τον έρωτά της με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τις δολοπλοκίες των εχθρών τους. Στην ταινία πρωταγωνιστούν επίσης οι: Άλκης Γιαννακάς, Σταύρος Ξενίδης, Λαυρέντης Διανέλλος, Αθηνόδωρος Προύσαλης, Ντίνος Καρύδης, Ελένη Ερήμου και Μοσχίδης Γιώργος.



«Στην Δίκη των Δικαστών» του Πάνου Γλυκοφρύδη (1974)
Σε μία από τις τελευταίς παραγωγές της Φίνος Φίλμς, «Στην Δίκη των Δικαστών» του Πάνου Γλυκοφρύδη, μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη η ζωή του Αναστάσιου Πολυζωίδη (Νίκος Κούρκουλος) και η θαραλεά στάση του στην δίκη των Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα, που έγινε στο Ναύπλιο του 1834.  Από τα καλύτερα σημεία της ταινίας, η ολιγόλεπτη ερμηνεία του Μάνου Κατράκη στον ρόλο του Θεόδωρου Κολοκοτρωνη. Πρωταγωνιστούν: Νίκος Κούρκουλος ( Πολυζωίδης), Νικηφόρος Νανέρης (Τερτσέτης), Μάνος Κατράκης ( Κολοκοτρώνης). Δημήτρης Μυράτ ( Καποδίστριας), Χρήστος Καλαβρούζος (στρατηγός Πλαπούτας), Χρήστος Τσάγκας ( Έντουαρντ Μάσον), Σπήρος Καλογήρου ( υπουργός Σχοινάς).



Οι Σουλιώτες του Δημήτρη Παπακωνσταντή
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Παπακωνσταντής, μεταφέρει (1972) στην μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Μιχάλη Περάνθη «Οι Σουλιώτες» με πρωταγωνιστές τους Χρήστο Πολίτη, Κάτια Δανδουλάκη, Γιάννη Κατράνη, Αλέκα Κατσέλη, Λαυρέντη Διανέλλο, Χρήστο Καλαβρούζο και Φερνάντο. Στο φιλμ, οι Σουλιώτες πληροφορούνται ότι ο Αλή Πασάς (Φερνάντο Σάντσο) ετοιμάζεται να τους επιτεθεί και να πατήσει το Σούλι. Ο Φώτος Τζαβέλλας (Χρήστος Καλαβρούζος), όμως, και τα παλικάρια του είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν την
ελευθερία τους. Ο Αλή Πασάς αποφασίζει να πολιορκήσει το Σούλι, αλλά οι γενναίοι Σουλιώτες δεν πρόκειται να πέσουν στα χέρια των Τούρκων ζωντανοί. Το δράμα κορυφώνεται βρίσκοντας τις Σουλιώτισσες στο Ζάλογγο, να τραγουδούν «Στη στεριά δεν ζει το ψάρι» και να θυσιάζονται χορεύοντας και πέφτοντας στον γκρεμό. Το σενάριο φέρει την υπογραφή του Πάνου Κοντέλη.



Ζάλλογο, το Κάστρο της Λευτεριάς (1959)
Η πρώτη ταινία που είχε  θέμα τα προεπαναστατικά γεγονότα και τη μεγάλη ιστορική στιγμή του αγώνα των Σουλιωτών  απέναντι στην τυραννία του Αλή Πασά. Την σκηνοθεσία υπογράφει ο Στέλιος Τατασόπουλος και τη μουσική ο  Μάνος Χατζηδάκις. Παίζουν οι: Τζαβαλάς Καρούσος, Νίνα Σγουρίδου, Βύρων Πάλλης, Ανδρέας Ζησιμάτος, Δήμος Σταρένιος, Ελένη Ζαφειρίου, Έλλη Ξανθάκη, Λάκης Σκέλλας, Σάκης Τσολακάκης, Μαίρη Αναγνωστάκη, Κίμων Σπαθόπουλος, Γιώργος Ζαϊφίδης, Ευαγγελία Σαμιωτάκη, Παμφίλη Σαντοριναίου, Νίκος Φέρμας, Κώστας Μπαλαδήμας, Γιάννης Σπαρίδης.