Σκοτ Φιτζέραλντ: "Επιστροφή στη Βαβυλώνα και άλλες ιστορίες"

Το πηγαίο πεζογραφικό ταλέντο του Φιτζέραλντ και η συγγραφική του ευσυνειδησία πέτυχαν θαυμαστά αποτελέσματα: Πολλά διηγήματά του είναι εξαιρετικής ποιότητας, και θα μπορούσαν σίγουρα να κερδίσουν μια θέση σε ανθολογίες ή στις προτιμήσεις πολλών αναγνωστών, και όλα παρουσιάζουν ενδιαφέρον, λογοτεχνικό, αυτοβιογραφικό και γενικότερα ιστορικό – η κοινωνική πραγματικότητα, οι ατομικοί και συλλογικοί τρόποι και συμπεριφορές στις κρίσιμες δεκαετίες του ’20 και του ’30 αποτυπώνονται με ενάργεια τόσο στα μυθιστορήματα του Φιτζέραλντ όσο και στα διηγήματά του.

Το αυτοβιογραφικό στοιχείο είναι έντονο στην πεζογραφία του, και τα όρια μεταξύ βιογραφίας και μυθοπλασίας είναι συχνά δυσδιάκριτα. Η λογοτεχνικότητα όμως δεν μειώνεται – ακόμη και η πιο ευφάνταστη μυθιστορία γειώνεται στην εμπειρία.

Ο παρών τόμος συγκεντρώνει μερικές από τις καλύτερες και πιο διάσημες ιστορίες του Φιτζέραλντ. Στην «Κατάρρευση», όπως και σε όλα σχεδόν τα μυθοπλαστικά έργα του, κυριαρχεί η αίσθηση της χρεοκοπίας, της αποτυχίας, της απογοήτευσης, της απομάγευσης του κόσμου, της πρόωρης ψυχολογικής γήρανσης (που είναι το άλλο όνομα της ωριμότητας), της πικρίας, της απελπισίας, αλλά και της νοσταλγίας, της απώλειας όχι του παραδείσου αλλά της πεποίθησης ότι ο παράδεισος είναι εφικτός. Μητέρα όλων αυτών των θλίψεων είναι η αποτυχία της ερωτικής πίστης, η εγκατάλειψη τελικά μιας υποκειμενικής αλήθειας υπό την πίεση μιας θλιβερής αντικειμενικής πραγματικότητας. Ο Φιτζέραλντ είναι ρομαντικός ως το τέλος.
 
Η ζωή του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ είναι ένα τραγικό παράδειγμα των δύο όψεων του Αμερικανικού Ονείρου: οι χαρές του έρωτα, του πλούτου και της επιτυχίας και η τραγωδία που είναι συνυφασμένη με τις ακρότητες και την αποτυχία. Γεννημένος το 1869 στο Σαιντ Πωλ της Μινεσότα σε καθολική και ευκατάστατη οικογένεια, άρχισε να γράφει από πολύ νωρίς. Όταν οι ΗΠΑ μπαίνουν στον πόλεμο το 1917 κατατάσσεται στο στρατό, υπηρετώντας τη διετή θητεία του στην Αμερική, και γνωρίζει τη Ζέλντα Σέαρ, η οποία αρνείται να τον παντρευτεί λόγω έλλειψης χρημάτων. Το 1920 όμως κυκλοφορεί το πρώτο του μυθιστόρημα (This Side of Paradise) που θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία· ο γάμος με τη Ζέλντα γίνεται αμέσως. Ο Φιτζέραλντ, επαγγελματίας πλέον συγγραφέας, συνεργάζεται και με διάφορα περιοδικά, συνεργασία που θα ήταν επικερδής αν οι δαπάνες του ζεύγους δεν ήταν αυξημένες εξαιτίας της πολυτελούς ζωής τους. Το δεύτερο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, The Beautiful and the Damned, περιγράφει ακριβώς ένα ζευγάρι που ζει μες στην τρυφηλότητα και στον ηδονισμό. Λίγο μετά τη γέννηση του μοναδικού τους παιδιού θα κυκλοφορήσει το σπουδαιότερο μυθιστόρημά του, Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ.

Η σπάταλη ζωή, οι συνεχείς μετακινήσεις (ταξίδευαν από πόλη σε πόλη της Ευρώπης και διέμειναν σε οκτώ πολιτείες των ΗΠΑ), καθώς και η θυελλώδης σχέση των Φιτζέραλντ επιβάρυναν την υγεία και των δύο: ο Φιτζέραλντ αντιμετώπιζε ολοένα σοβαρότερο πρόβλημα αλκοολισμού και η Ζέλντα, μετά από αρκετούς νευρικούς κλονισμούς, διεγνώσθη εντέλει ότι πάσχει από σχιζοφρένεια. Ωστόσο ο Φιτζέραλντ κατόρθωσε να τελειώσει και να εκδώσει το 1934 το τέταρτο μυθιστόρημά του, Tender Is the Night, που βρίθει αυτοβιογραφικών στοιχείων· είναι και αυτό χρονικό μιας αποτυχίας ή πολλαπλών αποτυχιών.

Ο Φιτζέραλντ πέθανε το 1940 στα σαραντατέσσερά του, από καρδιακή προσβολή. Μολονότι στον καιρό του ήταν κυρίως γνωστός ως εκκεντρικός μέθυσος και ενσαρκωτής των υπερβολών και ακροτήτων που χαρακτήριζαν την εποχή της τζαζ, η αποτύπωση αυτής της εποχής στα έργα του και το αναμφισβήτητο ταλέντο του του χαρίζουν σήμερα επάξια μια ξεχωριστή θέση στην ομάδα των νεωτερικών συγγραφέων.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί και Ο μεγάλος Γκάτσμπυ, με εισαγωγή, μετάφραση και βιογραφικό σημείωμα του Άρη Μπερλή (2012).