O Γάλλος στοχαστής Alain Badiou μιλά για τον έρωτα

Όπως ξέρουμε, ο έρωτας μπήκε συχνά στο κέντρο του ενδιαφέροντος των φιλοσόφων: από τα χρόνια της κλασικής εποχής και του Πλάτωνα μέχρι την περίοδο της νεωτερικότητας και τον Κίρκεγκωρ. Στον διάλογο της φιλοσοφίας με τον έρωτα θα προσέλθει κι ένας γάλλος στοχαστής των ημερών μας, ο πολυσυζητημένος Αλαίν Μπαντιού (Alain Badiou), ο οποίος θα τον καθορίσει σε μια συνέντευξη με τον δημοσιογράφο της εφημερίδας «Le Monde» Nikolas Truong, τον Ιούλιο του 2008.

Η συνέντευξη είχε μεγάλη απήχηση, και το "ζουμί" της ήταν οτι αυτό που πρωτίστως προσδοκά ο Badiou από τον έρωτα είναι η ενεργοποίηση της ικανότητάς του να υπερβεί το περιορισμένο πεδίο του εγώ.

Ποια σχέση μπορεί να έχει η φιλοσοφία με τον έρωτα; Με ποιον τρόπο η αποθέωση των αισθημάτων και η ύψιστη γιορτή του σώματος είναι δυνατόν να συνομιλήσουν με τον κόσμο των αφηρημένων ιδεών και της υψηλής σκέψης; Η συνέντευξη του Μπαντιού έγινε βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη (130 σελ.) σε μετάφραση Φ. Σιατίστα και Δ. Βεργέτη. Ο Μπαντιού ξεκινάει από το τι κατά τη γνώμη του δεν είναι έρωτας. Έρωτας δεν είναι ούτε η ρομαντική ένωση των εραστών σε μία και μοναδική οντότητα, ούτε, όμως, και η αλτρουιστική χειρονομία της αγάπης προς τον άλλον, όπως την εννοεί ο χριστιανικός στοχασμός. Έρωτας επίσης δεν είναι το σεξ, αν το σκεφτούμε ως αποκλειστική δραστηριότητα και επίδοση των ερωτευμένων. Όσο για τους τελευταίους, δεν είναι με τη σειρά τους όντως ερωτευμένοι αν το μόνο που επιδιώκουν είναι να μηδενίσουν το ρίσκο σε μιαν επαφή ως εξ ορισμού εκρηκτική και απρόβλεπτη.

Τότε, όμως, τι ακριβώς είναι ο έρωτας και πώς θα καταφέρει να μιλήσει ο φιλόσοφος για λογαριασμό του; Ο έρωτας, δηλώνει με έμφαση ο Μπαντιού, είναι πριν και πάνω απ όλα μια συνάντηση: μια συνάντηση που ξεκινάει από το ατομικό για να οδηγηθεί αμέσως σε έναν καθολικό κόσμο, βασισμένο στη διαφορά και όχι στην ταυτότητα. Όπως στο πολιτικό σκέλος της φιλοσοφίας του, όπου αναζητεί το ξεπέρασμα των ανισοτήτων και της οικονομικής εξαθλίωσης στην προοπτική μιας καινούργιας συλλογικότητας, έτσι και στις αναζητήσεις του για τον έρωτα ο Μπαντιού ψάχνει ένα νόημα το οποίο θα βγάλει τους ανθρώπους από τη στενωπό του ατομικισμού, χωρίς την ίδια ώρα να τους στερήσει την αναζωογονητική δύναμη της σεξουαλικής συνεύρεσης, το προνόμιο της προσωπικής ελευθερίας ή τη χαρά του να μεγαλώνουν παιδιά.

Ο έρωτας, όμως, για τον Μπαντιού δεν είναι μόνο η έξοδος από τον εαυτό και η διαπροσωπική πορεία προς ένα άλλο ανθρωπολογικό καθεστώς, αλλά και η υπόσχεση μιας νέας επινόησης της πραγματικότητας: ένα συμβάν ικανό να αμφισβητήσει ριζικά όλους τους υπάρχοντες κανόνες, να πάει κόντρα στην καθιερωμένη λογική και να αναστρέψει ή να αντιστρέψει συνειδήσεις. Εδώ είναι προφανές πως ο έρωτας θα έρθει σε απόσταση αναπνοής από την πολιτική, αφού και από την πολιτική απαιτούμε μιαν εδραία ανατροπή όσων μας περιβάλλουν και μας βασανίζουν καθημερινά, αλλά ο Μπαντιού θα σπεύσει να ξεκαθαρίσει πως η ορμή του έρωτα είναι κατά πολύ ευρύτερη της πολιτικής ορμής: στην πολιτική υπάρχουν μόνον εχθροί και αντίπαλοι, με τους οποίους καλούμαστε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να αντιπαρατεθούμε, ενώ στον έρωτα στόχος δεν είναι ο αντίζηλος (ο δυνάμει εχθρός ακόμα και στους πιο ισορροπημένους δεσμούς), αλλά η αυτοαπομόνωση και ο εγωισμός, με την απόσβεση των οποίων θα επέλθει, επιτέλους, η ολοκληρωτική κάθαρση.

INFO

Ο Αλαίν Μπαντιού έχει γράψει δύο διεθνώς αναγνωρισμένα έργα, τα «Είναι και συμβάν» και «Λογικές των κόσμων», όπου ως βασικά φιλοσοφικά πεδία ορίζονται η επιστήμη, η πολιτική, η τέχνη και ο έρωτας. Ο Μπαντιού είναι καθηγητής στην Ecole Normal Superieure και ιδρυτής του CIEPFC (Διεθνές Κέντρο Μελετών της Σύγχρονης Γαλλικής Φιλοσοφίας). Η σκέψη του έχει μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη, στα αμερικανικά πανεπιστήμια, αλλά και στη Λατινική Αμερική.

Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ