Γνωριμία με το κινεζικό παράδοξο

Ο γεννημένος στο Λονδίνο το 1984 Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Evan Osnos (Έβαν Όσνος) μετέχει στο επιτελείο των συντακτών του The New Yorker, γράφοντας άρθρα για την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις.

Από το 2005 μέχρι και το 2013, έζησε και δούλεψε ως ξένος ανταποκριτής στο Πεκίνο. Η παραμονή του στην κινεζική πρωτεύουσα αποτέλεσε και το έναυσμα για το βραβευμένο αλλά και πολυδιαβασμένο βιβλίο του "Age of Ambition: Chasing Fortune, Faith and Truth in the New China", το οποίο τώρα κυκλοφορεί και στα ελληνικά (μετάφραση Νικηφόρου Σταματάκη) από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Ο τίτλος του στα ελληνικά «Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΑΣ/Τα παιχνίδια της τύχης, της αλήθειας και της πίστης σε μια Κίνα που μεταμορφώνεται».

Σε ενημερωτικό σημείωμα για την έκδοση διαβάζουμε: «Μέσα σε δύο γενιές, η Κίνα, μια από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, εκτοξεύτηκε στη θέση της δεύτερης οικονομίας του πλανήτη. Σε λίγα χρόνια θα είναι η πρώτη. Σχεδόν οτιδήποτε συνδέεται με τη χώρα αυτή έχει κάτι ιλιγγιώδες: ο πληθυσμός της, η οικονομική της ανάπτυξη, η τεχνολογική πρόοδος, αλλά και η διαφθορά, η διοικητική αυθαιρεσία, οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Ωστόσο, πίσω από τα αναμφισβήτητα επιτεύγματα και τις εντυπωσιακές ειδήσεις υπάρχει μια κοινωνία κι ένα πολιτικό σύστημα – μια κοινωνία που αλλάζει ταχύτατα κι ένα πολιτικό σύστημα που προσπαθεί πάση θυσία να μείνει το ίδιο. Οι τριγμοί λοιπόν είναι αναπόφευκτοι και, στον προσεκτικό παρατηρητή, ευδιάκριτοι.

Ο Έβαν Όσνος είναι ένας τέτοιος παρατηρητής και, επιπλέον, έζησε οχτώ χρόνια στο Πεκίνο. Μέσα από τις ιστορίες του αποστάτη λοχαγού Λιν, του φανατικού τζογαδόρου Πινγκ, της δυναμικής αρχισυντάκτριας Χου Σουλί, του νομπελίστα Λιου Σιάομπο, της διαδικτυακής προξενήτρας Κονγκ Χαϊνάν, του τυφλού ακτιβιστή Τσεν, των «τρελών αγγλικών» του Λι Γιανγκ, του διάσημου εικαστικού Άι Γουέι Γουέι, του υπερπατριώτη Τανγκ Τζίε, του νεαρού συγγραφέα και ραλίστα Χαν Χαν, της Μικρής Γιούε Γιούε και πολλών άλλων, κατορθώνει να πιάσει τον σφυγμό και να δώσει μια σύνθετη ακτινογραφία της κινεζικής καθημερινότητας, της κινεζικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής, αλλά και της ασυμμετρίας ανάμεσα στις προσδοκίες, τις πεποιθήσεις και τις υλικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου».

«Η εποχή της φιλοδοξίας» τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ (για μη λογοτεχνικό έργο), το βραβείο Arthur Ross (χάλκινο μετάλλιο) και το βραβείο βιβλίου της εφημερίδας The Guardian. Ήταν υποψήφιο για Βραβείο Pulitzer και μεταξύ των βιβλίων της χρονιάς (2014) του περιοδικού The Economist.

Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του Όσνος : «Στις αρχές του 21ου αιώνα, η Κίνα είναι ταυτοχρόνως δύο διαφορετικά πράγματα: η νεότερη παγκόσμια υπερδύναμη και το μεγαλύτερο απολυταρχικό κράτος του πλανήτη. Υπήρξαν φορές που πέρασα το πρωινό μου μ’ έναν νέο μεγιστάνα και το ίδιο βράδυ συζητούσα με κάποιον αντιφρονούντα που βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Ήταν εύκολο να τους δει κανείς ως αντιπροσωπευτικές μορφές της νέας και της παλιάς Κίνας, των ολότελα διαφορετικών πεδίων της οικονομίας και της πολιτικής. Τελικά όμως κατέληξα ότι είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα και ότι η μεταξύ τους αντίθεση ήταν απλώς μια εκδήλωση της ασταθούς φύσης των πραγμάτων. Τούτο το βιβλίο περιγράφει τη σύγκρουση δύο δυνάμεων: της φιλοδοξίας και του αυταρχισμού. Πριν από 40 χρόνια οι Κινέζοι δεν είχαν καμιά ουσιαστική πρόσβαση στον πλούτο, την αλήθεια ή την πίστη – τα πολιτικά δεδομένα και η ένδεια το απέκλειαν. Δεν είχαν καμιά ευκαιρία να δημιουργήσουν τη δική τους δουλειά ή να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους, καμιά δυνατότητα ν’ αμφισβητήσουν την προπαγάνδα και τη λογοκρισία ή ν’ αναζητήσουν ηθική καθοδήγηση έξω απ’ το Κόμμα. Μέσα σε μία γενιά, απέκτησαν πρόσβαση και στα τρία – και θέλουν ακόμη περισσότερα. Οι Κινέζοι απολαμβάνουν πλέον ελευθερίες τις οποίες παλαιότερα συνήθως ρύθμιζαν, σχεδόν εξ ολοκλήρου, άλλοι – τώρα μπορούν ν’ αποφασίσουν πού θα δουλέψουν ή πού θα ταξιδέψουν, και με ποια ή με ποιον θα περάσουν τη ζωή τους. Όμως, αν και τούτες οι ελευθερίες έχουν διευρυνθεί, το Κομμουνιστικό Κόμμα προσαρμόζεται με διστακτικά μόνο βήματα. Η προσήλωσή του στην άσκηση ελέγχου –να αποφασίζει όχι μόνο ποιος θα ηγείται της χώρας αλλά ακόμη και το πόσα δόντια πρέπει να δείχνει ο υπάλληλος των σιδηροδρόμων όταν χαμογελά– βρίσκει απέναντί της την αταξία της ζωής στον πραγματικό κόσμο. Όσο πιο πολύ ζούσα στην Κίνα τόσο περισσότερο ένιωθα ότι ο κινεζικός λαός κινείται ταχύτερα από το ίδιο το πολιτικό σύστημα που έδωσε την αρχική ώθηση. Το Κόμμα έδωσε τη μεγαλύτερη ώθηση στις ανθρώπινες δυνατότητες που συνέβη ποτέ στην παγκόσμια ιστορία – και ενδεχομένως γέννησε ό,τι απειλεί περισσότερο την ίδια του την επιβίωση».

Διαβάστε τον πρόλογο του συγγραφέα και τα δυο πρώτα κεφάλαια του βιβλίου.