Από την Ιστορία στο προϊόν

Το 1923 η Συνθήκη της Λοζάνης επικυρώνει την ιταλική κατάκτηση των Δωδεκανήσων. Έκτοτε ξεκινά μία συστηματική προσπάθεια εναρμόνισης της ντόπιας ζωής με τα ιταλικά πρότυπα. Η παρουσία των Ιταλών στο ανατολικό Αιγαίο (ανεξάρτητα από την εθνικο-πολιτική διάσταση του θέματος) συνδέθηκε άρρηκτα με την ανάπτυξη της πολιτιστικο-οικονομικής του φυσιογνωμίας. Κι αν υπάρχουν δύο παραδειγματικές περιπτώσεις αυτές θα μπορούσαν να είναι οι ροδίτικες εταιρίες: CAIR (ποτοποιία) και ICARO (κεραμοποιία) τα προϊόντα των οποίων έγιναν συνώνυμα του νησιού.

Η ιταλική πρακτική στην πόλη και την περιφέρεια της Ρόδου (μεταξύ 1923-1936) επικέντρωσε τόσο στην αξιοποίηση του ιστορικού παρελθόντος και της παράδοσης, όσο και στην κατασκευή σύγχρονων υποδομών κατά τρόπο που να ευνοούν τον τουρισμό (που έκανε τα πρώτα του σοβαρά βήματα ως κοινωνική τάση στην Ευρώπη) και την παραγωγή.

Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό η ιταλική διοίκηση ασχολήθηκε επισταμένως με τη μελέτη των αρχαίων και μεσαιωνικών μνημείων, ανακαλύπτοντας και επιδεικνύοντας ιστορικές συγγένειες και συνέχειες ανάμεσα στα καταληφθέντα νησιά και την ιταλική μητρόπολη. Σύντομα η θεωρία μετατράπηκε σε απτές ενέργειες που περιλάμβαναν αναστηλώσεις μνημείων και ανοικοδόμηση κτηρίων κατά τρόπο που να προξενούν θαυμασμό και δέος, ταυτόχρονα δε να καθιστούν δια γυμνού οφθαλμού σαφή την ταυτότητα και την ιστορική καταγωγή τους.

Παράλληλα, οι Ιταλοί προχώρησαν σε διανοίξεις και ασφαλτοστρώσεις δρόμων, συντήρηση και επέκταση αποχετευτικού δικτύου, διαμόρφωση πάρκων αναψυχής και δενδρόκηπων, ανέγερση παραθαλάσσιων και ορεινών ξενοδοχειακών μονάδων, λουτρών, σύσταση μουσείων.

Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και οι πολιτική τους στον γεωργικό τομέα. Με την εισαγωγή του κατάλληλου εξοπλισμού και νέων μηχανημάτων συστηματοποίησαν την αγροτική παραγωγή ελαιολάδου, εσπεριδοειδών και της σταφίδας. Ό,τιδήποτε συνιστούσε μέρος μιας τοπικής τεχνικής χρησιμοποιήθηκε, τυποποιήθηκε, διαφημίστηκε σε σχετικές καμπάνιες και έγινε «σήμα κατατεθέν». Οι Ιταλοί έφτιαξαν εκθετήρια όπου οι επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα παρουσίασης της δουλειάς τους: σαπούνια, λικέρ, κρασιά, χαλιά, είδη αγγειοπλαστικής, ξυλεία απευθύνονταν σε αγοραστές, τουρίστες αλλά και εμπόρους.

Η ήπια εκβιομηχάνιση τομέων που κινούνταν με πιο παραδοσιακούς όρους έδωσε καλύτερες ποιοτικά αλλά και μεγαλύτερες σοδειές στη γεωργία, βοήθησε πολύ την κτηνοτροφία και συνέβαλε καθοριστικά στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών του νησιού. Μέρος των παραγόμενων ειδών διατέθηκε προς άμεση κατανάλωση στα ξενοδοχεία.

Τα κρασιά της CAIR (Compagnia Agricola Indrustriale Rodi) και τα κεραμικά με σχήματα εμπνευσμένα από ντόπια μοτίβα της I.C.A.R.O (Industria Ceramiche Artistiche Rodio Orientali) δημιουργήθηκαν ακριβώς για να αποτυπώσουν όλη την προαναφερθείσα διαδικασία εκσυγχρονισμού αλλά και μετατροπής της Ιστορίας σε χειροπιαστή από τη Ρόδο μνήμη, αίσθηση, εμπειρία που καθένας μπορούσε να πάρει φεύγοντας από το νησί.

Πηγή: Αρχείο Ιταλικής Διοίκησης Δωδεκανήσου, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Ρόδος.