Η κοινωνική βία στην ψυχανάλυση

Ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της ψυχαναλυτικής προσέγγισης στις ψυχοκοινωνικές σπουδές και τις κοινωνικές επιστήμες εν γένει, ο Στίβεν Φρος (Stephen Frosh), επισκέπτεται την Ελλάδα τη Δευτέρα 24 Απριλίου, για να παρουσιάσει, στο πλαίσιο του Κύκλου «Θεωρία στο Μέγαρο: φιλοσοφία, κριτική, ιστορία» του Μegaron Plus, τη διάλεξη «Ψυχανάλυση και κοινωνική βία». Η ομιλία του Βρετανού καθηγητή του Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου θα γίνει στην αγγλική γλώσσα με ταυτόχρονη μετάφραση και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Birkbeck Institute for the Humanities του Λονδίνου υπό την επιμέλεια του Κώστα Δουζίνα, Διευθυντή του Ινστιτούτου Μπέρκμπεκ. Την εκδήλωση προλογίζει και συντονίζει η Χλόη Κολύρη, ψυχαναλύτρια. Η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα διανέμονται από τις 17.30, ενώ η διάλεξη ξεκινά στις 19.00.

Η Ψυχανάλυση καταπιάνεται με την οδύνη, προσωπική και κοινωνική. Ως εκ τούτου, την απασχολούσε ανέκαθεν η βία. Σε βίαια περιβάλλοντα, ιδίως όταν σε αυτά ενυπάρχει η κρατική βία, η Ψυχανάλυση μπορεί να στοιχειωθεί από τον αντίκτυπο της παρελθοντικής και παροντικής καταστροφικότητας. Υπό τέτοιες συνθήκες, οι θεσμικές πρακτικές της Ψυχανάλυσης καθίστανται «συμπτώματα» της καταστροφικότητας που εκδηλώνεται στον κοινωνικό περίγυρο. 

Η διάλεξη διερευνά τη σχέση ανάμεσα στην Ψυχανάλυση και την κρατική βία μέσα από παραδείγματα που δείχνουν πώς οι θεσμοί της Ψυχανάλυσης θα μπορούσαν να «διαφθαρούν» στο πλαίσιο ενός αυταρχικού καθεστώτος. Έτσι εγείρονται κάποιοι προβληματισμοί για τις μακροχρόνιες επιδράσεις της κοινωνικής βίας στην ίδια την Ψυχανάλυση. Πώς γίνεται, άραγε, οι πιο «προοδευτικές» τάσεις στην Ψυχανάλυση -που είναι επίσης πραγματικές- να κινητοποιηθούν σε συνθήκες κοινωνικού καταναγκασμού;

Ο Στίβεν Φρος εργάζεται στο Birkbeck από το 1979. Ξεκίνησε από τη Σχολή Ψυχολογίας και στη συνέχεια μετέβη στο Τμήμα Ψυχοκοινωνικών Σπουδών, του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος επικεφαλής. Από το 1982 έως το 2000 μοίρασε τον χρόνο του ανάμεσα στο ακαδημαϊκό έργο και στην πρακτική της Κλινικής Ψυχολογίας. Κατά τη δεκαετία του 1990 διετέλεσε σύμβουλος-κλινικός ψυχολόγος, καθώς και αντιπρόεδρος του Τμήματος Παιδικής Ηλικίας και Οικογένειας της Κλινικής Tavistock του Λονδίνου. Από το 2003, στο πλαίσιο του έργου του στο Κολέγιο Birkbeck και, με την ιδιότητα του Pro-Vice-Master, ανέλαβε ειδικές αρμοδιότητες για τη μάθηση, τη διδασκαλία, στη συνέχεια για την έρευνα, ενώ από το 2015, για τη διεθνοποίηση του πανεπιστημιακού έργου.

Στην ερευνητική δραστηριότητά του ο Φρος προτείνει ψυχολογικές, κοινωνικές και πολιτισμικές εφαρμογές της ψυχαναλυτικής θεωρίας και πραγματεύεται, μεταξύ άλλων, ζητήματα φύλου και ταυτότητας, διαφορετικότητας και ρατσιστικού μίσους. Σε αυτά τα πεδία, μνημονεύονται περισσότερο τα έργα του «Η Ψυχανάλυση έξω από την κλινική» (“Psychoanalysis Outside the Clinic”, 2010), «Υπέρ και κατά της Ψυχανάλυσης» (“For and Against Psychoanalysis”, 2011), «Το μίσος και η εβραϊκή επιστήμη» (“Hate and the Jewish Science”, 2005). Το πιο πρόσφατο βιβλίο του έχει τίτλο Στοιχειώματα: Ψυχανάλυση και φαντασματικές μεταβιβάσεις (“Hauntings: Psychoanalysis and Ghostly Transmissions”, 2013) και αξιοποιεί την ιδέα του στοιχειώματος για να εξετάσει το πώς οι ταυτότητες, οι πεποιθήσεις, οι οικειότητες και τα μίση μεταδίδονται από γενιά σε γενιά και πώς αυτά δομούν την ψυχοκοινωνική και ψυχοπολιτική ζωή. 

Η εκδήλωση θα μεταδοθεί απευθείας μέσω Διαδικτύου και θα είναι ανοικτή σε όλους μέσω της ιστοσελίδας του Μεγάρου (www.megaron.gr

).

Info
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, Αθήνα
Τηλ.: 210 728 2333