Στα όρια του μαγικού ρεαλισμού

Ο Γιώργος Παλούμπης είναι από τους πιο ικανούς σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς. Από τα πρώτα χρόνια στο Επί Κολωνώ μέχρι τη συνεργασία του με την Ελένη Ράντου στο «Κατάδικός μου», ο Γιώργος έχει αποδείξει ότι ξέρει να κάνει ρεαλιστικό θέατρο όσο λίγοι στην Ελλάδα. Φέτος ωστόσο μοιάζει να ανεβάζει πιο ψηλά τον πήχη, αποδεχόμενος την πρόκληση να σκηνοθετήσει ένα έργο, που αν και έχει ρεαλιστικά στοιχεία δεν περιορίζεται σε αυτά.

Το “Addio Del Passato” της Λείας Βιτάλη, που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Κάππα, κινείται στα όρια του μαγικού ρεαλισμού. «Δηλαδή;» ρωτάω τον Γιώργο. «Έχει κι ένα επίπεδο μεταφυσικό και παράλογο, το οποίο με εξίταρε πολύ και μου άφησε το περιθώριο να δοκιμάσω πράγματα σε σκηνοθετικό επίπεδο. Έχω ακολουθήσει μία ρεαλιστική πορεία με κάποιες φάλτσες στιγμές, που αν τις βάλεις σε μία σειρά, δημιουργούν ένα πιο λυρικό σύνολο. Το σκηνικό του έργου είναι μία κουζίνα. Η Θάλεια Ιστικοπούλου όμως δημιούργησε μία κουζίνα που έχει μία φάλτση κατανομή των πραγμάτων. Είναι μια κουζίνα, αλλά είναι κι ένας περίεργος τόπος ταυτόχρονα. Δεν έχουμε να κάνουμε με μία απολύτως ρεαλιστική, γήινη κατάσταση. Ενώ χρησιμοποιώ τους κανόνες του ρεαλισμού, τους ανατρέπω κιόλας», μου απαντά.

Η Ράνια Οικονομίδου και η Χρύσα Παπά υποδύονται μία μάνα και μία κόρη. «Μία μάνα, που μια ζωή ματαιώνει την κόρη της», μου εξηγεί ο Γιώργος και συνεχίζει: «Δεν το κάνει όμως με έναν εμφανή τρόπο. Έχουμε να κάνουμε με μία μάνα κοκέτα και κεφάτη, που αγαπά την όπερα και το τραγούδι, και θεωρεί ότι η κόρη της δεν ανήκει σε αυτούς που μπορούν να φτάσουν ψηλά και να κατακτήσουν τα όνειρά τους. Θεωρεί ότι το μόνο που μπορεί να κάνει η κόρη της είναι μια κανονική, συμβατική ζωή».

Και τελικά αυτό ακριβώς έκανε. Παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, χώρισε και τώρα βρίσκεται για πρώτη φορά μόνη της. Αντιμέτωπη με τη μάνα της. Ίσως στον πιο ειλικρινή διάλογο που είχανε ποτέ. «Αυτές οι δύο γυναίκες έχουν μία παράλληλη ιστορία. Καμία από τις δύο δεν εκπλήρωσε τελικά τα όνειρά της. Κι υπάρχει κι ένα μυστικό καλά κρυμμένο στο παρελθόν τους. Κάτι που έγινε όταν η κόρη ήταν στα 14 της και τις οδήγησε σε μία καταλυτική σύγκρουση που τις ακολουθεί», μου επισημαίνει ο Γιώργος.

Τώρα, σε μία οριακή στιγμή για τη σχέση τους, η κόρη θα επιλέξει να ανασύρει αυτό το τραύμα του παρελθόντος για να τελειώσει μια και καλή μαζί του και να προσπαθήσει να προχωρήσει μπροστά. «Πιστεύεις ότι ενηλικιωνόμαστε ποτέ πραγματικά;» τον ρωτάω. «Νομίζω ότι ποτέ δεν φεύγεις πραγματικά από τη σκέπη και την επιρροή των γονιών σου. Ακόμα κι όταν αυτοί φύγουν. Είσαι πάντα παιδί κάποιου», παραδέχεται. «Από την άλλη, δεν πιστεύω ότι υπάρχει απόλυτη ελευθερία στις σχέσεις. Οι σχέσεις εμπεριέχουν εξάρτηση. Το θέμα είναι πόσο υγιείς είναι αυτές οι εξαρτήσεις. Τα δεσμά με ανθρώπους με τους οποίους μεγάλωσες δεν σπάνε ποτέ πραγματικά. Το θέμα είναι κατά πόσο θα καταφέρουμε αυτή τη δέσμευση να την τοποθετήσουμε εκεί που της πρέπει, προκειμένου να μην εξαρτά τα πάντα», προσθέτει.



Πέρα από τη μετάβαση από τον ρεαλισμό σε ένα πιο υπερρεαλιστικό θέατρο το “Addio Del Passato” κρύβει ακόμα μία πρωτιά για τον Γιώργο. Για πρώτη φορά στην επαγγελματική του πορεία σκηνοθετεί ένα έργο με μόνο γυναίκες πάνω στη σκηνή. Και μάλιστα ένα έργο γραμμένο από μία γυναίκα, που διαχειρίζεται ένα γυναικείο θέμα. «Νιώθω τη σχέση αυτή, όπως τη σχέση που έχω εγώ με τη μάνα μου. Ως παιδί μίας μάνας και ως πατέρας ενός παιδιού νομίζω ότι μπορώ να ψυχανεμιστώ τι συμβαίνει σε μία σχέση μάνας και κόρης», σχολιάζει ο Γιώργος, που το αντιμετωπίζει όλο αυτό σαν κάτι καινούργιο που τον αφορά.

Είναι το έκτο συνεχόμενο ελληνικό έργο που σκηνοθετεί. «Αόρατη Όλγα» του Τσίρου, «Πήρε τη ζωή στα χέρια της» του Κατσικονούρη, «Κατάδικος μου» των Ράντου-Γανωτή-Σταυρακούδη, «Άυλος εσένα» του Χατζηγιαννίδη, «Τα λουλούδια στην κυρία» του Δήμου και τώρα το “Addio Del Passato”… Ομολογουμένως εντυπωσιακό. Ο Γιώργος μοιάζει να τα χαίρεται πολύ.

«Έχω την τύχη τα τελευταία χρόνια να επιλέγομαι από Έλληνες συγγραφείς να σκηνοθετήσω έργα τους. Αυτό με χαροποιεί αφάνταστα. Πιστεύω ότι μας αφορά να ανθίσει το ελληνικό έργο. Μου αρέσει να αναλαμβάνω τη σκηνοθεσία ελληνικών έργων, γιατί αισθάνομαι ότι κάνω κάτι καλό. Και δεν μιλάω καθόλου εθνικιστικά. Θεωρώ όμως ότι έχουμε ανάγκη να κάνουμε μαγιά όσον αφορά το ελληνικό έργο. Να φανεί ότι έχουμε καλά ελληνικά έργα, καλές παραστάσεις ελληνικών έργων, προκειμένου να νιώσουμε ότι έχουμε πρωτογενή παραγωγή», μου λέει.

«Δυνατές πένες έχουμε;» αναρωτιέμαι. «Έχουμε, αλλά αισθάνομαι ότι δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα ένα ρεύμα κειμένων. Ελπίζω να γίνει αυτό προσεχώς. Προς το παρόν είναι λίγο διάσπαρτο το πράγμα. Δεν μπορούμε να πούμε ότι βγήκανε πέντε πολύ σημαντικά έργα και ακολουθούν άλλα είκοσι άξια προσοχής. Ενώ έχουμε πάρα πολύ θέατρο και πάρα πολλές παραστάσεις -εκ των οποίων κάποιες και πολύ καλές- στο κομμάτι της γραφής, αν και νομίζω ότι υπάρχει πολύς κόσμος που γράφει, δεν έχει φανεί ακόμα ότι υπάρχει ουσία», παρατηρεί.

Ο Γιώργος είναι αναμφισβήτητα ένας ταλαντούχος άνθρωπος παθιασμένος με την τέχνη του. Είναι όμως κι ένα παιδί χαμηλών τόνων που πατάει και με τα δύο πόδια στη γη. «Τελικά το ταλέντο και η δουλειά αρκούν για να κάνει κάποιος καριέρα;» τον ρωτάω. «Δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει ταλέντο. Ίσως είναι η φυσική τάση κάθε ανθρώπου να μαγνητίζεται από κάτι και να πηγαίνει πάση θυσία προς αυτή την κατεύθυνση» μου απαντά τονίζοντας ότι το θέμα είναι πάνω απ’ όλα η σκληρή δουλειά. «Αλλά, αν μιλάμε συγκεκριμένα για καριέρα, τότε όχι. Δεν χρειάζεται να έχεις απαραίτητα τίποτα από τα δύο. Καριέρα έχουν κάνει και πολλοί, που βρεθήκαν εκεί λίγο τυχαία. Υπάρχουν άνθρωποι, νομίζω, που έχουν ταλέντο να κάνουν καριέρα. Κι αυτό είναι κάτι άλλο. Θαυμάζω αυτούς που το κάνουν αβίαστα και με έναν πολύ συμπαθητικό τρόπο. Κι αυτό γίνεται και στο ποιοτικό θέατρο. Όχι μόνο στην τηλεόραση», καταλήγει.

Φωτογραφίες: Νίκος Βολιώτης