Χρ. Ι. Στεφανάδης

Απόλυτο σκοτάδι. Το μόνο φως ερχόταν από ένα καφενείο στην παραλία. Εκεί, μια παρέα γύρω από ένα τραπέζι έπαιζε χαρτιά. Ενας άλλος καθόταν και παρακολουθούσε τους παίκτες βαριεστημένα, αφού δεν είχε τίποτε άλλο να κάνει. Σε κάποια στιγμή, κάτω από το βάρος της κούρασης που η σκληρή δουλειά της ημέρας είχε συσσωρεύσει, αποκοιμήθηκε στην καρέκλα. Οι χαρτοπαίκτες είδαν ότι κοιμόταν και τι λέτε ότι του σκάρωσαν; Σηκώθηκε ένας και έσβησε τελείως τα φώτα. Το απόλυτο σκοτάδι τύλιξε το γεμάτο καπνούς από την ξυλόσομπα και τα τσιγάρα καφενείο. Μέσα στο σκοτάδι οι χαρτοπαίκτες άρχισαν να φωνάζουν δυνατά, σαν να συνεχιζόταν το παιχνίδι:  «Τα ρέστα μου! Πάσο. Τα βλέπω» κ.λπ.

Ο αποκοιμισμένος ξύπνησε απότομα. Δεν έβλεπε τίποτα, όπως ήταν φυσικό, στο σκοτάδι. Πίστεψε ότι τυφλώθηκε! Αρχισε να φωνάζει και να κλαίει. Οι χαρτοπαίκτες τότε άναψαν τα φώτα, ο δυστυχής κατάλαβε ότι έπεσε θύμα εξαπάτησης και ξέσπασε μεγάλο επεισόδιο. Απότομο όμως και δυσάρεστο ξύπνημα μπορεί να συμβεί σε πολλές περιπτώσεις.
Σε ατομικό επίπεδο, όλοι έχουμε σχετικές εμπειρίες, όπως το ξύπνημα μετά από ένα κακό όνειρο ή εφιάλτη.

Σε κοινωνικό επίπεδο, απότομο ξύπνημα συμβαίνει όταν οι κοινωνίες, μετά από μακρά περίοδο αδράνειας και εφησυχασμού, αφυπνίζονται βίαια και αντιμετωπίζουν μια δυσάρεστη ή και τρομακτική πραγματικότητα. Αυτό στην πρόσφατη Ιστορία έχει συμβεί συχνά. Ενα ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο εφησυχασμός και ακολούθως το βίαιο ξύπνημα της διεθνούς κοινότητας από τον εφιάλτη της κυριαρχίας του φασισμού στη ευρωπαϊκή ήπειρο. Αλλο παράδειγμα είναι αυτό που ζούμε στις μέρες μας: το βίαιο ξύπνημα μπροστά στο φαινόμενο της τρομοκρατίας, το οποίο εξαπλώνεται επικίνδυνα στην Κεντρική Ευρώπη.

Στην πατρίδα μας τα παραδείγματα με απότομα ξυπνήματα από έναν άκαιρο και απρόσφορο ύπνο είναι πολλά. Για να εστιάσουμε μετά τον Εμφύλιο, ήταν βίαιο το ξύπνημα του λαού την αυγή της 21ης Απριλίου από τον ήχο των ερπυστριών της δικτατορίας. Μέχρι τότε επικρατούσε η άποψη ότι δεν υπήρχε τέτοια περίπτωση. Αποψη που είχε και ο πολιτικός κόσμος, ο οποίος ήταν απορροφημένος στη σκληρή αντιπαράθεση με έπαθλο την πολυπόθητη εξουσία. Ηταν απότομο και το ξύπνημα από την ονειρική κατάσταση της οικονομικής ευημερίας με δανεικά χρήματα, δανεικά με σκληρούς όρους, στη σκληρή πραγματικότητα της χρεοκοπίας και των επαχθών μνημονίων. Μνημονίων που σαν την καυτή πατάτα οι πολιτικοί της κεντρικής σκηνής, μην μπορώντας να την κρατήσουν, την πετούν ο ένας στο άλλον όχι με όρους δίκαιου παιχνιδιού, αλλά κάνοντας συνεχώς φάουλ στην προσπάθεια να φορτώσουν ο ένας στον άλλον τις ευθύνες για το κατάντημα της χώρας.

Ηταν και είναι απότομο το ξύπνημα για τον λαό να βλέπει ξαφνικά να καταρρέουν ορισμένα είδωλα που μπήκαν βίαια στην κεντρική πολιτική σκηνή ως υποπροϊόντα των σύγχρονων τεχνικών της διαφήμισης, τα οποία όμως είδωλα πολλές φορές αλλοιώνουν την ουσία της Δημοκρατίας. Και αποδείχτηκαν στην πράξη και εκ του αποτελέσματος πομφόλυγες και... κύμβαλα αλαλάζοντα.

Ηταν και είναι απότομο το ξύπνημα του λαού που ο λαϊκισμός και η δημαγωγία τον κράταγαν σε ευχάριστο ύπνο με υποσχέσεις και ελπίδες. Υποσχέσεις για ακόμα μεγαλύτερη ευμάρεια, αύξηση του εισοδήματός του, μικρότερη φορολογία και μικρότερη προσπάθεια. Και ελπίδα για μια Ελλάδα ισχυρή οικονομικά, στρατηγικά και πολιτικά.

Η Δημοκρατία σίγουρα είναι το καλύτερο πολίτευμα, τουλάχιστον μέχρι να εφευρεθεί κάτι ιδανικότερο. Με τη Δημοκρατία, όμως, δεν πρέπει να γίνονται παιχνίδια. Πεμπτουσία της πρέπει να είναι η σωστή ενημέρωση του λαού και για τα ευχάριστα και για τα δυσάρεστα.
Οσοι θέλουν έναν λαό σε ευχάριστο ύπνο θεωρώντας την εξουσία αυτοσκοπό κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν το απότομο ξύπνημά του από το όνειρο στην πραγματικότητα.
Κι αυτό έχει τον κίνδυνο της επιθετικής αντίδρασης, όπως στο απότομο ξύπνημα εκείνου στην καρέκλα του καφενείου του χωριού μου που αντιμετώπισε το απόλυτο σκοτάδι!