Χρ. Ι. Στεφανάδης

Αναφέρεται μεταφορικά σε ανυπέρβλητο όριο, τόσο σε επίπεδο ιδεολογίας όσο και σε επίπεδο πολιτικών δράσεων. Οι ιδεολογικές κόκκινες γραμμές πολλές φορές είναι ασαφείς και η υπέρβασή τους μπορεί να γίνει χωρίς συνέπειες. Η υπέρβαση όμως οριοθετημένων κόκκινων γραμμών που αφορούν δράσεις προκαλεί συνήθως επιπτώσεις σε κοινωνικό, διπλωματικό, ακόμα και εθνικό επίπεδο. 

Από το διεθνές περιβάλλον υπάρχουν πολλά παραδείγματα τήρησης αλλά και παραβίασης κόκκινων γραμμών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τήρησης είναι η θέση των ΗΠΑ στην κρίση της Κούβας. Ηταν Οκτώβριος του 1962. Κατασκοπευτικά αεροπλάνα των ΗΠΑ εντόπισαν στο έδαφος της Κούβας συστοιχία σοβιετικών πυραύλων με δυνατότητα να φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Οι Αμερικανοί πήραν την απόφαση να ορίσουν κόκκινη γραμμή: να επιβάλουν ναυτικό αποκλεισμό στην Κούβα.

Το Αμερικανικό Ναυτικό απέκλεισε μια ανεξάρτητη χώρα και αξίωσε την απόσυρση των πυραύλων. Το επιχείρημα ήταν ότι απειλείται η ασφάλεια των ΗΠΑ. Οι Σοβιετικοί υποχώρησαν άτακτα και απέσυραν τους πυραύλους από την Κούβα. Η κόκκινη γραμμή των ΗΠΑ ήταν αποτελεσματική. Γιατί όμως; Προφανώς γιατί η Αμερική ήταν υπερδύναμη, ισχυρότερη της τότε Σοβιετικής Ενωσης, και μπορούσε να χαράσσει εκ του ασφαλούς κόκκινες γραμμές.

Οσον αφορά στη χώρα μας, όμως, έχουμε κατά καιρούς ορίσει κόκκινες γραμμές χωρίς να τις τηρήσουμε. Αυτές αφορούν κυρίως τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο. Από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου με το «βυθίσατε το ‘‘Χόρα’’» (του τουρκικού πλοίου που παραβίαζε τότε τα ελληνικά χωρικά ύδατα και βέβαια δεν βυθίστηκε ποτέ) μέχρι τις συνεχείς παραβιάσεις των ελληνικών ουρανών από τους Τούρκους, οι ελληνικές κόκκινες γραμμές συνεχώς παραβιάζονται.

Ο λόγος είναι προφανής. Για να χαράξει ένα κράτος κόκκινη γραμμή, δηλαδή να ορίσει το ανυποχώρητο σε δική του αξίωση ή σε αξίωση άλλων, βασική προϋπόθεση δεν είναι το δίκαιο, αλλά η ισχύς. Αυτή την ισχύ όμως η χώρα μας δεν τη διαθέτει. Με αποτέλεσμα να δέχεται συνεχείς ταπεινωτικές ενέργειες από το διεθνές περιβάλλον. 

Πρόσφατα ένας ανεκδιήγητος πρόεδρος μιας πρώην κομμουνιστικής χώρας, της Τσεχίας, που με την καθοριστική συνδρομή της Ελλάδας έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δήλωσε ότι «η Τσεχία θα προσχωρήσει στη Ζώνη του Ευρώ την πρώτη μέρα μετά την αποχώρηση από αυτήν της Ελλάδας»!

Η χώρα μας χάραξε κόκκινη γραμμή και ανακάλεσε τον εκεί πρεσβευτή μας. Η κόκκινη αυτή γραμμή όμως πρέπει να τηρηθεί και διαχρονικά. Με τη χρήση της δύναμης που μας δίνει το βέτο σε καθετί που αφορά αιτήματα αυτής της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μέχρι να υπάρξει μια ξεκάθαρη και έμπρακτη συγγνώμη και όχι διπλωματική στρογγυλοποίηση των άθλιων δηλώσεων του πρώτου πολίτη της χώρας αυτής!

Για την τήρηση όμως των κόκκινων γραμμών σε όλα τα επίπεδα δεν αρκεί η ανάκληση ενός πρεσβευτή. 

Χρειάζεται η χώρα μας να διαθέτει κοινωνική δύναμη, οικονομική δύναμη, πνευματική δύναμη, πολιτισμική δύναμη και πολιτική δύναμη. 

Τότε ακίνδυνα και αποτελεσματικά θα μπορέσουμε να χαράξουμε κόκκινες γραμμές προς τους δανειστές, προς τους γείτονες, αλλά και προς τους εταίρους μας. 

Στους άγραφους νόμους των οπαδών της αυτοδικίας υπάρχει ένα αξίωμα: αν κάποιος σε μια συμπλοκή βγάλει όπλο, θα πρέπει να το χρησιμοποιήσει. Σε αντίθετη περίπτωση, ή θα τον χτυπήσει ο αντίπαλος ή θα εξευτελιστεί υποχωρώντας...