Χρ. Ι. Στεφανάδης

Παράλληλα όμως με τη Δημοκρατία, ως σοβαρές παρενέργειες, που πολλές φορές αποδείχθηκαν καταστροφικές, αναπτύχθηκαν ο λαϊκισμός και η δημαγωγία.

Οι δημαγωγοί πρωτοεμφανίστηκαν στην αρχαία Αθήνα μετά τον θάνατο του Περικλή ( 429 π.Χ.). Είχαν συνήθως το χάρισμα του λόγου και χωρίς να έχουν υπεύθυνες θέσεις και κυρίως συγκεκριμένες υποχρεώσεις ασκούσαν μεγάλη επιρροή στον λαό. Πρότειναν ευχάριστες πολιτικές, χωρίς όμως να έχουν την ευθύνη της υλοποίησής τους.

 Μέχρι σήμερα η Ιστορία μας έχει καταγράψει πολλούς δημαγωγούς και λαϊκιστές στην πολιτική ζωή.

Αλλά τι είναι επιγραμματικά ο λαϊκισμός; Είναι η εσκεμμένη ανειλικρίνεια. Είναι η διάδοση θέματος που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Είναι η παράθεση ψευτοδιλημμάτων που προκαλούν διχασμό του κοινωνικού συνόλου.

Και τι είναι η δημαγωγία; Είναι η πολιτική ρητορεία που προσπαθεί να παρασύρει τον λαό στοχεύοντας στο συναίσθημα και όχι στη λογική.

Σήμερα στην πολιτική μας ζωή τα φαινόμενα αυτά, δηλαδή ο λαϊκισμός και η δημαγωγία, αντικειμενικά βρίσκονται σε έξαρση, και όχι τυχαία. Η πατρίδα μας βρίσκεται στη δίνη μιας οικονομικής κρίσης, της μεγαλύτερης μετά τον Μεσοπόλεμο. Η οικονομική κρίση και τα αναπόφευκτα αδιέξοδα που την ακολουθούν έσυραν τη χώρα σε εξωτερικό δανεισμό και την υποχρέωσαν να δεχτεί σκληρότατα οικονομικά, θεσμικά, διοικητικά και κοινωνικά μέτρα, που περικλείονται στα μνημόνια.
Μεγάλη μερίδα του λαού μας υποφέρει, η ανεργία καλπάζει σε πρωτοφανή ποσοστά και, όπως είναι αναμενόμενο, η κοινωνική συνοχή μας κλονίζεται.

Σε αυτό το περιβάλλον αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια ο λαϊκισμός και η δημαγωγία.
Με σημαία τον λαϊκισμό ορισμένοι παλαιοί και νέοι πολιτικοί μας πρόταξαν το δίλημμα στον λαό «μνημόνιο ή αντιμνημόνιο», λες και αυτό ήταν αποκομμένο και ανεξάρτητο από την αδήριτη πραγματικότητα: ότι δηλαδή στο σημείο που έχει φτάσει πια η χώρα, και ανεξάρτητα από τις σοβαρότατες ευθύνες του παρελθόντος, το μνημόνιο είναι αναγκαίο κακό και το πραγματικό δίλημμα είναι «μνημόνιο ή κοινωνικοοικονομικό και εν τέλει εθνικό χάος».
Επίσης, με σημαία τη δημαγωγία, αγνοώντας ή μάλλον αποσιωπώντας τα πραγματικά γεγονότα, οι ίδιοι πολιτικοί διατύπωσαν προτάσεις και πρότειναν λύσεις εκ των πραγμάτων ανέφικτες και επικίνδυνες, όπως οικονομικές παροχές, έξοδο από την Ευρωζώνη, έξοδο από την ευρωπαϊκή οικογένεια, μονομερή διαγραφή του χρέους μας κ.λπ.

Το αποτέλεσμα ήταν να καταλάβουν την εξουσία πανηγυρικά. Η εκλογική όμως νίκη τους απεδείχθη ότι ήταν μια πύρρειος νίκη.
Σύντομα προσγειώθηκαν στη σκληρή πραγματικότητα και τον ρεαλισμό. Μετά από χρονοβόρες παλινωδίες, που όμως είχαν τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος για τη χώρα μας, έφεραν νέο σκληρό μνημόνιο…

Πώς όμως μπορεί να αντιμετωπιστούν, μέσα σε ένα απόλυτα δημοκρατικό περιβάλλον, ο λαϊκισμός και η δημαγωγία;
Κατά τη γνώμη μου, τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα ένας είναι ο τρόπος: η ενημέρωση του λαού σε όλα τα επίπεδα. Ενημέρωση που θα βοηθήσει στην κατανόηση των προβλημάτων και των εφικτών λύσεων με ρεαλισμό.
Και διάχυση της Παιδείας σε όλους. Αφού η Παιδεία θα θωρακίσει τον λαό πρωτογενώς και διαχρονικά, ούτως ώστε να μπορεί αβίαστα να διακρίνει τους λαϊκιστές και τους δημαγωγούς και να τους απομονώνει καθιστώντας τους ακίνδυνους για τη Δημοκρατία και την κοινωνία.
Γιατί για τους λαϊκιστές και τους δημαγωγούς ισχύει αυτό που είπε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ: «Ο Κολόμβος όταν ξεκίνησε δεν ήξερε πού πήγαινε και όταν έφτασε δεν ήξερε πού βρισκόταν».

*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
είναι καθηγητής Καρδιολογίας και υποψήφιος με τη Ν.Δ. στη Σάμο