Στέφανος Τζανάκης

Οι προβλέψεις έλεγαν ότι θα δημιουργούνταν 250.000 νέες θέσεις εργασίας τον Ιούλιο στις ΗΠΑ – και τελικά ανακοινώθηκαν 528.000, πράγμα που σημαίνει ότι σε πείσμα του πληθωρισμού, η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται και δεν κινδυνεύει να πέσει σε ύφεση. Πως εξέλαβαν αυτή την εξέλιξη οι αγορές; Ως ένα σήμα ότι η αμερικανική Κεντρική Τράπεζα θα βρεθεί στην ανάγκη να αυξήσει κι άλλο τα επιτόκια – το κόστος του χρήματος – προκειμένου να «ηρεμήσει» την οικονομία ώστε να πέσει ο πληθωρισμός!

Την ίδια στιγμή, στην αμερικανική αγορά το πετρέλαιο έπεφτε κάτω από τα 90 δολάρια το βαρέλι, ενώ οι συνθήκες της αγοράς δεν άλλαξαν. Πως εξέλαβαν αυτή την εξέλιξη οι αγορές; Ως ένα σήμα ότι έρχεται ύφεση – παρά το γεγονός ότι χαμηλότερες τιμές στην ενέργεια σημαίνουν και χαμηλότερο πληθωρισμό, επομένως χαμηλότερα επιτόκια!

Την ίδια στιγμή, αφθονούν οι προβλέψεις ένθεν και ένθεν: Επενδυτές και οικονομολόγοι έχουν χωριστεί στα τρία – με τους μεν να προφητεύουν ύφεση και τους δε ανάπτυξη, ενώ υπάρχουν και εκείνοι που προβλέπουν και ύφεση και πληθωρισμό.

Στην πραγματικότητα, η διεθνής οικονομία είναι σε μία συγκυρία όπου μπορούν να συμβούν τα πάντα, για πολλούς και διάφορους λόγους. Και ο πιο σημαντικός λόγος είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά και η ένταση στην Ταϊβάν.

Υπάρχουν περιφερειακοί πόλεμοι, όπως και προστριβές μεταξύ κρατών, που συνεχίζονται για χρόνια, χωρίς να απασχολούν ή να επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία. Αυτό δεν ισχύει ούτε για τη Ρωσία και την Ουκρανία, ούτε για την Κίνα και την Ταϊβάν. Αντιθέτως, η παράταση του πολέμου του Πούτιν προκαλεί την παρατεταμένη έκρηξη στις τιμές του φυσικού αερίου, ωθώντας σε πιο ψηλά επίπεδα και το πετρέλαιο, όπως και μία σειρά εμπορευμάτων, ενώ ακόμα και η επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κίνας δημιουργεί ανησυχίες για μία μεγάλη γκάμα προϊόντων, αλλά και για την γενικότερη οικονομική δραστηριότητα σε μία περιοχή που είναι το «εργοστάσιο του πλανήτη».

Σε μία τέτοια στιγμή οικονομικής παραζάλης, η ελληνική οικονομία δείχνει να ξεφεύγει από τον ευρωπαϊκό μέσο, λόγω του τουρισμού, που πάει περίφημα και ενδέχεται να πάει ακόμα καλύτερα, αν δεν συμβεί κάτι μη αναμενόμενο. Υπάρχουν πλέον διεθνείς Οίκοι που μιλούν για ανάπτυξη 6% σε ετήσια βάση στη χώρα μας για το 2022 – πολύ ψηλότερα από τις εγχώριες προβλέψεις.

Ωστόσο, καθώς ουδείς μπορεί να γνωρίζει πότε θα σταματήσει η παγκόσμια τρέλα στις οικονομίες, τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο για την επόμενη χρονιά. Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για έναν δύσκολο χειμώνα σε όλη την Ευρώπη λόγω ακριβής ενέργειας, τότε πολύ δύσκολα θα επαναληφθεί του χρόνου η φετινή επιτυχία του ελληνικού τουρισμού, με ό,τι συνεπάγεται μία τέτοια πιθανότητα για την ελληνική οικονομία.

Είναι προφανές ότι η χώρα δεν μπορεί να προετοιμάζεται μόνον για τα καλά σενάρια, αλλά και για τα δυσμενή. Με την έννοια αυτή, τα όποια μέτρα στήριξης δεν μπορεί είναι στη λογική «μετράω τι λεφτά έχει το ταμείο και τα μοιράζω», αλλά θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη ότι μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθούν.