Σπύρος Γκουτζάνης

Ήταν οι πρώτες αναγνωριστικές συναντήσεις με τους ηγέτες που έκαναν κουμάντο στην Ευρώπη, Μέρκελ και Ολάντ. Ως είθισται μετά την συνάντηση με την γερμανική κυβέρνηση ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών έκαναν μία ουσιαστική εφ όλης της ύλης, άτυπη ενημέρωση στους δημοσιογράφους που ακολουθούσαμε την αποστολή, στο κτίριο της ελληνικής πρεσβείας. Στο τραπέζι καφές και κεικ και μία διάχυτη αίσθηση ανακούφισης του πρωθυπουργού και του επιτελείου. Τα πράγματα στην καγκελαρία δεν ήταν τόσο άσχημα όσο περιέγραφαν οι “κασσάνδρες των ΜΜΕ” (δεν μας έστειλαν στο Άουσβιτς όπως κάναμε χιούμορ οι δημοσιογράφοι). Υπήρχε και μία αίσθηση αισιοδοξίας στο κυβερνητικό επιτελείο ότι τα πράγματα ήταν μεν δύσκολα αλλά υπήρχε ελπίδα. 

Θυμάμαι από αυτή την αποστολή μία ολιγόλεπτη κουβέντα που είχα με τον πρωθυπουργό και τον κ. Στουρνάρα. Το κυρίαρχο θέμα τότε ήταν η εκταμίευση της μεγάλης δόσης του δανείου, περίπου 40 δις, που αρνούνταν να απελευθερώσουν οι εταίροι λόγω της πολιτικής αστάθειας που είχε προηγηθεί στην Ελλάδα και της μη τήρησης των μνημονιακών δεσμέυσεων. Μου είπε τότε ο κ. Στουρνάρας, ήταν Αύγουσος του 2012, ότι “εφόσον ξεμπλοκάρισε η καταβολή του δανείου που θα δοθεί σε μία δόση μέσα στον Οκτώβριο, μέχρι το τέλος του χρόνου του 2012 η ελληνική οικονομία θα απογειωθεί”. Κοίταξα με κάποια δυσπιστία τον κ. Στουρνάρα και παρενέβη ο πρωθυπουργός λέγοντας: “έτσι είναι όπως τα περιγράφει ο Γιάννης, δεν πρέπει να βλέπουμε το θέμα στατικά η εκταμίευση του μεγάλου ποσού θα έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα: εκτός από την άμεση ένεση ρευστότητας, θα βελτιώσει την ψυχολογία και θα τονώσει την πραγματική οικονομική δραστηριότητα ενώ θα στείλει μήνυμα αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας στις αγορές που κι αυτό θα έχει μία σειρά θετικά αποτελέσματα”. 

Έκτοτε έχουν περάσει κοντά δύο χρόνια και η ελληνική οικονομία συνεχίζει να σέρνεται τρώγοντας τις σάρκες της. Η πιο αισιόδοξη πλέον πρόβλεψη είναι για αναιμική ανάπτυξη του 0,6% στο τέλος του 2014 αφού προηγουμένως συνολικά το ΑΕΠ έχει βυθιστεί κατά 25%. Κάποιες αναλαμπές υπάρχουν όταν οι Έλληνες μπουχτισμένοι και απαυδισμένοι από την παρατεταμένη στέρηση, αποφασίζουν να ξεσκάσουν, ανοίγουν για λίγο τα σεντούκια, κάνουν μερικές αγορές, βγαίνουν λίγο έξω και μετά ξανά τα κεφάλια μέσα. Είναι αστείοι οι παράγοντες που αυτές τις αναλαμπές, που ενθαρρύνονται και από όλο τον προπαγανδιστικό μηχανισμό, τις διαφημίζουν σαν επιστροφή της οικονομίας και της ψυχολογίας-“η αγορά κινείται, η οικονομία επανακάμπτει, το κλίμα αλλάζει”. 

Θυμήθηκα το ξεκίνημα του κ. Στουρνάρα τώρα που άκουσα τον διάδοχό του κ. Χαρδούβελη να λέει ότι είναι καιρός να μην κάνουμε μόνο ότι μας λέει η Τρόικα. Παρακολουθώντας όλα τα ταξείδια του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών την τελευταία διετία είμαι πλέον βέβαιος ότι είχαν το δικό τους σχέδιο για την θεραπεία της ελληνικής οικονομίας βασισμένο πάντα σε ακράδαντα στοιχεία και σε μαθηματικά μοντέλα. Επίσης ότι προσπάθησαν όσο μπορούσαν “να μην κάνουν μόνο ότι ήθελε η τρόικα”. Κάθε φορά όμως που προσπαθούσαν έβρισκαν μπροστά τους τον Σόιμπλε από το Βερολίνο και τον Τόμσεν από την Ουάσινκγτον να τους υποδεικνύουν τα συμφωνηθέντα του μνημονίου. Κάθε φορά αναρωτιώμασταν εάν αυτή τη φορά η κυβέρνηση κάνει την σύγκρουση αφού έχει δίκιο. Η σύγκρουση δεν ήλθε ποτέ, κάθε φορά η ελληνική κυβέρνηση επέστρεφε “στην τήρηση των συμφωνηθέντων”. Μετά τις πρώτες συναντήσεις με τους ευρωπαίους στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες ο κ. Στουρνάρας το κατάλαβε και άφησε κατά μέρος τα αισιόδοξα περί την απογείωση της ελληνικής οικονομίας -forget it Giannis. Αναρωτιέμαι πόσο καιρό θα χρειαστεί ο κ. Χαρδούβελης να καταλάβει αυτό που ξέρει πια ο προκάτοχός του που έφυγε τρέχοντας από το υπουργείο Οικονομικών για πιο απάνεμα λιμάνια: “ότι για να ξεφύγεις από αυτό που θέλει η τρόικα θα πρέπει να συγκρουστείς”. Ίσως μέχρι να ακούσει το “forget it Gikas”. Γιατί δυστυχώς είναι ανθρώπινη ιδιότητα, δεν διδασκόμαστε από την γνώση των άλλων ακόμη και αν είναι φίλοι. Ο δε κ. Χαρδούβελης δεν μου δείχνει άνθρωπος των συγκρούσεων. 
Τι λάχανα τί μπρόκολα...