Σπύρος Γκουτζάνης

Έχει και η κρίση το δικό της λάιφ στάιλ. Το προβάλλουν περιώνυμοι πολιτικοί, διανοούμενοι και δημοσιογράφοι: τα προηγούμενα χρόνια ζούσαμε με δανεικά, είχαμε βουτηχτεί στην κατανάλωση και στα δάνεια, ξοδεύαμε σαν χώρα και σαν άτομα περισσότερα από όσα παράγαμε, κάποτε η φούσκα θα έσπαγε. Συνεχίζουν: είναι ευκαιρία η κρίση για έναν άλλο τρόπο ζωής, να ξαναβρούμε τις αξίες μας, αντί να προσπαθούμε να διατηρήσουμε τα κεκτημένα κολλημένοι στο άθλιο παρελθόν μας να μάθουμε να ζούμε με όσα βγάζουμε, να γίνουμε εγκρατείς να ξακαανακαλύψουμε τις πραγματικές αξίες, να δουλέψουμε, να είμαστε παραγωγικοί, να είμαστε ευέλικτοι και προσαρμοστικοί, να είμαστε δημιουργικοί για να μπορέσουμε να ανακάμψουμε.

Έχει ενδιαφέρον κατ αρχήν ποιοί τα λένε αυτά. Ανάμεσά τους γόνοι πολιτικών οικογενειών που δεν δούλεψαν ποτέ στην ζωή τους, golden boys της σημιτικής και καραμανλικής περιόδου, παιδιά της ανώτερης τάξης με μακροχρόνιες σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού που αναμασούν τις κοινοτοπίες του Φρίντμαν και όλη τους η πολιτική δράση εξαντλείται στην επιλογή χρώματος γραβάτας μέσω της αγοράς, προβεβλημένοι δημοσιογράφοι μονίμως προσδεμένοι σε κάποιο ισχυρό πολιτικό ή επιχειρηματικό άρμα. Είναι εκείνοι οι οποίοι ζούσαν μέσα στην χλιδή όλα τα προηγούμενα χρόνια, με παχυλούς μισθούς, ακριβά σπίτια και υπηρέτριες, αλλά προφανώς η δική τους ευμάρεια με δανεικά δεν ήταν πρόβλημα, των άλλων ήταν.

Μειώθηκαν τα εισοδήματά τους; ενδεχομένως τα 30.000 ευρώ να έγιναν 20.000 ή 15.000 και τα 10.000 να έγιναν 7.000. Κανείς όμως από αυτούς τους όψιμους κήνσορες δεν είναι άνεργος ούτε είναι αναγκασμένος να ζει με 2.000 οικογενειακό εισόδημα το μήνα. Και μόνο τα δίδακτρα των παιδιών τους για τα ακριβά ιδιωτικά σχολεία είναι περισσότερα από τον μισθό ενός δημοσίου υπαλλήλου με προϋπηρεσία 20 ετών -δεν λέμε καν για τα 586 ευρώ μικτά του χαμηλότερου μισθού.

Φυσικά τα δικά τους παιδιά δεν θα δουλέψουν ποτέ με τέτοιο κατώτατο μισθό ούτε σαν μαθητευόμενοι.  Άλλωστε έχουν ήδη από την εποχή της ευμάρειας σωρεύσει πλούτο –συνήθως αφορολόγητο και ασφαλισμένο σε τράπεζες του εξωτερικού- για να ζήσουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους χωρίς να δουλέψουν. Γι αυτό και λένε με ευκολία και κυνισμό «υπάρχει ακόμη λίπος στην ελληνική κοινωνία», προφανώς εννοούν το δικό τους λίπος.

Προς χάρη της συζήτησης θα δεχθώ ότι ανάμεσά τους υπάρχουν και καλοπροαίρετοι, άνθρωποι που έχουν μοχθήσει και που άνοιξαν μόνοι τους δρόμους για την μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία τους στον δημόσιο στίβο, που απήυδησαν με τις υπερβολές και τον νεοπλουτισμό του πρόσφατου παρελθόντος. Ένιοι εξ αυτών ντρέπονται για την ταπεινή τους καταγωγή και συμπεριφέρονται σαν γενίτσαροι.

Η  άποψή τους εξαντλείται όταν η συζήτηση μπαίνει στα σκληρά χωράφια της πολιτικής. Πώς είναι δυνατόν να επιβιώσει να είναι δημιουργικός, κεφάτος και ευφάνταστος ένας άνεργος ή κάποιος νέος με μισθό 586 ευρώ; πώς στο καλό να υλοποιήσει την δημιουργική του ιδέα για μία πρωτοποριακή επιχείρηση ένας νέος όταν δεν έχει να βγάλει το μήνα και κανένας δεν τον  χρηματοδοτεί; η εναλλακτική ενίοτε «αριστερή» ή φιλελεύθερη συνείδησή τους ενοχλείται από την καθημερινή κατάλυση της δημοκρατίας, την καταστρατήγηση του Συντάγματος, την κατάργηση ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων που ανήκουν στον πυρήνα του δυτικού πολιτισμού από την εποχή του Διαφωτισμού; Τους προβληματίζει ότι η Ελλάδα της δημιουργίας που ευαγγελίζονται είναι ήδη μία χώρα εκτός ευρωπαϊκού κεκτημένου σε αντιδημοκρατικό και αυταρχικό κατήφορο;

Αν ναι τί θα πρέπει να κάνουμε εκτός από το να χειροκροτούμε τον Στουρνάρα κάθε φορά που αποφασίζει νέες περικοπές και δήθεν «νοικοκύρεμα» του σπάταλου κράτους με μειώσεις μισθών των εκπαιδευτικών και περιορισμό των φαρμάκων των βαρέως νοσούντων; Εν τέλει οι περισσότεροι –τονίζω οι περισσότεροι- δεν είναι τόσο αγαθοί. Δεν μπορεί να λέει ο Πολ Κρούγκμαν ότι «η πολιτική της λιτότητας που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, αποτελεί ένα ανήθικο πείραμα πάνω σε ανθρώπινα όντα», να κάνει δημοσιεύματα ο Guardian «για ανθρωπιστική κρίση σε χώρα της ΕΕ» να μετράμε κάθε μέρα ανθρώπινες τραγωδίες παντού γύρω μας και εκείνοι να μιλάνε για την χαρά της λιτότητας. Το χαζοχαρούμενο λάιφ στάιλ της κρίσης δίνει το απαραίτητο ιδεολογικό περιτύλιγμα σε μία ανάλγητη πολιτική που «δεν βγαίνει» και προκαλεί τον εξανδραποδισμό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Άξιος ο μισθός τους, και τότε και τώρα...