Παν. Μπουσμπουρέλης

«Τι να πω στους πελάτες μου όταν κι εγώ ο ίδιος δεν ξέρω τι θα πληρώσω τους επόμενους μήνες», μου έλεγε φίλος δικηγόρος για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές του. Το πιο ενδιαφέρον που μου ανέφερε, όμως, ήταν το εξής: «Οταν έμαθα ότι υπήρχε ξένη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και ήθελε τις συμβουλές μου αναθάρρησα. Επρόκειτο για μια ισχυρή εταιρεία από την Ασία. Ελα όμως που εκείνο που ήθελε ήταν να κλείσει την δραστηριότητά της και να αποχωρήσει».

Εβδομάδα-εφιάλτης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή που φεύγει, αν την κοιτάξεις όμως μόνο από μία σκοπιά. Κι αυτό γιατί οι επαφές που έχουν ξεκινήσει με τη Moody’s δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την αναβάθμιση που μπορεί να αποτελέσει και το κλειδί για την περαιτέρω σταθεροποίηση της οικονομίας.

Η έκταση της αναβάθμισης από τη Moody’s είναι το κρίσιμο σημείο. Διότι αν ο διεθνής οίκος δώσει μια καλύτερη προοπτική για την ελληνική οικονομία, τότε τα ρίσκα θα υποχωρήσουν ακόμα περισσότερο για τα διεθνή κεφάλαια και ο στόχος εξόδου στις αγορές θα είναι ακόμα πιο κοντά μεσοπρόθεσμα.

Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, σημαντικό ρόλο θα παίξουν και οι γερμανικές εκλογές. Αν μάλιστα το αποτέλεσμα είναι τέτοιο που θα οδηγήσει στον μεγάλο συνασπισμό Μέρκελ και Στάινμπρουκ, τα δεδομένα θα είναι ακόμα καλύτερα για την ελληνική πλευρά. Μπορεί λοιπόν να γίνει το πρώτο βήμα, όμως θα πρέπει να υπάρξει και συνέχεια.

Αναβάθμιση από τη Moody’s θα σημάνει καλύτερες συνθήκες ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες και περισσότερα πλεονεκτήματα για την έξοδο στις αγορές, που ήδη την επιδιώκουν. Ολα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την αποχώρηση της Βιοχάλκο και το δραματικό γεγονός που χαρακτήρισε την εβδομάδα. Η αποχώρηση του ομίλου Στασινόπουλου αποτέλεσε το πλέον ισχυρό χαστούκι για το οικονομικό κλίμα, καθώς επισφράγισε το γεγονός ότι όσα η τρόικα προσπαθεί να προβάλλει για την ανταγωνιστικότητα είναι αέρας κοπανιστός.

Και αυτό θα είναι το επόμενο πρόβλημα. Ακόμα και να ανοίξουν οι αγορές, τα αντικίνητρα που έχει θεσπίσει η καταστροφική πολιτική της τρόικας δεν θα αναιρεθούν. Οι φόροι που έδιωξαν τη βιομηχανία από τη χώρα, με πολύ περιορισμένα μάλιστα αποτελέσματα στα έσοδα, δεν θα πάψουν να υπάρχουν. Και ήδη διατυπώνονται αμφιβολίες για το μέγεθος της ανάκαμψης, κατά πόσο δηλαδή τα επόμενα χρόνια θα καταστεί όσο ισχυρή χρειάζεται ή αν θα είναι αναιμική, με αποτέλεσμα η εξάρτηση από τον ESM να κινδυνεύει να επαναφέρει τον φαύλο κύκλο.

Σε κάθε περίπτωση, η μάχη στην οικονομία θα γίνεται σε καθημερινή βάση και θα εξαρτάται από την πρόοδο που θα υπάρξει. Είναι σαφές ότι η αγορά έχει δικό της πλαίσιο, κριτήρια και κωδικούς. Δεν σημαίνει ότι αυτά που επιβάλλει η τρόικα είναι κατ’ ανάγκη καλά και σωστά. Εξάλλου, όπως αποδεικνύεται, είτε δεν λειτουργούν, είτε έχουν δευτερογενείς επιπτώσεις με αρνητικό πρόσημο. Ομως η αγορά με την ευρεία έννοια εκφράζεται τόσο από τη Βιοχάλκο, που έκρινε ότι η Ελλάδα αποτελεί οικονομικό περιβάλλον που δεν ευνοεί τις επιχειρήσεις, όσο και από τα μεγάλα funds που αγοράζουν ελληνικές μετοχές όπως τη ΔΕΗ, προβλέποντας μια προσαρμογή και ανάκαμψη επί το θετικότερον.

Πολλά λοιπόν θα κριθούν από τη δυνατότητα της κυβέρνησης να πουλήσει τον ΑΔΜΗΕ, που ελέγχει τα δίκτυα της ΔΕΗ, με τρόπο αποτελεσματικό. Τι σημαίνει αποτελεσματικός; Να τον μεταβιβάσει σε έναν φορέα που θα πληρώσει ένα καλό τίμημα, θα μπορέσει να ρυθμίσει σε ικανοποιητικές τιμές το ρεύμα και τη διανομή του και θα χρηματοδοτήσει την επιχείρηση με έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων. Μπορεί να το κάνει αυτό η σημερινή κυβέρνηση, αντί να πάει γονυπετής στην τρόικα με αντικείμενο τις αμυντικές βιομηχανίες που δεν θα έπρεπε λόγω του μεγέθους τους να είναι στο προσκήνιο;  Ή θα βρεθεί προ του εκβιασμού των νέων μέτρων, με επίκεντρο τις συντάξεις, γεγονός  που μπορεί να την οδηγήσει σε αποδυνάμωση και πτώση;

Αυτό που πρέπει να επισημάνει κανείς είναι ότι οι ευκαιρίες υπάρχουν, αλλά για να αποκρούσεις την τρόικα και να επιβάλεις το παιχνίδι σου θα πρέπει να ακολουθήσεις και μια ορθόδοξη πρακτική. Οι Αμερικανοί πέτυχαν να βγουν στην ανάκαμψη κόβοντας χρήμα. Δεν θα έκοβαν ποτέ μισθούς και συντάξεις με τον ηλίθιο τρόπο των Γερμανών και προπάντων δεν θα αύξαναν τη φορολογία. Δεν θα ανέχονταν όμως ποτέ το Δημόσιο να παραμένει όπως 4-5 χρόνια πριν σε μια χρεοκοπημένη χώρα.

Οσοι λοιπόν επαίρονται ότι έχουν κάνει μεγάλα πράγματα για την ελληνική οικονομία ας ακούσουν λίγο τι λένε όσοι ασχολούνται με τις επενδύσεις που δεν γίνονται. Εχουν ακόμα χρόνο να κάνουν τα πράγματα να δουλέψουν, αλλά δεν είναι και άπειρος. Οι αγορές δίνουν και πάλι ευκαιρίες, αλλά για πόσο;