Παν. Μπουσμπουρέλης

Μπορεί η μεγάλη εικόνα να αλλάζει για την ελληνική οικονομία; Αυτό έχει αρχίσει να διαφαίνεται από πολλές πλευρές, είναι όμως έτσι; Αν λάβει κανείς υπόψη του τις θετικές εκτιμήσεις των διεθνών οίκων, όπως η Credit Suisse του Ασμουσεν ως ΕΚΤ, του ΙΟΒΕ αλλά και πολλών άλλων φορέων, αισθάνεται ότι μια χώρα που βρισκόταν στην άκρη του γκρεμού έχει πλέον όλα τα εχέγγυα να γυρίσει το παιχνίδι.

Η πτώση του spread επίσης κάτω από τις 1.000 μονάδες δείχνει ότι η πορεία επιστροφής προς τις αγορές έχει αρχίσει. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν βέβαια πολλά αγκάθια, όπως η αύξηση των χρεών πολιτών προς την Εφορία με ρυθμό 1,1 δισ. ευρώ τον μήνα, που ξεπέρασαν τα 13 δισ. το τελευταίο 12μηνο. Είναι ένας κρίσιμος τομέας, όπου πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή και το Δημόσιο να εισπράξει και οι πολίτες να μπορέσουν να πληρώσουν εντός των δυνατοτήτων τους.

Γιατί θα είναι ιδιαίτερα βάναυσο η τρόικα να επιβάλει τη δέσμευση καταθέσεων από τους λογαριασμούς, που σίγουρα δεν θα περιέχουν πολλά ευρώ στον πιο άδικο κοινωνικά χειμώνα εδώ και πολλές δεκαετίες. Παράλληλα, το ξεκαθάρισμα θα συνεχιστεί και οι απολύσεις στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα οριοθετήσουν μια αρχή τέτοια για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Το κυριότερο επιχείρημα αφορά στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, καθώς το φάσμα εξόδου από το ευρώ αρχίζει να ξεμακραίνει και τα διεθνή κεφάλαια να υπολογίζουν όλο και περισσότερο στη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας. Η δήλωση δε της Λαγκάρντ, ότι η χώρα μπορεί να γυρίσει στις αγορές πριν από το 2016, είναι εξαιρετικά σημαντική και δείχνει ότι ο δρόμος προς τη σωτηρία δεν είναι και τόσο μακριά.

«Το εξωτερικό ισοζύγιο διορθώνεται ταχύτερα απ’ ό,τι αναμενόταν και η ανταγωνιστικότητα αποκαθίσταται», λέει η Credit Suisse, που έχει επίσης τεράστια σημασία από οικονομολογικής πλευράς και εξηγεί τη διττή φύση των μέτρων. Αυτών που στοχεύουν στη μείωση της εισαγόμενης ζήτησης και του εργασιακού κόστους.

Ακόμα και οι αποτιμήσεις των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων αρχίζουν να αποκαθιστούν επίπεδα πολύ υψηλότερα και να δημοσιοποιούνται αναλύσεις για τις προοπτικές βελτίωσης της χρηματοδότησής τους.

Πάρα πολλοί επίσης συμφωνούν ότι το 2013 το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι γεγονός και το 2014 θα είναι χρονιά ανάκαμψης. Εταίροι και πιστωτές φαίνονται διατεθειμένοι να βοηθήσουν, εφόσον τηρηθούν οι όροι τους στο ακέραιο. Σε αυτή την πορεία, όμως, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανεργία του 30%, η οποία απειλεί εκ βάθρων την κοινωνική συνοχή, με μια ισορροπία που δοκιμάζεται σκληρά καθημερινά.

Η αλήθεια είναι ότι για το εσωτερικό μέτωπο τα ζητήματα είναι άλυτα. Είτε αυτό λέγεται χρεοκοπία, είτε Ταμεία και ασφάλιση, είτε νεόπτωχοι και κόστος ζωής. Για τον λόγο αυτό ο οικονομικός μετασχηματισμός απαιτεί πολλούς επανασχεδιασμούς και αποδοχή της ελληνικής ιδιαιτερότητας.

Το διεθνές περιβάλλον μπορεί να είναι ο σύμμαχος, καθώς όλες οι εκτιμήσεις, όπως αυτές της Deutsche και της Goldman, δείχνουν ότι οι αγορές χρήματος στην Ευρώπη εξομαλύνονται και ξεκινούν σταδιακά να επαναλειτουργούν στην περιφέρεια και ιδίως στην Ιταλία. Πιθανώς ο αναγκαίος χρόνος για τη σωτηρία της χώρας να έχει κερδηθεί, ωστόσο πρέπει να σωθεί και η κοινωνία. Και αυτό αργά ή γρήγορα θα αποτελέσει μεγάλο ζήτημα.