Νίκος Φελέκης

Το γεγονός μπορεί να πέρασε απαρατήρητο, αλλά για τους γνωρίζοντες καλά το παρασκήνιο και τα εσωτερικά της Κουμουνδούρου είναι ενδεικτικό της όξυνσης των αντιθέσεων στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Ποιο είναι αυτό; Η παραίτηση Τσακαλώτου από κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη συζήτηση για τα κόκκινα δάνεια. Ο τέως υπουργός Οικονομικών αρνήθηκε να μιλήσει όταν ο Αλέξης Τσίπρας άλλαξε τη γραμμή του κόμματος και έκανε το «ναι» στο νομοσχέδιο «όχι».

Ο Ευκλείδης επέμενε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να υπερψηφίσει το κυβερνητικό νομοθέτημα. Από μια άποψη, ήταν συνεπής με τον εαυτό του, αφού όταν ήταν αυτός στη θέση του Χρήστου Σταϊκούρα προωθούσε, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του Τσίπρα, τις ρυθμίσεις που έφερε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και οι οποίες είχαν τις ευλογίες της τρόικας. Ο Αλέξης δεν ήθελε -για όσους τον γνωρίζουν, δεν το άντεχε- να ψηφίσει από κοινού με τον Κυριάκο ένα νομοσχέδιο με το οποίο τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης (ΚΙΝ.ΑΛ., ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) διαφωνούσαν.

Αποτέλεσμα της διαμάχης ήταν τη θέση του Ευκλείδη Τσακαλώτου να πάρει ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο οποίος δεν είναι απλώς η «φωνή του Αλέξη», αλλά και από τους σκληρούς του ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι αφορά την αντιπολίτευση και τις σχέσεις με την κυβέρνηση και τη Δεξιά. «Καμία συννενόηση, καμία συναίνεση, μόνο ρήξη με τη Ν.Δ. και τη Δεξιά», εισηγείται ο τέως κυβερνητικός εκπρόσωπος. Και όχι μόνο στην οικονομία, αλλά εφ’ όλης της ύλης, περιλαμβανομένων και των λεγόμενων εθνικών θεμάτων, τα οποία ο «Τζανακό», όπως τον αποκαλούν στην Κουμουνδούρου, τα προσεγγίζει φορώντας το μονόκλ του «αριστερού αντεθνικισμού». Πάντως, είναι βέβαιο ότι στην πορεία θα αναδειχθούν και άλλοι μικρότεροι ή μεγαλύτεροι διχασμοί. Και μεταξύ αυτών, είναι και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Το ερώτημα που αρχίζει νακυκλοφορεί στην Κουμουνδούρου και απασχολεί σοβαρά τα ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ποια θέση θα πάρουν στην περίπτωση που η Αγκυρα συνεχίσει την προκλητική της συμπεριφορά και μετά τη συμφωνία με τη Λιβύη βγάλει και ερευνητικό σκάφος στην Ανατολική Μεσόγειο, μη λαμβάνοντας υπόψη την ελληνική ΑΟΖ. Θα ακολουθήσουν τη Ν.Δ. και το ΚΙΝ.ΑΛ. στη -βασίμως πιθανολογούμενη- γραμμή «Ηρθε η ώρα των φρεγατών»; Οι ενστάσεις είναι πολλές. Οχι μόνο επειδή το κόμμα έχει παράδοση στον πασιφισμό, αλλά και γιατί, όπως διατείνεται μερίδα στελεχών, στρατιωτική εμπλοκή στην Ανατολική Μεσόγειο είναι δύσκολο να υποστηριχθεί από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Μάλιστα, σε όσους τους φέρνουν το παράδειγμα του Ανδρέα Παπανδρέου το 1987 με το ωκεανογραφικό «Σισμίκ», αντιτείνουν ότι η σθεναρή στάση του τότε πρωθυπουργού απέδωσε επειδή η πρόκληση ήταν στο Αιγαίο, όπου όντως η χώρα μπορεί να στηρίξει και στρατιωτικά τα κυριαρχικά της δικαιώματα, και όχι στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Καστελόριζου, Κύπρου, Ρόδου και Κρήτης, όπου εξ αντικειμένου υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες στην ευδοκίμηση των ελληνικών επιχειρησιακών σχεδίων. Και βέβαια επειδή στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ισχυρή η τάση για την υπογραφή με την Τουρκία συνυποσχετικού για προσφυγή στη Χάγη, προκειμένου να λυθούν οι ελληνοτουρκικές ή όποιες άλλες διαφορές σχετίζονται με την ΑΟΖ και τη συνεκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Σε κάθε περίπτωση, στην Κουμουνδούρου φοβούνται ότι τα Ελληνοτουρκικά μπορεί να αποτελέσουν τη θρυαλλίδα που θα βάλει φωτιά στο σύνολο των πολιτικών πραγμάτων, μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε και στις εσωκομματικές υποθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Στελέχη της παλαιάς φρουράς, που προέρχονται από την ανανεωτική Αριστερά, δεν κρύβουν άλλωστε την ανησυχία τους για τον βαθμό επιρροής των πασοκογενών στις εφεξής πολιτικές προσεγγίσεις του Αλέξη Τσίπρα όσον αφορά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Φοβούνται μήπως το «εμβόλιο του Ανδρέα» ο τέως πρωθυπουργός θελήσει, εκτός από τον εαυτό του, να το κάνει και στον ΣΥΡΙΖΑ, δίχως να υπολογίσει τις παρενέργειες που μπορεί να υπάρξουν σε όσους έχουν αλλεργία σε αυτό το στέλεχος του -ιδελογικοπολιτικού- εμβολίου. Από την άλλη, είναι αρκετοί -και πρωτίστως οι του παλαιού ΠΑΣΟΚ που έχουν προσχωρήσει στον ΣΥΡΙΖΑ- όσοι υποστηρίζουν ότι χωρίς πατριωτικά χαρακτηριστικά δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική και κατ’ επέκταση πολιτική και εκλογική πλειοψηφία. Στην άποψη αυτή φαίνεται να έχει προσχωρήσει και ο Τσίπρας, οπότε όσο αυξάνει η ένταση στα Ελληνοτουρκικά τόσο θα δυναμώνει και το (νεο)πατριωτικό πρέσινγκ της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και στον εκ πεποιθήσεως διαλλακτικό Μητσοτάκη.

Το άλλο μεγάλο θέμα που διχάζει τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία. Η νέα -και μεγαλύτερη- ήττα του Τζέρεμι Κόρμπιν στη Βρετανία, που μετά τους Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας και τον Φρανσουά Ολάντ ήταν το νέο είδωλο του Τσίπρα και των συνεργατών του, προσθέτει και νέα φρύγανα στην εσωκομματική αντιπαράθεση. Μετά την ήττα του SPD στη Γερμανία ήρθε και η αποτυχία των Εργατικών για να ενισχύσει στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ τις φωνές που υποστηρίζουν ότι η σοσιαλδημοκρατία είτε με δεξιό πρόσωπο είτε με αριστερό δεν έχει μέλλον στην Ευρώπη και κακώς ο Τσίπρας φλερτάρει με τους Ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες.

Φέρνουν δε ως επιπλέον παράδειγμα τη δραματική συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ και την εξαφάνιση του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ο Τσίπρας, πάλι, αντί να προσπαθήσει να ανακαλύψει ένα σύγχρονο και ελκυστικό ριζοσπαστικό αφήγημα που θα τον οδηγήσει κάποια στιγμή ξανά στα έδρανα της κυβερνητικής πλειοψηφίας, επέλεξε να βγάζει λόγους σε μία από τις πολλές «πράσινες» συνιστώσες που εσχάτως ευδοκιμούν στην Κουμουνδούρου. Αντί να ψάξει να βρει τι πραγματικά έφταιξε και αποδοκιμάστηκε από τους ψηφοφόρους και πώς μπορεί να τους επαναπροσεγγίσει, προτιμά να διαλέγεται με τον Ραγκούση, τον Μπίστη, τον Μαντζουράνη, τη Βάρτζελη για τι έκαναν ή δεν έκαναν ο Ανδρέας και ο Γιώργος Παπανδρέου!

Αντί να μελετήσει την ιστορία των Εργατικών και πώς από τη συντριβή του 1983 κατάφεραν να επανακάμψουν και για περισσότερο από μία δεκαετία να ηγεμονεύσουν στη Βρετανία, με τον «τρίτο δρόμο» του Μπλερ, αρέσκεται στα κουτσομπολιά για τη Φώφη και τα εναπομείναντα στο ΚΙΝ.ΑΛ. στελέχη του ιστορικού ΠΑΣΟΚ. Ο Τσίπρας για να επικρατήσει στρατηγικά στον χώρο του Κέντρου και της Αριστεράς και να επιστρέψει κάποια στιγμή στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων θα πρέπει να ανακαλύψει έναν «νέο δρόμο» και όχι να βαδίζει αγκαζέ με «σημαδεμένους» πολιτικούς του παρελθόντος.

Αντί λοιπόν ο Τσίπρας, ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η Φώφη και το ΚΙΝ.ΑΛ. να καθίσουν και να συζητήσουν για το πώς μπορεί η Προοδευτική Παράταξη να ανασυγκροτηθεί και να καθοδηγήσει τις τύχες της χώρας, τσακώνονται αν και ποιοι από αυτούς που πηγαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν και μέχρι πότε στο ΠΑΣΟΚ. Αντί ο Τσίπρας και οι συνεργάτες του να εντρυφήσουν στα νέα δεδομένα και να καταστρώσουν μια στρατηγική που θα εκφράσει «τα παιδιά των μνημονίων», ασχολούνται με ποιον τρόπο θα εντάξουν στις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ τα στελέχη, τους παράγοντες, τους υπουργούς, τους βουλευτές, τους πολιτευτές που έφεραν τα μνημόνια. Αντί να μαζέψει τα καλύτερα μυαλά της επικοινωνίας, της εργασίας, των επιχειρήσεων και της επιστήμης, μαζεύει τη Χρυσοβελώνη και τον Μωραΐτη! Τι να πει κανείς... Αντί να μελετήσει τις αιχμές και τις προτεραιότητες που χρειάζονται σήμερα η πολιτική, η οικονομία, η κοινωνία, η χώρα, προτιμά να περιοδεύει ανά την επικράτεια για να γράψει στην Προοδευτική Συμμαχία τον ξάδελφο του Χατζησωκράτη!

Αντί να επικεντρώσει την προσπάθειά του στην εκπόνηση ενός προγράμματος και ενός πολιτικού σχεδίου δεκαετίας, αναλίσκεται σε δικολαβισμούς προς υπεράσπιση του Παπαγγελόπουλου για τη Novartis και της βουλευτή Κασιμάτη για το «μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι» που ανάρτησε ως σύνθημα στο Facebook. Αντί να δημιουργήσει μια νέα πολιτική και εθνική ατζέντα με κεφάλαια την παραγωγή νέου πλούτου, την κλιματική αλλαγή, το δημογραφικό, την ψηφιακή εποχή, την 5G γενιά, τη μετανάστευση, τις νέες μεγάλες και παγκόσμιες απειλές για τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων, αλλά και τις προκλήσεις που αναδεικνύονται από την τεχνητή νοημοσύνη, επιμένει, όπως δυστυχώς και τα άλλα κόμματα, στον ρόλο του κράτους, στα εργατικά δικαιώματα, στις απεργίες, στην αστυνομική αυθαιρεσία, στον κομματισμό της διοίκησης, στη διάκριση των εξουσιών, στα ρουσφέτια και σε πολλά άλλα που μπορεί να είναι σωστά, όμως απέχουν πάρα πολύ από τα πραγματικά και ουσιαστικά διακυβεύματα της εποχής.