Νίκος Φελέκης

Το επόμενο επταήμερο και μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες το βράδυ της 26ης Μαΐου τα κομματικά επιτελεία, οι αναλυτές, οι δημοσιολόγοι, αλλά και στους ανά την επικράτεια καφενέδες, όλοι θα ασχολούνται με το πιθανό εξαγόμενο των καλπών για την Ευρωβουλή και την Αυτοδιοίκηση, ενώ αρκετοί θα στοιχηματίζουν γι’ αυτό. Ολοι, ακόμη και οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούν πως νικητής της αναμέτρησης θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η Ν.Δ., εκτός από την πρωτιά στις ευρωεκλογές, αναμένεται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να πανηγυρίσει και για την επικράτηση των υποψηφίων της σε εννέα, ενδεχομένως και δέκα, από τις δεκατρείς περιφέρειες της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτός από τη δεύτερη θέση στην ευρωκάλπη, είναι λίαν πιθανό να υποστεί Ματζικέρτ στην Αυτοδιοίκηση. Κάτι που το παραδέχονται ακόμη και στενοί συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα. Οι υποψήφιοι της Κουμουνδούρου στους τρεις μεγάλους δήμους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς) ενδέχεται, σύμφωνα πάντα με τους δημοσκόπους, να μείνουν εκτός δεύτερου γύρου. Βεβαίως, τα –πιθανολογούμενα- απογοητευτικά αποτελέσματα στην Αυτοδιοίκηση είναι εξαιρετικά απίθανο να δρομολογήσουν ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις εάν το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης είναι διαχειρίσιμο από την κυβέρνηση.

Το τι θα συμβεί στον πολιτικό και δημόσιο βίο έχει άμεση συνάρτηση με τα ποσοστά που θα πάρουν τα κόμματα στην ευρωκάλπη και κυρίως με τη διαφορά της Ν.Δ. από τον ΣΥΡΙΖΑ. Εάν αυτή είναι μέχρι 5 μονάδες, η κυβέρνηση θα συνεχίσει μέχρι τον Οκτώβριο. Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του θα έχουν πέντε ακόμη μήνες -μέχρι στις 20 Οκτωβρίου, που είναι και η πιθανότερη ημερομηνία των βουλευτικών εκλογών- για να μετριάσουν, όσο μπορούν, τις δυσμενείς εντυπώσεις της πλειοψηφίας των πολιτών. Εάν όμως η διαφορά είναι μεγαλύτερη από 7 μονάδες, όπως για μακρύ χρονικό διάστημα και μέχρι πρότινος υποστήριζαν οι δημοσκόποι, τότε η πιθανότητα να έχουμε προσφυγή στις κάλπες εν μέσω θέρους, το αργότερο μέχρι την 14η Ιουλίου, είναι ιδιαίτερα ισχυρή. Μάλιστα, κάποιες κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν πως εάν οι προσδοκίες του πρωθυπουργού διαψευστούν και η διαφορά στις ευρωεκλογές εκτοξευτεί όντως πάνω από τις 7 μονάδες, τότε δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε, κάθε άλλο, την περίπτωση το ίδιο βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας να προκηρύξει εκλογές, θέλοντας προφανώς να προλάβει και τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την πολιτική απαίτηση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως αυτή θα διατυπωθεί στο Ζάππειο Μέγαρο, να παραδώσει ο πρωθυπουργός την εντολή και να στηθούν άμεσα, εντός του Ιουνίου, οι κάλπες. 

Εξυπακούεται πως στην περίπτωση αυτή ένας από τους στόχους του πρωθυπουργού είναι να αλλάξει και το πεδίο της συζήτησης. Οι αντιπαραθέσεις να μη γίνουν για το δυσμενές (για τον ίδιο, την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ) αποτέλεσμα της 26ης Μαΐου, αλλά για το τι πρόκειται να συμβεί στις βουλευτικές εκλογές. Και φυσικά, το βασικό επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι, όπως μας λέει προβεβλημένο κυβερνητικό στέλεχος, ότι «οι προοδευτικοί πολίτες πρέπει να αφήσουν στην άκρη τις διαφορές για να αποτραπεί η παλινόρθωση της Δεξιάς, η οποία θα ανατρέψει τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση για τα ατομικά, κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα καθώς και τις συντάξεις και τα επιδόματα». Οι συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν τη γνώμη ότι ένα «δημοκρατικό και αντιδεξιό προσκλητήριο για να μην περάσει η τύχη της χώρας στον Μητσοτάκη» θα είναι εκλογικά αποδοτικό για τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού, όπως λένε, «αρκετοί από αυτούς που στις ευρωεκλογές θα ψηφίσουν ΚΙΝ.ΑΛ., ΚΚΕ, Λαφαζάνη, Ζωή ή κάποιο άλλο μικρό αριστερό κόμμα θα αλλάξουν την ψήφο τους εάν συνειδητοποιήσουν ότι έρχεται η Δεξιά του Βορίδη και του Αδωνη». Τη γνώμη αυτή δεν τη συμμερίζονται νουνεχή στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα όσοι έχουν μακρά εμπειρία από εκλογές. Μάλιστα, ένας εξ αυτών μας λέει: «Είναι σχεδόν απίθανο ένας ψηφοφόρος να αλλάξει σε λίγες εβδομάδες την ψήφο του επειδή θα έρθει η Δεξιά. Οσοι ψηφοφόροι της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς δεν ψηφίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ ξέρουν πολύ καλά τι θα συμβεί εάν κερδίσει η Ν.Δ. και κατά συνέπεια μη ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ το έχουν αποδεχθεί». 

Η ηγεσία του Μαξίμου και της Κουμουνδούρου γνωρίζει ότι στην περίπτωση που ηττηθεί με σημαντική διαφορά στις ευρωεκλογές οι επόμενοι μήνες θα είναι μαρτύριο για την κυβέρνηση. Η αντιπολίτευση σχεδόν σε καθημερινή βάση θα αξιώνει την παραίτησή της επειδή όπως θα υποστηρίζει, και δικαιολογημένα, θα υπάρχει δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα και κατά συνέπεια δεν θα έχει την απαραίτητη πολιτική νομιμοποίηση να αποφασίζει για σημαντικά θέματα που αφορούν τα συμφέροντα της χώρας και οπωσδήποτε τα της οικονομίας της. Επιπροσθέτως, είναι σίγουρο ότι ο κρατικός μηχανισμός θα παραλύσει, ενώ ακόμη και οι υπάλληλοι των υπουργείων θα επινοούν τρόπους για να μην υλοποιούνται οι εντολές των πολιτικών τους προϊσταμένων. Πρέπει επίσης να θεωρήσουμε σίγουρο ότι αποστάσεις από την κυβέρνηση θα αρχίσουν να παίρνουν και οι επιχειρηματίες, αλλά και όσοι ξένοι σχεδιάζουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, ενώ οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών και των διεθνών ομίλων θα στρέψουν, ως είναι φυσικό, το ενδιαφέρον τους προς τη Ν.Δ. και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και βέβαια, ρόλο στην απόφαση που θα πάρει ο Αλέξης Τσίπρας θα παίξουν και δύο θέματα που κυριολεκτικά καίνε... Αφενός, η αποφυγή ενός θερμού επεισοδίου με τους Τούρκους για τους υδρογονάνθρακες στην Κύπρο ή το Καστελλόριζο και την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και αφετέρου η πιθανότητα κάποιας μεγάλης πυρκαγιάς που θα επαναφέρει τις μνήμες από την τραγωδία στο Μάτι. 

Το κυριότερο όμως είναι ότι το Μαξίμου δεν θέλει να δώσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τους ανθρώπους του τον χρόνο να εντάξουν με άνεση στη δύναμη της Ν.Δ. δυνάμεις και κομμάτια του κρατικού μηχανισμού, τα οποία κάθε φορά προσδένονται στο άρμα του νικητή. Τα λεγόμενα «συστήματα εξουσίας» (στο Δημόσιο, στη Δικαιοσύνη, στους ένστολους, στους μεγάλους επιχειρηματίες, σε οτιδήποτε τέλος πάντων αποτυπώνεται η ισχύς του γκουβέρνου) στους τέσσερις-πέντε μήνες μέχρι τις βουλευτικές εκλογές το μόνο που θα κάνουν θα είναι να εγκαταλείπουν το υφιστάμενο και να μετακινούνται σταθερά και χωρίς κραδασμούς στο νέο σύστημα εξουσίας.

Με τον αιφνιδιασμό (;) των πρόωρων εκλογών, εφόσον το αποτέλεσμα στην ευρωκάλπη είναι, όπως προείπαμε, δυσμενές, συμφωνεί και η πλειονότητα των ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Θέλουν να τρέξουν γρήγορα οι εξελίξεις προκειμένου να ελεγχθούν οι εσωκομματικές αντιδράσεις και να μην ενισχυθούν οι φυγόκεντρες τάσεις, που είθισται να αναπτύσσονται στα κυβερνητικά κόμματα σε περίπτωση εκλογικής ήττας. Ακόμη και όσοι διαφωνούν, και πρωτίστως οι «53+», με τις επιλογές του Τσίπρα και αποδοκιμάζουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται το άνοιγμα στην Κεντροαριστερά, ακόμη και αυτοί επιθυμούν την άμεση προσφυγή στις κάλπες εάν η διαφορά από τη Ν.Δ. στις ευρωεκλογές δεν είναι διαχειρίσιμη. Την ίδια άποψη λέγεται ότι έχουν και βαριά ονόματα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως οι Νίκος Βούτσης, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Φίλης, αλλά και υπουργοί που βρίσκονται πολύ κοντά στον πρωθυπουργό, όπως οι Αλέκος Φλαμπουράρης και Νίκος Παππάς. Ολοι αυτοί έχουν στραμμένα τα μάτια τους και στην επόμενη μέρα του ΣΥΡΙΖΑ και αναμφίβολα φιλτράρουν τα επερχόμενα διαμέσου και του μέλλοντος του Τσίπρα (φυσικά και των ιδίων) τόσο στο σύστημα διακυβέρνησης όσο και στον ευρύ χώρο της Κεντροαριστεράς. Προτιμούν λοιπόν μια γρήγορη αναμέτρηση, που μπορεί να τους δώσει ένα ποσοστό το οποίο θα κυμαίνεται στην περιοχή του 25%, παρά την παραμονή στην εξουσία για πέντε ακόμη μήνες, που το πιθανότερο είναι ότι θα τους ευτελίσει πολιτικά και πιθανώς θα τους οδηγήσει σε εκλογικά ποσοστά τα οποία θα θέσουν εν αμφιβόλω τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στα μελλοντικά παιχνίδια της εξουσίας. 

Ενας ακόμη σοβαρός λόγος για προσφυγή στις κάλπες εν μέσω θέρους και χωρίς να διαταραχθεί η διενέργεια των Πανελλαδικών Εξετάσεων είναι και η αντίδραση των εταίρων και δανειστών στα πρόσφατα μέτρα που ψήφισε η κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός δεν θέλει με τίποτα να διαταράξει τις καλές σχέσεις που έχει με τους Ευρωπαίους. Ξέρει ότι λόγω των ευρωεκλογών δεν μπορούν να του τραβήξουν το χαλί. Ομως, μετά τις εκλογές, και ειδικά εάν οι ευρωεκλογές δείξουν ότι συνομιλητής τους από το φθινόπωρο θα είναι ο Μητσοτάκης, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν θα διστάσουν να αμφισβητήσουν την κυβερνητική πολιτική και να αξιώσουν μέτρα. Αν μάλιστα ο πολιτικός συσχετισμός που θα προκύψει ευρύτερα στις χώρες της Ε.Ε. είναι αρνητικός για την Ελλάδα, το πρόβλημα για τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνησή του θα είναι μεγαλύτερο. Σύγκρουση με τους θεσμούς θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στον τρόπο με τον οποίο οι αγορές θα αντιμετωπίσουν τη χώρα. Επειδή λοιπόν ο πρωθυπουργός δεν θα θέλει να αντιμετωπίσει ένα καυτό καλοκαίρι που θα καταστρέψει και τα όποια επιτεύγματα έχει μέχρι τώρα καταφέρει, και τα οποία αποτελούν την πολιτική του παρακαταθήκη για το μέλλον, το πλέον πιθανό σενάριο μιας ήττας με διαφορά μεγαλύτερη από 7 μονάδες είναι οι εκλογές να διεξαχθούν αν όχι την ημέρα θανάτου του Ανδρέα Παπανδρέου (23 Ιουνίου), στην επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης (14 Ιουλίου). 

Πάντως, ακόμη και στην περίπτωση που τα νέα από την ευρωκάλπη είναι καλά για τον Αλέξη Τσίπρα και η διαφορά από τον Μητσοτάκη είναι μικρότερη από 5 μονάδες, ο πρωθυπουργός θα πρέπει και πάλι να αποφασίσει αν θα πρέπει, όπως ορισμένοι του εισηγούνται, να προσφύγει στις κάλπες σε μία από τις δύο ημερομηνίες που προαναφέραμε ή αν οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν, όπως ο ίδιος θέλει, στις 20 Οκτωβρίου, στην επέτειο δηλαδή της μεγάλης νίκης του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου το 1981. Ενδεχομένως, αυτή την απόφαση να μην την πάρει μετά το άνοιγμα των καλπών στις 26 Μαΐου, αλλά την προσεχή Πέμπτη, όταν θα πάρει και τις τελευταίες μετρήσεις που θα γίνουν την Τρίτη και την Τετάρτη και στις οποίες θα καταγράφονται οι πραγματικές αντιδράσεις των πολιτών, αφού θα έχουν αρχίσει να εισπράττουν τα χρήματα που προβλέπονται στα μέτρα που η Βουλή ψήφισε την εβδομάδα που πέρασε.