Νίκος Φελέκης

Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να μη γνωρίζει λατινικά, αυτό που λέει όμως τόσο στους στενούς του συνεργάτες στο Μαξίμου όσο και στους συντρόφους του στην Κουμουνδούρου αποτυπώνεται με πιστότητα στο «dum vivimus vivamus». Για τους μη εξοικειωμένους με τη γλώσσα του Βοκάκιου και του Ντάντε Αλιγκέρι, το ρητό στα καθ’ ημάς μεταφράζεται ως «όσο ζούμε, ας ζήσουμε». Το ερώτημα είναι πόσο σχεδιάζει ο πρωθυπουργός να ζήσει η κυβέρνησή του. Μέχρι τον Μάιο ή μήπως όσο περισσότερο του επιτρέπει το Σύνταγμα, και το οποίο, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση που ζήτησε και πήρε από δύο έγκριτους συνταγματολόγους, φτάνει μέχρι και τις 40 ημέρες μετά την ημερομηνία που διεξήχθησαν οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. 

Και λέμε ότι «σχεδιάζει να ζήσει», γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα τελευτήσει τον βίο της όποτε και να στηθούν οι κάλπες. Αυτό τουλάχιστον συνάγεται από τις δημοσκοπήσεις, αλλά και αποτελεί κοινό τόπο όλων των συζητήσεων, των εκτιμήσεων και των προβλέψεων που κάνουν πολιτικοί και αναλυτές, εγχώριοι και ξένοι. Οι διαφωνίες αφορούν τη διαφορά Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ, το ποιο κόμμα (Χ.Α. ή ΚΙΝ.ΑΛ.) θα καταλάβει την τρίτη θέση, το ποσοστό της αναντιπροσώπευτης ψήφου, το εύρος της νίκης του Κυριάκου Μητσοτάκη και αν θα υπάρξει ή όχι αυτοδυναμία. Επίσης, διαφωνία υπάρχει και ως προς το τι συμφέρει τον πρωθυπουργό. Αν δηλαδή είναι ο Μάιος αυτός που θα του δώσει ένα καλό ποσοστό πέριξ του 25%, ή αν του είναι απαραίτητοι ακόμη τρεις μήνες για να αποδώσουν εκλογικά καλύτερα οι παροχές και τα φιλολαϊκά μέτρα που πήρε και συνεχίζει να παίρνει η κυβέρνηση. 

Παρότι το σενάριο της τετραπλής κάλπης τον Μάιο συνεχίζει να συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες, εντούτοις ο Αλέξης Τσίπρας και οι κατοικοεδρεύοντες το Μαξίμου συνεργάτες του θεωρούν πως είναι καλύτερα γι’ αυτούς και την κυβέρνηση... να ζήσουν μέχρι τον Οκτώβριο. Μάλιστα, στις δύο τελευταίες συνεδριάσεις της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ ο πρωθυπουργός ζήτησε από τα παριστάμενα στελέχη όχι μόνο να σταματήσουν να πριμοδοτούν με δημόσιες δηλώσεις τους το σενάριο του Μαΐου, αλλά και απαίτησε από στελέχη με εσωκομματική επιρροή, όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο Νίκος Φίλης, και τους θεσμικούς Πάνο Σκουρλέτη (γραμματέας του κόμματος) και Νίκο Βούτση (πρόεδρος της Βουλής) να περάσουν τη γραμμή «εκλογές τον Οκτώβριο» στους βουλευτές και τα κομματικά στελέχη. Το ίδιο ζήτησε από τηλεφώνου αλλά και σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις και από άλλους συντρόφους του και κυρίως από όσους ανήκουν στους «53+», όπως για παράδειγμα η Τασία Χριστοδουλοπούλου, ο Θοδωρής Δρίτσας, η Θεανώ Φωτίου κ.ά. Και το έπραξε επειδή οι «53+» είναι έξαλλοι με τον ανασχηματισμό, τον τρόπο που επιχειρείται η διεύρυνση προς το Κέντρο και γενικότερα τις γέφυρες που χτίζονται με τη «δεξιά ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία». 

Οργή για την πασοκοποίηση

Η αλήθεια πάντως είναι ότι η δυσαρέσκεια για τη συμμετοχή του Αγγελου Τόλκα και του Θάνου Μωραΐτη στην κυβέρνηση δεν περιορίζεται στους «53+». Ακόμη και νουνεχή στελέχη, όπως για παράδειγμα ο Στέργιος Πιτσιόρλας και ο Λόης Λαμπριανίδης, που τάσσονται αναφανδόν υπέρ της διεύρυνσης προς το Κέντρο και της εξάντλησης όλων των περιθωρίων προκειμένου να ευδοκιμήσει η προσπάθεια δημιουργίας μιας μεγάλης προοδευτικής παράταξης, θεωρούν ότι οι Τόλκας - Μωραΐτης δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για να σηματοδοτηθεί το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στην Κεντροαριστερά. Κάποιοι άλλοι είναι ακόμη πιο σκληροί. Υποστηρίζουν πως οι δύο νέοι υφυπουργοί έβλαψαν τον ΣΥΡΙΖΑ και ευνόησαν το ΚΙΝ.ΑΛ. αφενός γιατί η ένταξή τους στο κυβερνητικό σχήμα θεωρήθηκε πρωτίστως συναλλαγή και αφετέρου επειδή ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά του ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα να υπάρξει συσπείρωση των στελεχών, αλλά και των ψηφοφόρων του. Και το κυριότερο ανάγκασε τον Γιώργο Παπανδρέου να πάρει σαφείς αποστάσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ. Οχι μόνο επειδή προσπάθησαν να εμφανίσουν τους δύο νέους υφυπουργούς ως παπανδρεϊκούς, κάτι που δεν ισχύει, αλλά και επειδή η πρόσκληση να μιλήσει ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στην αυριανή εκδήλωση των Ευρωσοσιαλιστών του Ούντο Μπούλμαν στην Αθήνα επιχειρήθηκε να γίνει αιτία εμφύλιου πολέμου στο ΚΙΝ.ΑΛ. 

Επιπροσθέτως, γκρίνια για τους Τόλκα και Μωραΐτη υπάρχει και στα περίπου 100 στελέχη της Γέφυρας, αφού η χρονική στιγμή και ο τρόπος που έγινε η υφυπουργοποίησή τους υπονόμευσε και τη δική τους προσπάθεια. Η σφοδρή αντίδραση του ΚΙΝ.ΑΛ., οι καταγγελίες για πολιτική συναλλαγή και το «όχι» του Παπανδρέου για προεκλογική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ εκ των πραγμάτων περιόρισε την πολιτική εμβέλεια της Γέφυρας, ενώ η χρονική σύμπτωση και με τις «τραπεζοελλαδικές περιπέτειες» του Παύλου Πολάκη ήγειρε επιπλέον εμπόδια στην προσπάθεια των Νίκου Μπίστη, Μαρίας Ρεπούση, Παν Παν και «λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων» να ενισχυθεί ο ΣΥΡΙΖΑ με πρόσωπα που προέρχονται από τους λεγόμενους «σημιτικούς της Αριστεράς».

Εξυπακούεται ότι οι πλέον σφοδροί επικριτές του εγχειρήματος πασοκοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι «53+», οι οποίοι φοβούνται ότι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η διεύρυνση αλλοιώνει την αριστερή φυσιογνωμία της Κουμουνδούρου, ενώ, όπως λένε, τα πρόσωπα που μέχρι στιγμής εμφανίζονται πρόθυμα να μπουν στο παιχνίδι του ανοίγματος προς την Κεντροαριστερά δεν παρέχουν τα εχέγγυα που απαιτούνται για το χτίσιμο ενός πραγματικού προοδευτικού μετώπου. Θεωρούν πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάζεται ατομικές μεταγραφές τύπου Τόλκα και Μωραΐτη, ούτε «γεφυροποιούς», αλλά προγραμματικές συγκλίσεις και πολιτικές συμμαχίες, οι οποίες δεν μπορεί να είναι μόνον προς το Κέντρο, αλλά επιβάλλεται να είναι και προς τα αριστερά. Πάντως, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στις συζητήσεις που έχει με τα στελέχη των «53+», ενώ συμφωνεί μαζί τους για τα πολιτικά και ιδεολογικά κριτήρια που θα πρέπει να έχει το χτίσιμο ενός προοδευτικού μετώπου και τις προτεραιότητες που χρειάζεται να μπουν εν όψει και των ευρωεκλογών, εντούτοις προσπαθεί να τα πείσει να μην κάνουν μεγάλο θόρυβο, να είναι ήρεμοι στην Κεντρική Επιτροπή που συνέρχεται σήμερα και να έχουν υπ’ όψιν τους ότι οι εκλογές, όπως τον διαβεβαιώνει ο πρωθυπουργός, θα γίνουν τον Οκτώβριο και κατά συνέπεια δεν θα πρέπει να κάνουν βιαστικές κινήσεις. 

Πυρά κατά Τσακαλώτου

Από την άλλη, τα στελέχη που βρίσκονται στην πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα όσα προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, όπως για παράδειγμα ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης -σε αυτόν και στον υπουργό Επικρατείας Χριστόφορο Βερναρδάκη χρεώνουν τους Μωραΐτη και Τόλκα, αλλά και γενικότερα την προσπάθεια μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα νέο ΠΑΣΟΚ-, θεωρούν απαράδεκτη την απαρέσκεια του Τσακαλώτου στη λεγόμενη «πασοκοποίηση» και μάλιστα λέγεται ότι υποστηρίζουν πως «ο πρώτος που πρέπει να απολογηθεί για την πασοκοποίηση είναι ο Ευκλείδης γιατί είναι ο πρώτος που την εφάρμοσε» και φέρνουν ως παράδειγμα τη στελέχωση δημόσιων οργανισμών και φορέων, όπως το ΤΑΙΠΕΔ, με πασόκους τους οποίους επέλεξε ο ίδιος ο Τσακαλώτος. Κατά της πασοκοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται και το μέλος της Πολιτικής Γραμματείας και προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ Αντώνης Κοτσακάς, ο οποίος λέει ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι «η συριζοποίηση της βάσης του ΚΙΝ.ΑΛ.». Ορισμένοι στην Κουμουνδούρου θεωρούν πως ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ αντιδρά επειδή η έλευση κι άλλων πασοκογενών στελεχών, κυρίως όμως σημιτικής προέλευσης, θα περιορίσει τη δύναμη της υπάρχουσας πασοκικής συνιστώσας, της οποίας ο ίδιος είναι ο ιθύνων νους.

Το πρόβλημα για τον Αλέξη Τσίπρα και τους στενούς του συνεργάτες είναι ότι η επιχείρηση αποδιοργάνωσης και πολιτικής αιχμαλωσίας του ΚΙΝ.ΑΛ. δεν φαίνεται, τουλάχιστον προσώρας, να επιτυγχάνεται. Αντίθετα, τα αποτελέσματα του ανασχηματισμού, της Γέφυρας και της προσπάθειας προσεταιρισμού του Γ. Παπανδρέου -λόγω της διαφορετικής στάσης που κράτησε ο πρώην πρωθυπουργός από τη Φώφη Γεννηματά στο θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών- μάλλον βοήθησαν το ΚΙΝ.ΑΛ. και έβλαψαν τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού η -αναγκαία- πολιτική αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς με τον τρόπο που επιχειρήθηκε δίνει την εντύπωση κουρσέματος στελεχών του πρώην ΠΑΣΟΚ και μάλιστα βιαστικά και οπωσδήποτε για προεκλογικές σκοπιμότητες. Το γεγονός ότι στο προσκλητήριο του Τσίπρα δεν προσήλθαν στελέχη που να διαθέτουν κάποια αξιόλογη πολιτική και εκλογική προίκα σίγουρα δεν προδικάζει την τελεσίδικη αποτυχία του εγχειρήματος. Η αντίδραση Παπανδρέου σίγουρα βοήθησε τη Φώφη Γεννηματά να αποκρούσει αποτελεσματικά, στην παρούσα τουλάχιστον φάση, τις επιθέσεις του Αλέξη Τσίπρα, ενώ υπέρ της ενεργοποίησης των ανακλαστικών του λεγόμενου «ιστορικού ΠΑΣΟΚ» συνέβαλε και η «ομολογία πίστης» του Κώστα Λαλιώτη στο ΚΙΝ.ΑΛ. 

Η απόκρουση της επίθεσης φαίνεται πως έχει προβληματίσει και τον Τσίπρα και σε ορισμένους συνομιλητές του έχει, λένε, παραδεχθεί πως όντως οι περιπτώσεις των Τόλκα και Μωραΐτη δεν ήταν και οι καλύτερες για να περάσουν το μήνυμά του για συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων. Επίσης, λένε πως δεν είναι λίγοι αυτοί που του επισημαίνουν να μην επαναληφθούν ανάλογα λάθη στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων για τις ευρωεκλογές, αλλά και για τις εθνικές.

«Μέσω των προσώπων που θα στελεχώνουν τα ψηφοδέλτια θα πρέπει να καταδεικνύεται και να προωθείται η συγκρότηση του προοδευτικού και αντιδεξιού πόλου και όχι να δίνεται η εντύπωση ότι είναι μια λίστα προσωπικών διευθετήσεων, πολιτικών συναλλαγών και κομματικών ισορροπιών», μας λέει κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, ο οποίος είναι αντίθετος ακόμη και στις ποσοστώσεις που επιχειρείται να υπάρξουν τόσο από τους «53+» όσο και από τους -νυν και επόμενους- «γεφυροποιούς», επειδή «το πιθανότερο είναι οι αναγκαίες πολιτικές οσμώσεις να εκπέσουν εξαιτίας των παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων σε ένα κακόγουστο παζάρι που μόνο κακό θα κάνουν και στον ΣΥΡΙΖΑ και στον Αλέξη». Το βέβαιο είναι ότι σήμερα στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως αύριο στην εκδήλωση που διοργανώνουν οι Ευρωσοσιαλιστές με το γερμανικό Ινστιτούτο «Φρίντριχ Εμπερτ» και το Ινστιτούτο Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής (ΙΝΕΡΠΟΣΤ) της Λούκας Κατσέλη ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να επιδιορθώσει τις ζημιές που έγιναν στις γέφυρες που έριξε προς την Κεντροαριστερά. Μάλιστα στην αυριανή εκδήλωση θα προσπαθήσει να διευρύνει το ρήγμα στη σχέση του επικεφαλής της ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Ούντο Μπούλμαν με την πρόεδρο του ΚΙΝ.ΑΛ. Φώφη Γεννηματά προκειμένου να εμφανιστούν αυτός και ο ΣΥΡΙΖΑ ως οι αυθεντικοί εκφραστές της προοδευτικής συμμαχίας που συγκροτείται στην Ε.Ε. όχι μόνο ενόψει των ευρωεκλογών, αλλά και για να υπάρξει συντονισμός όλων των δυνάμεων που τοποθετούνται απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό και την (ακρο)δεξιά στροφή της Ευρώπης. 

Η προσπάθεια δεν θα είναι και τόσο εύκολη. Οπως μάς λέει ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, «ο Τσίπρας με τους Τόλκα και Μωραΐτη, αλλά και με τους “γεφυροποιούς”, αντί να ενισχύσει το κεντροαριστερό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε το φιλί της ζωής στο ΚΙΝ.ΑΛ. Αντί να κάνει ένα ακόμη βήμα για να κερδίσει αυτός το στοίχημα της επόμενης μέρας στην Προοδευτική Παράταξη, έδωσε ελπίδες στη Φώφη ότι μπορεί τελικά τα πράγματα να μην είναι και τόσο άσχημα γι’ αυτήν». Συμφωνεί μάλιστα με την άποψη όσων υποστηρίζουν ότι αν ο Τσίπρας δεν θέλει να βρεθεί προ εκπλήξεων θα πρέπει να προσέξει πολύ τον Μάιο, ειδικά αν έχουμε μόνον ευρωπαϊκές και αυτοδιοικητικές εκλογές, επειδή, όπως έλεγαν οι Λατίνοι, Fortuna vitrea est: tum cum splendet frangitu, δηλαδή η τύχη είναι γυαλί· εκεί που λάμπει, θρυμματίζεται. Η περίπτωση το ΚΙΝ.ΑΛ. να επιτύχει καλύτερο του αναμενομένου -από τις δημοσκοπήσεις- αποτέλεσμα και ο ΣΥΡΙΖΑ να μην κινηθεί στα ποσοστά που περιμένει το Μαξίμου δεν θα πρέπει να αποκλειστεί, ειδικά αν στις 26 Μαΐου δεν έχουμε βουλευτικές εκλογές και οι ψηφοφόροι θελήσουν να στείλουν μήνυμα δυσαρέσκειας στον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του. Στην περίπτωση αυτή εξυπακούεται ότι θα αλλάξουν και τα πολιτικο-εκλογικά δεδομένα όχι μόνο στη μάχη για το γκουβέρνο, αλλά και για την επικράτηση στην Κεντροαριστερά. Και σίγουρα δεν θα είναι τόσο ευχάριστα όσο περιμένουν ο Αλέξης Τσίπρας και οι στενοί του συνεργάτες...