Νίκος Φελέκης

Η εβδομάδα που μας πέρασε δεν ξεκίνησε καλά για την κυβέρνηση. Τα Καμμενικά στη Βουλή και ιδιαίτερα η ταύτιση του πρωθυπουργού με τον αρχηγό των ΑΝ.ΕΛ., τα απόνερα της τραγωδίας στη Μάνδρα Αττικής και κυρίως η εκκίνηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, συν τις εικόνες με τα χημικά και τις συγκρούσεις πολιτών με την Αστυνομία στο Ειρηνοδικείο, δημιούργησαν αισθήματα δυσφορίας στους βουλευτές και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ανησυχία στο Μαξίμου. 

Ηπολιτική ζημιά για την κυβερνητική πλειοψηφία είναι μεγάλη και δεν είναι σίγουρο ότι οι αποφάσεις που ελήφθησαν στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, παρουσία και του Αλέξη Τσίπρα, μπορούν να αποδώσουν αφενός γιατί είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα χωρίς πρόνοια για διορθωτικές παρεμβάσεις και αφετέρου επειδή η μεν κοινοβουλευτική αντιπολίτευση δεν πρόκειται να υποστείλει τη σημαία της κριτικής, η δε εξωκοινοβουλευτική να περιορίσει τις αντιδράσεις της. 

Πάντως, παρότι ξεκίνησε αρνητικά, η εβδομάδα κλείνει μάλλον θετικά, αφού στη Μάνδρα Αττικής άρχισαν να δίνονται τα πεντοχίλιαρα στους πληγέντες από τη θεομηνία, να μοιράζονται τα χιλιάρικα στους τυχερούς που συναλλάσσονται με τραπεζικές κάρτες, να αυξάνεται ο αριθμός των εγκρίσεων όσων δικαιούνται το κοινωνικό μέρισμα και, το κυριότερο, η τεχνική συμφωνία για τα προαπαιτούμενα να προοιωνίζεται θετικά για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης.

Εάν όλα πάνε καλά, το EuroWorking Group, πoυ θα συνεδριάσει στις 11 Ιανουαρίου, θα λάβει από την τρόικα την έκθεση συμμόρφωσης της κυβέρνησης ούτως ώστε το Eurogroup να ανάψει, στις 22 Ιανουαρίου, το πράσινο φως για την εκταμίευση της επόμενης δόσης των δανείων προς τη χώρα μας. Η επιτυχής ολοκλήρωση -και μάλιστα εντός των προθεσμιών- της τρίτης αξιολόγησης, εκτός των ευεργετικών αποτελεσμάτων στην οικονομία, στη διεθνή εικόνα της χώρας, στην πολιτική σταθερότητα και την κυβερνητική συνοχή, θα ανοίξει τον δρόμο και για τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός δέχεται εισηγήσεις να αλλάξει τη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου είτε στις 27 Ιανουαρίου, την ημέρα δηλαδή που συμπληρώνονται τρία χρόνια από τον σχηματισμό της πρώτης κυβέρνησης της Αριστεράς, είτε μία ημέρα νωρίτερα, στις 26, τότε που ο Αλέξης Τσίπρας πήρε την εντολή σχηματισμού της πρώτης του κυβέρνησης. 

Σε κάθε περίπτωση, όσοι εισηγούνται τον ανασχηματισμό θεωρούν ότι αυτός εκτός από το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης θα πρέπει να συνδεθεί και με τη συμπλήρωση τριετίας στην κυβέρνηση. Ορισμένοι στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού αλλά και κάποιοι μη κομματικοί συνομιλητές του, των οποίων τις απόψεις ο Αλέξης Τσίπρας υπολήπτεται, έχουν τη γνώμη ότι ο ανασχηματισμός του Ιανουαρίου «θα πρέπει να είναι προσανατολισμένος στην έξοδο της χώρας από τα μνημόνια» και επομένως, λένε, «το νέο σχήμα θα πρέπει να είναι σφιχτό και ομοιογενές ώστε να μπορέσει στο οκτάμηνο μέχρι τον Αύγουστο να παράξει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα προκειμένου η έξοδος της χώρας στις αγορές να μην προκαλέσει κραδασμούς μέχρι τις εθνικές εκλογές». Οι έχοντες αυτή τη γνώμη φαίνονται να είναι πεπεισμένοι ότι δεν θα στηθούν κάλπες το 2018 και ότι το νωρίτερο που αυτό μπορεί να γίνει είναι ο Ιανουάριος του 2019, με πιθανότερη όμως ημερομηνία την 20ή ή την 27η Μαΐου μαζί με τις ευρωεκλογές. 

 Υπάρχουν όμως και κάποιοι «Ηρακλείς του στέμματος» που εισηγούνται να εξαντληθεί κάθε χρονικό όριο που προβλέπει το Σύνταγμα -μην υπολογίζοντας (ή μήπως επιδιώκοντας;) τις οξύτατες πολιτικές αντιδράσεις που θα προκληθούν- και οι εκλογές να γίνουν στις 3 Νοεμβρίου 2019, δηλαδή 45 ημέρες μετά τη λήξη της τετραετίας - υπενθυμίζουμε ότι οι εκλογές του 2015 είχαν γίνει στις 20 Σεπτεμβρίου. Μάλιστα, οι περί ου ο λόγος «Ηρακλείς» στις εμπιστευτικές συζητήσεις που έχουν υποστηρίζουν ότι «η σύγκρουση του Αλέξη με τον Κυριάκο θα κάνει τις εχθροπραξίες του παρελθόντος, ανάμεσα στον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, να μοιάζουν με διαπληκτισμούς παρθεναγωγείου». Φυσικά, προϋπόθεση αυτών είναι η ικανότητα, άμα και αντοχή της κυβέρνησης στη διαχείριση της κατάστασης που διαμορφώνεται με τους πλειστηριασμούς, τις πωλήσεις λιγνιτικών μονάδων τις ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση, έστω του μάνατζμεντ, της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ και τα άλλα μέτρα προκειμένου να κλείσει τον Ιανουάριο η τρίτη και τον Ιούλιο η τέταρτη αξιολόγηση.  Ως αντίβαρο, πάντως, μπορούν να έχουν τις προωθούμενες συνταγματικές αλλαγές.

Η Επιτροπή Σπουρδαλάκη ολοκλήρωσε τις εργασίες της και τον κοινωνικό διάλογο και, σύμφωνα με πληροφορίες, θα δώσει στη δημοσιότητα, ενδεχομένως και εντός του Δεκεμβρίου, τα συμπεράσματά της. Ισως η πιο σημαντική αλλαγή είναι ο τρόπος με τον οποίο θα εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Αν στις δύο πρώτες ψηφοφορίες στη Βουλή δεν συγκεντρωθεί η απαραίτητη πλειοψηφία (200 και 180), θα καλείται ο λαός να ψηφίσει έναν από τους δύο πρωτεύσαντες υποψηφίους χωρίς όμως να διαλύεται η Βουλή. Ούτε σε αυτή τη συνταγματική αναθεώρηση θα προβλέπεται η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ο θεσμός των δημοψηφισμάτων στη λήψη των αποφάσεων θα αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα.

Η υπουργική ασυλία, όπως τη γνωρίζουμε, θα καταργηθεί, ενώ θα υπάρξει διατύπωση εκτός της ισότητας και για την ισοτιμία της ψήφου προκειμένου να διευκολυνθούν το σπάσιμο των μεγάλων εκλογικών περιφερειών και η απλή αναλογική, της οποίας όμως η καθιέρωση ως πάγια αρχή δεν μπορεί να περιληφθεί στο Σύνταγμα αφού το σύστημα με το οποίο κάθε φορά γίνονται οι εκλογές είναι θέμα νόμου...