Νίκος Φελέκης

Δεν είναι λίγοι αυτοί που εισηγούνται στον Αλέξη Τσίπρα να κάνει αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα τώρα, και όχι το φθινόπωρο. Μεταξύ αυτών δεν είναι μόνο οι βουλευτές που θέλουν να γίνουν υπουργοί, αλλά και σημαντικοί κυβερνητικοί παράγοντες στους οποίους κάποιες πληροφορίες περιλαμβάνουν και τον εξ απορρήτων του πρωθυπουργού, τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής Νίκο Παππά.

Και όταν λένε «αλλαγές», εννοούν σαρωτικές και όχι κάποιες μικροδιευθετήσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο, οι οποίες δεν αποκλείεται να γίνουν ανά πάσα στιγμή. Για παράδειγμα, η αντικατάσταση του Γιάννη Μουζάλα -από τον Δημήτρη Βίτσα ή τον Νίκο Φίλη, εφόσον ο τέως υπουργός Παιδείας το δεχόταν- έχει καθυστερήσει επειδή ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει την υποστήριξη των Γερμανών και της καγκελάριου Ανγκελα Μέρκελ.

Το επιχείρημα όσων τάσσονται υπέρ των άμεσων και μάλιστα δομικού χαρακτήρα αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα είναι ότι ο πρωθυπουργός θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευνοϊκή, μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης, συγκυρία και να σηματοδοτήσει μια νέα πορεία για την κυβέρνηση. Στη νέα φάση που εισέρχεται η κυβέρνηση χρειάζεται, λένε, ισχυρό συντονιστικό κέντρο, την ευθύνη του οποίου δεν μπορεί, τουλάχιστον μόνος του, να την έχει ο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκης. «Ισχυρό κέντρο που θα προωθήσει αποφασιστικά και θα συντονίσει με επάρκεια τις επενδύσεις και τα έργα στις υποδομές, τις μεταφορές, τα ενεργειακά και ψηφιακά δίκτυα, την αγροτική παραγωγή, για τα οποία υπάρχει ήδη έντονο ενδιαφέρον από εγχώριους και ξένους επενδυτές».

«Τα δυόμισι προηγούμενα χρόνια», μας λέει βουλευτής που προέρχεται από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ και μέχρι τον Νοέμβριο του 2016 ήταν μέλος της κυβέρνησης, «προσπαθούσαμε να κλείσουμε τα μνημόνια. Ηταν άλλες οι συνθήκες και άλλο το πρόγραμμά μας. Αλλού κερδίσαμε, αλλού χάσαμε. Είχαμε και αυταπάτες. Τώρα πρέπει να προσαρμοστούμε στην πραγματικότητα και στις συνθήκες που υπάρχουν και όχι σε αυτές που νομίζουμε ή θα θέλαμε».

Τέρμα τα παραμύθια

«Και η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανήκει στο αντιμνημονιακό στρατόπεδο. Δεν τα έσπασε με την τρόικα, συνεργάστηκε μαζί της, όπως προηγουμένως η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. Δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά με τη ρητορική του 2015». Την εξ αντικειμένου συμπερίληψη του ΣΥΡΙΖΑ στις μνημονιακές δυνάμεις παραδέχεται υφυπουργός, του οποίου τη γνώμη, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, λαμβάνει σοβαρά υπόψη ο πρωθυπουργός. Βεβαίως, διευκρινίζει: «Σε αντίθεση όμως με το κόμμα του Μητσοτάκη, αλλά και το μεταλλαγμένο ΠΑΣΟΚ, είμαστε μια προοδευτική δύναμη. Επιπλέον έχουμε την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Πρέπει, λοιπόν, η ρητορική μας να συμβαδίζει με τα έργα μας και φυσικά στο Υπουργικό Συμβούλιο να εκφραστεί αφενός ο προοδευτικός πραγματισμός της κυβερνώσας Αριστεράς, αφετέρου το άνοιγμα προς την κοινωνία και τους ικανούς ανθρώπους που μπορούν να προσφέρουν στον τόπο».

Τέρμα, λοιπόν, η παραμυθία και οι ιδεοληψίες; Ενδεχομένως. Αν και, όπως διατείνεται επίλεκτο μέλος της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, «είναι δύσκολο για ένα κόμμα που γιγαντώθηκε με την άρνηση και τα ψέματα να μετεξελιχθεί σε σοβαρό κόμμα, αν όχι της ριζοσπαστικής Αριστεράς, της αριστερής Σοσιαλδημοκρατίας. Για το καλό της χώρας, αλλά και του ίδιου, πάντως, ο Τσίπρας θα έπρεπε να το επιδιώξει. Είναι ο μόνος που μπορεί να περνά τόσο σκληρά μέτρα χωρίς να ανοίγει μύτη». Το σίγουρο είναι, όπως άλλωστε παραδέχονται και συνομιλητές του πρωθυπουργού, ότι τώρα χρειάζονται υπουργοί, υφυπουργοί και γενικά κρατικοί αξιωματούχοι ικανοί και πρόθυμοι να δουλέψουν για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την παραγωγική ανασυγκρότηση, τον διοικητικό εκσυγχρονισμό, την παραγωγή νέου πλούτου ώστε να ενισχυθούν η μικρή και η μεσαία τάξη, να μειωθεί η ανεργία και να υπάρξει αναδιανομή υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, των φτωχών και των αδυνάμων. Μόνο έτσι έχουν πιθανότητες ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ να ανακάμψουν πολιτικά και εκλογικά.

Και διαχωρίζουμε τον Τσίπρα από τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή κάποιοι, και κυρίως οι πασοκογενείς βουλευτές, υποστηρίζουν ότι από την επαφή που έχουν αυτοί με τον κόσμο, ιδιαίτερα της επαρχίας, το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ο σκληρός του πυρήνας δηλαδή, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 3%-4%, η κυβέρνηση στο 14%-15% και ο Τσίπρας στο 20%. Θα πρέπει, λοιπόν, λένε «να αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες. Να επικοινωνήσει ο ίδιος απευθείας με τη βάση. Να αρχίσει πορεία στον λαό. Μόνο αυτός μπορεί να αλλάξει την κακή εικόνα της κυβέρνησης. Εξάλλου μόνο γι’ αυτόν, και τελευταία και για τον Κοτζιά, ακούγονται θετικά σχόλια από τους ψηφοφόρους μας». Λένε ακόμη ότι «πρέπει να κάνει αμφίπλευρη διεύρυνση, όπως συνήθιζε να κάνει ο Ανδρέας. Να μαζέψει από όλους τους πολιτικούς χώρους που διαλύονται τα σοβαρά κοινωνικά τους στελέχη, όχι κατ’ ανάγκην βουλευτές, που στην πλειονότητά τους είναι καταναλωμένοι».

Και ως χώρους που διαλύονται αναφέρουν το Ποτάμι και την Ενωση Κεντρώων, ενώ θεωρούν ότι το ίδιο πρέπει να κάνει και με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο «μπορεί να μη διαλύεται, όμως δεν μπορεί και να ανασυγκροτήσει την Κεντροαριστερά. Βέβαια υπάρχουν και τα στελέχη που έχουν πάει στη ΛΑΕ, στην Πλεύση Ελευθερίας και το DiEM25, τον χώρο που προσπαθεί να περιχαρακώσει πολιτικά και περί το πρόσωπό του ο Γιάνης Βαρουφάκης. Σε πολλά από αυτά τα στελέχη που βλέπουν τις χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις του Λαφαζάνη και της Ζωής, πρέπει να απευθύνουμε προσκλητήριο επιστροφής».

Υπάρχει υπουργός Παπαδημητρίου;

Παλαιός κοινοβουλευτικός που σήμερα διατηρεί αποστάσεις από την Κουμουνδούρου συμφωνεί με την κριτική των βουλευτών και μας λέει: «Υπάρχει υπουργός Παπαδημητρίου; Υπουργός Σταθάκης; Φλαμπουράρης; Γεροβασίλη; Μουζάλας; Αποστόλου; Υπάρχουν αυτοί; Μήπως υπάρχει υπουργός Κοντονής; Μόνο με τον Μαρινάκη ασχολείται. Το ίδιο ισχύει και για τον Ξανθό. Υπουργός Υγείας εμφανίζεται να είναι ο Πολάκης και όχι αυτός. Για τον Καμμένο δεν χρειάζεται να μιλήσουμε. Συζήτησε με όποιον θες από τον ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και με τους ‘‘Μάξιμους’’, και θα σου πουν το ίδιο: ο Καμμένος θα μας καταστρέψει και, δυστυχώς, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα επειδή από αυτόν εξαρτάται η κυβερνητική σταθερότητα. Ο Πιτσιόρλας, που κάποια στιγμή πήγε να κάνει κάτι, τελευταία δεν ακούγεται. Η Αχτσιόγλου βρίσκεται στην πιο άχαρη θέση, ο Παππάς επιμένει να πολεμάει με τους μιντιάρχες, ενώ ο Σκουρλέτης διακρίνεται για τις δηλώσεις του κατά της επιτροπείας. Α, ξέχασα τον Ευκλείδη. Αυτός είναι ο πλέον ευτυχής όλων. Εκλεισε με τα πιο επαχθή μέτρα την αξιολόγηση, έλαβε έπαινο από τον Σόιμπλε και επιμένει να δηλώνει μαρξιστής, επαναστάτης και ηγέτης της αριστερής τάσης του ΣΥΡΙΖΑ! Εδώ ισχύει η ατάκα του Αυλωνίτη στη Γεωργία Βασιλειάδου: ‘‘Ωρέ, πού πάμε, ρε; Πού πάμε;’’».


Αν ο χρόνος και το περιεχόμενο του ανασχηματισμού είναι το πρώτο πεδίο στο οποίο διχάζεται η κυβέρνηση, το δεύτερο, στο οποίο υπάρχουν διαφωνίες, είναι ο χρόνος των εκλογών. Να γίνουν οπωσδήποτε πριν από την έξοδο από το μνημόνιο, τον Μάιο ή τον Ιούνιο του 2018, λέγεται ότι είναι η άποψη στελεχών όπως ο Σκουρλέτης, ο Φίλης, ο Βούτσης, ο Τσακαλώτος. Και ο λόγος είναι επειδή φοβούνται ότι όταν βγει η χώρα από το μνημόνιο και οι πολίτες νιώσουν ασφαλείς θα αρχίσουν οι διεκδικήσεις. Μέχρι τώρα είναι κυρίως ο φόβος και η ανασφάλεια για την Ευρώπη, το ευρώ, την επόμενη μέρα που συγκρατούν τον κόσμο.

«Εάν ο φόβος εκλείψει, θα αρχίσουν να ζητούν αυτά που έχασαν», λένε. Κάποιοι μάλιστα ακραίοι υποστηρίζουν ότι ευκταίο θα ήταν η τρίτη αξιολόγηση να μην ολοκληρωθεί, να υπάρξει σύγκρουση και να πάμε σε εκλογές. Σε κλίμα πόλωσης, καθώς θα τρέχουν και θέματα διαπλοκής και δικαστηρίων, θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κερδίσει ποσοστό που μπορεί να έχει μπροστά το 2, κάτι που θα τον διατηρήσει ισχυρό και μετά τις εκλογές, ενώ η Ν.Δ. και ο Μητσοτάκης θα πρέπει να αναλάβουν αυτοί να καθαρίσουν ό,τι έχει απομείνει στους στάβλους του μνημονίου, μεταξύ των οποίων πιθανότατα και ένα καινούριο πρόγραμμα για να μην κινδυνεύσει η έξοδος στις αγορές.

 Εναλλακτικά, θεωρούν ότι το αργότερο που πρέπει να γίνουν οι εκλογές είναι τον Οκτώβριο του 2018, ώστε να μη χρειαστεί να ληφθούν τα νέα μέτρα που θα προβλέπονται στον προϋπολογισμό του 2019 και στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται ακόμη και περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Τον Οκτώβριο του 2018 δεν τον αποκλείουν ως εκλογικό χρόνο και συνεργάτες του πρωθυπουργού στο Μαξίμου, αν και οι περισσότεροι, μεταξύ των οποίων και ο πρωθυπουργός, υποστηρίζουν ότι οι κάλπες θα πρέπει να στηθούν όσο το δυνατόν πιο κοντά στην εξάντληση της τετραετίας, με πιθανότερη ημερομηνία τον Ιούνιο του 2019 (μαζί με τις ευρωεκλογές), προκειμένου να αποδώσει καρπούς η πρόοδος που θεωρούν ότι θα έχει επιτευχθεί στην οικονομία.

Διχασμός για την έξοδο στις αγορές

Το τρίτο σημείο εσωτερικού διχασμού στην κυβέρνηση είναι η δοκιμαστική έξοδος στις αγορές. Υπάρχουν οι βιαστικοί που θέλουν, ει δυνατόν, και την επόμενη εβδομάδα να δοκιμάσει η χώρα την τύχη της. Θεωρούν ότι μπορούν να αντλήσουν ποσό 2-3 δισ. και με επιτόκιο ενδεχομένως και καλύτερο από το 4,79% που είχε πετύχει η κυβέρνηση Σαμαρά το 2014. Υποστηρίζουν δε ότι η κυβέρνηση πρέπει να εκμεταλλευτεί το καλό κλίμα που έχει διαμορφωθεί μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης και τις θετικές δηλώσεις των κοινοτικών αξιωματούχων για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα. «Το επόμενο τρίμηνο», λένε, «θα είναι ήσυχο, μετά δεν αποκλείεται το κλίμα να χαλάσει αφού οι πολίτες που θα έχουν επιστρέψει από τις διακοπές θα αρχίσουν να γκρινιάζουν για τους φόρους, τις εισφορές και τα διάφορα τέλη που πρέπει να πληρώσουν, ενώ και οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης είναι σίγουρο ότι θα πυροδοτήσουν αντιδράσεις.

Πρέπει λοιπόν να εκμεταλλευτούμε τη θερινή ηρεμία και το καλό οικονομικό  momentum και να βγούμε τώρα στις αγορές. Ο αντίλογος στους βιαστικούς είναι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι ‘‘δεν πρέπει να επαναλάβουμε το success story του Σαμαρά’’. Μάλιστα αφήνουν και υπονοούμενα για πιθανά κέρδη που ευελπιστούν να αποκομίσουν όσοι, κυρίως, ξένοι σπρώχνουν την Ελλάδα να βγει στις αγορές τώρα. Ο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκης, ο Νίκος Παππάς και άλλοι χωρίς να ταυτίζονται με τον Γιάννη Στουρνάρα φαίνεται να αποδέχονται το σκεπτικό του κεντρικού τραπεζίτη ότι είναι νωρίς για τη δοκιμαστική έξοδο στις αγορές».

Το πρόβλημα Καμμένου - «Noor 1»

Ενα τέταρτο σημείο διχασμού είναι ο Πάνος Καμμένος και η υπόθεση του «Noor 1». Ολοι αναγνωρίζουν ότι η ζημιά που υφίστανται ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση είναι μεγάλη λόγω της εμπλοκής του υπουργού Αμυνας στην υπόθεση με τα ναρκωτικά για την οποία ο συνομιλητής του Γιαννουσάκης έχει καταδικαστεί σε ισόβια. «Οταν η συνοχή, ακόμη και η  διατήρηση τη κυβέρνησης εξαρτώνται από τον Καμμένο, πρωθυπουργός είναι ο Πάνος και όχι ο Αλέξης», υποστηρίζει βουλευτής, που, όπως μας λέει, «του έχουν γυρίσει τ’ άντερα με αυτή την ιστορία». Αλλά, όπως και οι υπόλοιποι βουλευτές συμφωνεί ότι «δεν μπορεί να γίνει τίποτε επειδή πρώτη προτεραιότητα είναι να παραμείνει η Αριστερά στην κυβέρνηση». Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που υποστηρίζουν ότι «θα πρέπει να συνεχίσει ο Αλέξης να κάνει ανοίγματα στη Φώφη και τον Σταύρο, μήπως και κάποια στιγμή, σε συνδυασμό και με τίποτε απρόοπτα γεγονότα, μεταβάλλουν τη γνώμη τους και δεχτούν να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση. Είναι ο μόνος τρόπος να απαλλαγούμε και μεις από τον Καμμένο». Ο πρωθυπουργός, πάντως, δεν φαίνεται διατεθειμένος να αποσύρει την υποστήριξή του στον υπουργό Αμυνας.