Νίκος Φελέκης

Είναι γνωστό, βέβαια, ότι στην πολιτική ζωή του τόπου μας δεν είναι εύκολο να κάνει κανένας ασφαλή προγνωστικά. Γιατί για να το κάνει, οφείλει να χρησιμοποιήσει τη λογική. Αλλά όπως διδάσκει η περιπετειώδης ιστορία μας, πολλά απ’ όσα γίνονται στον τόπο μας δεν εξηγούνται λογικά. Γίνονται κατά τρόπο μοιραίο, παρορμητικό και, συνεπώς, παράλογο. Ας ευχηθούμε, πάντως, να διαψεύσει η μοίρα τις δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον και να συμβεί αυτό που συνέβη στην Αρχαία Αθήνα, όπου, ενώ ο Ποσειδώνας καταράστηκε τους Αθηναίους να βουλεύονται ανόητα, η Αθηνά αποφάσισε να βουλεύονται μεν ανόητα, αλλά οι ανοησίες τους να βγαίνουν τελικά σε καλό τους. Δεν ξέρω αν ο Αλέξης Τσίπρας επιδεικνύει αυτή την (ακατ)ανόητη συμπεριφορά στο θέμα των σχέσεών του με το ΔΝΤ και εν γένει με τους δανειστές της χώρας επειδή πιστεύει στον μύθο.

Αν, πάντως, όντως πιστεύει ότι θα υπερισχύσει ο χρησμός της Αθηνάς, τότε είναι σίγουρο ότι λίαν συντόμως και πρωτίστως ένεκα των συνεχών και δυσβάστακτων φόρων που επιβάλλει θα αναγκαστεί να επαναλάβει τη δήλωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Η χώρα μετεβλήθη σ’ ένα απέραντο φρενοκομείο». Οι διαπιστώσεις, όμως, δεν λύνουν τα προβλήματα. Ούτε αποτελούν άλλοθι γι’ αυτούς οι οποίοι τις κάνουν. Η χώρα όντως μετατρέπεται σε φρενοκομείο επειδή στα περισσότερα θέματα διακυβερνήσεως οι επιδόσεις που σημειώνονται είναι χαμηλές και οπωσδήποτε μη ικανοποιητικές. Η κυβέρνηση (και φυσικά μαζί της η χώρα) στενάζει με όσα ανεπίτρεπτα και απαράδεκτα συμβαίνουν σε προσφυγικό, ασφαλιστικό και φορολογικό ζήτημα, τα κόκκινα δάνεια, την αξιολόγηση, την Παιδεία, τα νοσοκομεία, το επιχειρείν.

H στροφή στον πραγματισμό

Ο πρωθυπουργός, εάν δεν θέλει να φύγει και αυτός σύντομα και αποδοκιμαζόμενος όπως οι προκάτοχοί του, θα πρέπει να ολοκληρώσει τη στροφή στον πραγματισμό και να αναγκάσει τους υπουργούς και το σύνολο των κυβερνητικών στελεχών να εγκαταλείψουν τον κόσμο των ιδεοληψιών τους και να προσαρμοστούν στον κόσμο της πραγματικής οικονομίας. Να τους προτρέψει να μιμηθούν στελέχη όπως ο Στέργιος Πιτσιόρλας του ΤΑΙΠΕΔ και να σταματήσουν ορισμένοι να φαντασιώνονται ότι στον ανειρήνευτο πόλεμο που (νομίζουν πως) διεξάγουν κατά του αστισμού, της μπουρζουαζίας και της διαπλοκής θα αντικαταστήσουν τα κονσερβοκούτια με τους μπαλτάδες. Εννοείται ιδεολογικά, για να μην έχουμε παρεξηγήσεις και ο νοών νοείτω. Και φυσικά, με το που θα ολοκληρωθεί και τυπικά η αξιολόγηση, να «εγχειρήσει» το άρρωστο κομμάτι της κυβέρνησής του προκειμένου αφενός το νέο αίμα, δηλαδή οι καινούριοι υπουργοί και υφυπουργοί, να ανταποκρίνεται με επάρκεια στα νέα (μνημονιακά) δεδομένα και αφετέρου για να περιοριστεί ο κίνδυνος μιας επερχόμενης σηψαιμίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ανασχηματισμός σίγουρα θα γίνει, αλλά δεν είναι σίγουρο πως οι αντικαταστάσεις και οι μετακινήσεις θα αλλάξουν προς το καλύτερο την εικόνα της κυβέρνησης όσο το Μαξίμου συνεχίζει να θύει σπονδές στο κράτος και να εμφορείται από την αντίληψη ότι η εξέλιξη της πολιτικής αντιπαράθεσης (και κατ’ επέκταση και το αποτέλεσμα της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης) θα καθοριστεί από τη σύγκρουση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα - με την κυβέρνηση φυσικά σε ρόλο πάτρωνα των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων.

Δεν είναι τυχαίο ότι στα μέτρα που θα ψηφιστούν για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση είναι λίγες, έμμεσες και πάντως όχι κραυγαλέες οι επιβαρύνσεις για τους περίπου 600.000 δημοσίους υπαλλήλους και τα 2.000.000, από τους 2.743.000, των συνταξιούχων. Αυτές που θα πληγούν είναι και πάλι η μεσαία και η ανώτερη τάξη, οι οποίες κινδυνεύουν να γίνουν είδος υπό εξαφάνιση και σίγουρα οι επιχειρήσεις, οι οποίες και προκειμένου να προστατευτούν από τη φοροκαταιγίδα μεταναστεύουν σε χώρες με τουλάχιστον σταθερό, καθαρό και ευπρεπές φορολογικό καθεστώς.

Να προσθέσουμε εδώ πως η ηγεσία της κυβέρνησης δεν φαίνεται να ανησυχεί όχι μόνο για την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αλλά και για τυχόν διαρροές στην ψηφοφορία για τα μέτρα, ενώ θεωρεί πως «η δημοσκοπική φθορά της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ είναι προσωρινή και τα ποσοστά (σ.σ. μέχρι τον Οκτώβριο του 2018 που σχεδιάζεται να στηθούν οι επόμενες κάλπες) θα ανακάμψουν μαζί με την οικονομία». Πάντως, και παρά τα όσα υποστηρίζουν συνεργάτες του πρωθυπουργού, τα νεύρα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι τεντωμένα. Οι βουλευτές θα ψηφίσουν όντως τα μέτρα, αλλά η ένταση είναι ισχυρή και η κόπωση μεγάλη, ενώ και ο ανασχηματισμός δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. «Αυτά που θα δοθούν στην τρόικα είναι πολλά και δύσκολα καταπίνονται» μας λέει βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ελπίζει, όπως τουλάχιστον του έχουν υποσχεθεί, πως θα είναι μεταξύ των νέων μελών της κυβέρνησης.

Η εκτίμηση που υπάρχει στο Μαξίμου ότι «μπορεί να χάνει ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν κερδίζει η Ν.Δ.» είναι πάντως μια φενάκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ όντως χάνει και όντως η Ν.Δ. δεν καρπούται, όπως και όσο θα ήθελε, αυτή τη φθορά. Αυτό, όμως, είναι λογικό να συμβαίνει. Στην πολιτική ισχύει ό,τι και στα δρομολόγια των τρένων. Ο επιβάτης κατεβαίνει από ένα βαγόνι και μεσολαβεί ένα διάστημα για να μετεπιβιβαστεί σε ένα άλλο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σ’ αυτή τη φάση βολεύεται να κατεβαίνουν επιβάτες από το βαγόνι του ΣΥΡΙΖΑ. Ξέρει ότι όσο τα πράγματα θα χειροτερεύουν και θα πλησιάζει ο χρόνος για τις εκλογές, οι περισσότεροι απ’ αυτούς που κατέβηκαν θα διαλέξουν το δικό του βαγόνι, επειδή αυτό οδηγεί στον προορισμό της εξουσίας. Ξέρει ότι η μετεπιβίβαση δεν γίνεται αμέσως, γιατί στο βαγόνι του συνωθούνται πολλοί απωθητικοί επιβάτες του παρελθόντος. Αν είχε καταφέρει να πετάξει από το τρένο πολλούς από τους «σημαδεμένους» της καθεστωτικής εξουσίας της Ν.Δ., το βαγόνι του θα γέμιζε πιο εύκολα. Τώρα ο άλλος το σκέφτεται να ταξιδέψει ξανά με αυτούς που τον είχαν αναγκάσει να κατεβεί εσπευσμένα και με αισθήματα αποστροφής το 2015.

Παλιοί και νέοι «επιβάτες»

Το πρόβλημα σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις το έχει αυτός που το βαγόνι του αδειάζει. Οσοι δηλώνουν ότι αποβιβάζονται, δύσκολα θα ξανανεβούν στο ίδιο βαγόνι. Το αν τελικά θα ανεβούν στο βαγόνι του Μητσοτάκη εξαρτάται από τον ίδιο. Αν, δηλαδή, καταφέρει στο διάστημα που απομένει να τους πείσει ότι, πρώτον, οι παλιοί επιβάτες θα πεταχτούν στη σκευοφόρο και οι νέοι θα πάρουν τις καλές θέσεις. 

Αυτό σημαίνει ότι τάχιστα πρέπει, δεύτερον, να δείξει ποιοι θα είναι οι μηχανοδηγοί, οι ελεγκτές και οι μηχανικοί της νέας πορείας. Ποια, δηλαδή, θα είναι η νέα ηγετική ομάδα. Με ποια πρόσωπα θα κυβερνήσει. Τρίτον, ποια είναι τα κομφόρ (πρόγραμμα, δομή διακυβέρνησης κ.ά.) του ανακατασκευασμένου και όχι αναπαλαιωμένου βαγονιού. Τέταρτον, ποια είναι η διαφορά στο εισιτήριο (οικονομικό πρόγραμμα) από το άλλο δρομολόγιο. Και πέμπτον, ποιος είναι ο προορισμός (η διακριτή διαφορά από το αντίπαλο τρένο). 

Σίγουρα το εγχείρημα είναι δύσκολο και για τον Μητσοτάκη. Οσο ο Τσίπρας συνεχίζει να τροχιοδρομεί στις ίδιες ράγες και σε κάθε σταθμό (κρίση) να κατεβαίνουν επιβάτες από το βαγόνι του, μαζεύονται πολλοί στους σταθμούς μετεπιβίβασης. Αρα έχει πελατεία. Αν καταφέρει να τους πείσει να ανεβούν στο δικό του βαγόνι, μέλλει να αποδειχτεί. 
Επειδή υπάρχει μια γενικευμένη απαξία του πολιτικού κόσμου, ενδέχεται πολλοί επιβάτες να προτιμήσουν εναλλακτικές διαδρομές, ακόμη κι αν είναι σύντομες, όπως αυτές που διαλαλούν ο Δημήτρης Κουτσούμπας και ο Νίκος Μιχαλολιάκος ή ακόμη πιο μικρές (έστω και για εκτόνωση) όπως αυτές που προσφέρουν η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης ή άλλες όπως η Ενωση Κεντρώων και το νέο κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη. Και φυσικά υπάρχει πάντα ο κεντρώος (και κεντρικός στο πολιτικό παιχνίδι) σταθμός των Φώφης Γεννηματά, Γιώργου Παπανδρέου και Σταύρου Θεοδωράκη, ο οποίος επιχειρείται να ανακαινιστεί και να καλλωπιστεί μήπως κι αρχίσει να κόβει εισιτήρια.

Με προορισμό την εξουσία

Η τάση, μέχρι τούδε τουλάχιστον, ήταν οι προς μετεπιβίβαση επιβάτες να διαλέγουν την ύστατη στιγμή τα μεγάλα και ασφαλή τρένα που έχουν μόνιμο προορισμό την εξουσία. Μέλλει να αποδειχτεί αν και στην ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση, όποτε αυτή γίνει, θα επιδείξουν την ίδια συμπεριφορά. Πάντως, ολοένα και περισσότεροι δυσανασχετούν και θέλουν να αποδράσουν από το απέραντο... φοροκομείο στο οποίο έχει μετατραπεί η χώρα, είτε διά της επανάληψης των λαθών του παρελθόντος και από τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε με τον συμβιβασμό της Ν.Δ. με πρακτικές, αλλά όπως φαίνεται και πρόσωπα, του παρελθόντος. Κυρίως, όμως, από την ανεπάρκεια του συνόλου της αντιπολίτευσης να αποδομήσει και να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά στην κυβέρνηση Τσίπρα.

Δεν είναι τυχαίο ότι παρά τους συνεχείς φόρους που επιβάλλει, δεν έχει καταφέρει να προσδώσει και να επιβάλει ένα προσωνύμιο στον πρωθυπουργό αντίστοιχο για παράδειγμα του «Πετρέλαιος» ή του «Φορομπήκτης» που είχαν κολλήσει στον Χαρίλαο Τρικούπη η αντιπολίτευση και ο Τύπος της εποχής λόγω των μέτρων που λάμβανε η κυβέρνησή του. Και πάντως, δεν είναι ήσσονος σημασίας το γεγονός πως ίσως στην πλέον κρίσιμη περίοδο για την υπόσταση της χώρας και του έθνους των Ελλήνων, την πολιτική της ηγεσία συγκροτούν οι Τσίπρας, Καμμένος, Μητσοτάκης, Γεννηματά, Θεοδωράκης και ο Βασίλης Λεβέντης, οίτινες μπορεί να είναι καλά παιδιά, αλλά όλοι τους μαζί δεν είναι το μισό αρχ...ηγικό status του Κωνσταντίνου Καραμανλή ή του Ανδρέα Παπανδρέου. 

Κάποτε ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αυτός ο οποίος είχε πει -όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν τον είχε προτείνει το 1985 να επανεκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας- ότι «δεν επιθυμώ να έχω ανάμειξη σ’ αυτό που λέγεται σήμερα δημόσιος βίος του τόπου». Σήμερα το λένε περισσότερο οι πολίτες και ελάχιστοι πολιτικοί. Και βέβαια, είναι περιττό να πούμε ότι οι πρώτες 146 λέξεις του παρόντος σημειώματος ήταν αυτές με τις οποίες ο θείος του -φιλικά διακείμενου προς τον Τσίπρα- Κώστα Καραμανλή έκλεινε τα πρακτικά του αρχείου του για την πενταετία 1980-1985...