Νίκος Φελέκης

 Δεν τους φτάνουν τα προβλήματα με την αξιολόγηση, τους πρόσφυγες, το Ασφαλιστικό και τους αγρότες, αν αρχίσουν να γίνονται γνωστά και τα ευρήματα των ερευνών σχετικά με τον χαμηλό βαθμό πολιτικής αξιοπιστίας και εκλογικής επιρροής της κυβέρνησης, είναι σίγουρο ότι τα προβλήματα συνοχής της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας θα μεγαλώσουν. Στο Μαξίμου φοβούνται ότι κάποιοι -ενδεχομένως και περισσότεροι απ’ όσους πιθανολογούνται- βουλευτές θα αρνηθούν να δώσουν ψήφο στο Ασφαλιστικό - Φορολογικό, αν με βάση και τα δημοσκοπικά δεδομένα δουν ότι σε περίπτωση εκλογών ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται δεύτερο κόμμα και οι ίδιοι δεν επανεκλέγονται.

Θα προτιμήσουν να κρατήσουν την προσωπική πολιτική αξιοπιστία τους παρά να φύγουν, όπως λένε, «και γανωμένοι και δαρμένοι» από τους ψηφοφόρους που τους εξέλεξαν.

Και οι βουλευτές αυτοί δεν είναι μόνον οι εξ επαρχίας, αλλά και του Λεκανοπεδίου, οι οποίοι αντιμετωπίζουν την πίεση των επιστημόνων, των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, οι οποίοι αντιδρούν έντονα στις φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις που κυοφορούνται.

Τι θέλει η κυβέρνηση

Εάν λοιπόν υπάρξει μπαράζ αρνητικών δημοσκοπήσεων, είναι πολύ πιθανό να μην περάσουν τα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση. Αυτό θα ισοδυναμούσε με καταστροφή για την κυβέρνηση, η οποία επιθυμεί διακαώς αφενός να κλείσει, εντός του Μαρτίου, η πρώτη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου και αφετέρου το αργότερο ως τον Ιούνιο να έχουν υπάρξει οι διευθετήσεις στο θέμα του δημόσιου χρέους.

Σύμμαχος της κυβέρνησης για το κλείσιμο της αξιολόγησης, όπως υποστηρίζουν συνεργάτες του πρωθυπουργού, είναι η όξυνση του προσφυγικού-μεταναστευτικού προβλήματος, καθώς, όπως λένε, «οι Ευρωπαίοι αλλά και οι Αμερικανοί δεν θα ήθελαν την κρίσιμη τούτη περίοδο, και με τη Λιβύη -μετά τη Συρία- να είναι το νέο μέτωπο αναταραχής και προσφυγικών ροών, να υπάρξει αναταραχή στην Ευρωζώνη και συνολικά την Ε.Ε. από μια πιθανή κατάρρευση της Ελλάδος».

Ομως, παρότι το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό στην ευρωπαϊκή ατζέντα είναι πιο ψηλά από το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδος, εντούτοις οι εκπρόσωποι της ΕΚΤ και του ΔΝΤ δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι να κάνουν εκπτώσεις στο Πρόγραμμα Διάσωσης, ιδίως όταν τα μηνύματα που εκπέμπονται από την Αθήνα είναι αυτά της πολιτικής αστάθειας και της επιστροφής στο παρελθόν.

Από αυτή την άποψη οι δημοσκοπήσεις που ενισχύουν την εικόνα επιταχυνόμενης φθοράς της κυβέρνησης, και επομένως τροποποιούν και τους όρους εξέλιξης του πολιτικού παιχνιδιού, προκαλούν τουλάχιστον αμηχανία και εκνευρισμό στο πρωθυπουργικό επιτελείο επειδή εγείρουν εμπόδια στον σχεδιασμό για βελτιωτικές τροποποιήσεις στα μέτρα, υπερψήφισή τους από τη Βουλή και κλείσιμο της αξιολόγησης.


Αρνητική η εικόνα

Και η αλήθεια είναι ότι οι μετρήσεις της κοινής γνώμης (από τις τάσεις της MRB μέχρι τα μυστικά γκάλοπ που γίνονται για λογαριασμό κομματικών επιτελείων, μεγάλων επιχειρηματιών και ξένων πρεσβειών) επιβεβαιώνουν τη διάχυτη αρνητική εικόνα που υπάρχει στην κοινωνία για την κυβέρνηση, τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πλέον, κι αυτό είναι το καινούριο στοιχείο, και τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Μέχρι πρότινος ο Αλέξης Τσίπρας θεωρούνταν, και ήταν, το δυνατό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης. Ουσιαστικά αυτόν ψήφισε ο κόσμος τον Σεπτέμβριο και όχι το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτόν στήριξε τις ελπίδες του. Τώρα, όμως, η απογοήτευση και η δυσαρέσκεια του κόσμου αντανακλώνται και στο πρόσωπο του πρωθυπουργού. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον όχι μόνο υστερεί σε δημοφιλία έναντι του βασικού του αντιπάλου, του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά, σύμφωνα με τα ευρήματα μεγάλης και ενδελεχούς έρευνας που έγινε προ 15νθημέρου για λογαριασμό ιδιωτών, οι πολίτες θεωρούν σε ποσοστό 67,3% (έναντι 30,2%) ότι ο κ. Τσίπρας δεν είναι καλός πρωθυπουργός, ενώ αποτιμώντας τον ένα χρόνο πρωθυπουργίας του μόνο το 39,1% θεωρεί ότι «προσπάθησε αλλά δεν τα κατάφερε», σε αντίθεση με το 55% που πιστεύει πως τους «εξαπάτησε για να κερδίσει την ψήφο» τους.

Αυτό δηλαδή που ομολόγησε και ο υφυπουργός Υποδομών Παναγιώτης Σγουρίδης και είχε ως συνέπεια την αποπομπή του από την κυβέρνηση. Το ενδιαφέρον είναι ότι την ίδια άποψη με τον κ. Σγουρίδη φαίνεται ότι έχει και ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ (το 26,1%), ενώ ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι πολίτες στην ερώτηση «Τι θα γινόταν αν αντί για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ. είχαμε παραμείνει με τη συγκυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ», απαντούν σε ποσοστό 37,6% ότι τα πράγματα «θα ήταν καλύτερα» έναντι 28,1% που θεωρούν ότι «θα ήταν χειρότερα», με το 29,3% να είναι ουδέτερο («ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα»).

Φυσικά, πρόβλημα για την κυβέρνηση αποτελεί και το γεγονός ότι οι πολίτες σταδιακά διαμορφώνουν την άποψη ότι η παρούσα κυβέρνηση, αν και αριστερή, είναι επανάληψη των προηγουμένων, κινείται στο ίδιο μνημονικό πλαίσιο με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ και σε ποσοστό 73,3% δεν προωθεί τα συμφέροντα των αδυνάμων κοινωνικών ομάδων. Αυτό, εκτός από το να ενισχύει τη Ν.Δ. και ενδεχομένως και το ΠΑΣΟΚ, σίγουρα μεγαλώνει την εξ αριστερών αμφισβήτηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν είναι τυχαίο ότι στη δημοσκόπηση της MRB το ΚΚΕ με 6,6% έρχεται τρίτο κόμμα, ενώ η ΛΑΕ (2,4%) μαζί με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ (1,9%) φτάνουν το 4,3%.


Πολιτικός χρόνος

Το θετικό για την κυβέρνηση είναι ότι μπορεί η αξιωματική αντιπολίτευση να είναι αυτή τη στιγμή μπροστά (από 3,7% της MRB έως 4,8% άλλων μετρήσεων), όμως οι δύο στους τρεις πολίτες (σε ποσοστό 66,6% έναντι 24,6% που έχουν αντίθετη γνώμη) πιστεύουν ότι η Ν.Δ. υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν είναι ακόμη έτοιμη να κυβερνήσει. Αυτό ενδεχομένως δίνει στην κυβέρνηση τον πολιτικό χρόνο να ανακάμψει - υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα διορθώσει τις πολιτικές της, θα βελτιώσει τις επιδόσεις της και θα εξαλείψει τις αιτίες που προκαλούν την κοινωνική δυσαρέσκεια. Ενα άλλο πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι μειώνεται συνεχώς το ποσοστό όσων θεωρούν πως πρέπει να εξαντλήσει την τετραετία, ενώ το σενάριο της οικουμενικής κυβέρνησης φαίνεται να το προτιμά ο ένας στους δύο πολίτες (ποσοστό 49,8%), και μάλιστα το 37,2% όσων ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ. Και οπωσδήποτε πρόβλημα όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά συνολικά για το πολιτικό προσωπικό και βεβαίως τη χώρα αποτελούν τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων που δείχνουν το ποσοστό των απαισιόδοξων για το μέλλον να φτάνει ή και να ξεπερνά το 80%, ενώ ο ευρωσκεπτικισμός των Ελλήνων σκαρφαλώνει κοντά στο 40% (58,3% των πολιτών απαντά πάση θυσία στο ευρώ έναντι 38,7% που λένε «όχι»).


Η παράσταση νίκης

Πάντως, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του είναι η παράσταση νίκης. Στη δημοσκόπηση της MRB η διαφορά υπέρ της Ν.Δ. είναι 13 μονάδες, ενώ σε άλλες έρευνες η διαφορά είναι ακόμη και διπλάσια. Η ανατροπή της σχεδόν εδραιωμένης, μέχρι πριν από  ένα μήνα, πεποίθησης ότι οι δύο μόνες σταθερές του πολιτικού συστήματος μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου είναι η πρωτοκαθεδρία του ΣΥΡΙΖΑ και η ηγεμονία του Τσίπρα αναμφίβολα αλλάζουν άρδην τα δεδομένα στην κομματική αντιπαράθεση, αλλά και στον δημόσιο βίο. Η εξέλιξη αυτή οπωσδήποτε θα έχει επιπτώσεις και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Το κομματικό του συνέδριο, που προγραμματίζεται για τον Απρίλιο, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα πάει για μετά το καλοκαίρι και ενδεχομένως για το 2017. Με την αξιολόγηση σε εκκρεμότητα και αρνητικές τις δημοσκοπήσεις, δεν θα ήταν πολιτικά έξυπνο για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να επιβαρύνει την κυβέρνηση και με την αναπόφευκτη εσωκομματική γκρίνια και αμφισβήτηση που φέρνει ένα συνέδριο. Το επόμενο βήμα του κ. Τσίπρα για να ηρεμήσει τα πράγματα στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση θα είναι μετά την αξιολόγηση -εφόσον βεβαίως αυτή γίνει και είναι θετική- να κάνει ανασχηματισμό, που όμως θα σηματοδοτεί το άνοιγμα της κυβέρνησης και τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ προς άλλες δυνάμεις, κόμματα, κινήσεις και προσωπικότητες.

Υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη που διακρίνονται από ρεαλισμό, άμα και κυνισμό ως προς το κυβερνάν, δεν θεωρούν πάντως ότι ο ανασχηματισμός μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Η γνώμη τους είναι ότι, εάν δεν κλείσει τάχιστα η αξιολόγηση και δεν υπάρξουν άμεσα σημαντικές επενδύσεις που να αλλάξουν άρδην το κλίμα, η αποσυσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχιστεί και θα μεγαλώνει επειδή, όπως λένε, «είμαστε μόνο έναν χρόνο στην κυβέρνηση και δεν έχουμε καταφέρει να φτιάξουμε αφοσιωμένο στρατό και μόνιμη εκλογική πελατεία, όπως έκαναν το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. που κυβέρνησαν 40 χρόνια. Εδώ 1.000 μετακλητούς υπαλλήλους προσλάβαμε και έχει γίνει το σώσε»...