Νίκος Φελέκης

Το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη θυμίζει η Νέα Δημοκρατία. Διαβάζοντας τα ονόματα των υποψήφιων αρχηγών (Μεϊμαράκης, Μητσοτάκης, Τζιτζικώστας, Δένδιας, Βορίδης, Ντόρα Μπακογιάννη, Κώστας Μπακογιάννης, Ολγα Κεφαλογιάννη, Μαν. Κεφαλογιάννης, Κικίλιας, Γεωργιάδης, Τατούλης, Ψωμιάδης, Καραμανλής (ο εξάδελφος), αυτομάτως σου έρχονται στον νου τα ονόματα που βρίσκονται χαραγμένα, με κεφαλαία γράμματα, στους πελεκημένους πωρόλιθους του κενοταφείου: ΧΕΡΣΩΝ - ΣΕΡΜΙΚΑΣ - ΟΔΗΣΣΟΣ - ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΙΣ - ΑΡΤΑΚΗ - ΑΪΔΙΝΙΟΝ - ΠΡΟΥΣΣΑ - ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ - ΤΟΥΜΛΟΥΜΠΟΥΝΑΡ - ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑ - ΔΟΡΙΛΑΙΩΝ - ΑΦΙΟΝ ΚΑΡΑΧΙΣΑΡ - ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ - ΚΑΛΕΓΚΡΟΤΟ.

Δεν είναι τα μόνα, είναι κι άλλα πολλά. Οπως (δυνάμει και σε χρόνο μέλλοντα) υποψήφιοι αρχηγοί στη Ν.Δ. είναι κι άλλοι: Καραμανλής, Σαμαράς, Αβραμόπουλος. Διαλέξαμε αυτά επειδή: πρώτον, είναι 14, όσα δηλαδή και τα ονόματα των δελφίνων, δεύτερον, είναι χαραγμένα στις κλίμακες δεξιά του Μνημείου και, τρίτον, αναφέρονται σε τόπους-μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και σε επιχειρήσεις στη Ρωσία. Δεν ξέρω πόσοι -και ποιοι τελικά από τους προαναφερόμενους δελφίνους- θα πέσουν ηρωικά, όπως οι Ελληνες στρατιώτες, πάντως είναι σίγουρο ότι οι εσωκομματικές επιχειρήσεις που θα λάβουν χώρα το επόμενο διάστημα στην αξιωματική αντιπολίτευση θα έχουν φόντο την ανάγκη να υπερισχύσουν ενός αντιπάλου, του ΣΥΡΙΖΑ, που το ιδεολογικό γενεαλογικό του δέντρο έχει τις ρίζες του στη Ρωσία του Λένιν και το 1917. Μπορεί η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ να έφυγε, όμως συνεχίζει να μετεωρίζεται ανάμεσα στον Μαρξ και τον Κέινς.

Ιδεολογική καθαρότητα

Και το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η Ν.Δ. και η νέα της ηγεσία είναι να ξεκαθαρίσει πού τοποθετούνται ιδεολογικά και πολιτικά. Και να το κάνουν με επιθετικό τρόπο και όχι αμυντικά και με ενοχές για το παρελθόν της ή σε σχέση με τον αντίπαλό της: την Κεντροαριστερά και την Αριστερά. Θα πρέπει να πει με παρρησία ποια είναι η ταυτότητά της. Είναι φιλελεύθερη, είναι νεοφιλελεύθερη, είναι δεξιά, είναι κεντροδεξιά; Είναι κόμμα του μεσαίου χώρου; Της λαϊκής δεξιάς; Είναι κόμμα του αστικού κόσμου; Των μικρομεσαίων; Της εργατο-αγροτικής συμμαχίας; Και τι σημαίνει ακριβώς για τη φυσιογνωμία, τη δομή, τη λειτουργία και τις κοινωνικοπολιτικές της συμμαχίες η τοποθέτηση που θα λάβει; Αυτός ο χυλός, το τουρλού, το λίγο απ’ όλα και με όλους, καθώς και η συναινετική αμηχανία που εκπέμπει, ειδικά την περίοδο της Μεγάλης Δοκιμασίας των μνημονίων, το μόνο που σίγουρα της διασφαλίζουν είναι μελλοντικές ήττες. Και οπωσδήποτε θα πρέπει να σταματήσει να ομνύει στον κοινωνικό και ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό του ιδρυτή της.

Από το 1974 έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες. Στην Ελλάδα και στον κόσμο έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Ζούμε σε έναν νέο και διαφορετικό κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογική ανάπτυξη, η ένταξη στην Ευρωζώνη, το γκρέμισμα ουσιαστικά των εθνικών συνόρων με τη συμπερίληψη της χώρας στο συνεχώς διευρυνόμενο υπερεθνικό ενωσιακό μόρφωμα της Ευρώπης, η ένταξη στην Ευρωζώνη με την κατάργηση του εθνικού νομίσματος και ό,τι αυτό σημαίνει στην άσκηση νομισματικής πολιτικής, η κυριαρχία των διεθνών αγορών, οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές, η αναγωγή της διαφορετικότητας σε ύψιστη αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κινητικότητα στην αγορά εργασίας, ο σύγχρονος ρόλος του κράτους στην έκφραση και τη σύνθεση των αντιτεθέμενων κοινωνικών συμφερόντων ορίζουν έναν εντελώς άλλο κόσμο που δεν μπορεί να ερμηνεύεται με ιδέες, προσεγγίσεις και εργαλεία του μακρινού παρελθόντος. Και φυσικά η υπαγωγή της χώρας, άγνωστο ακόμη για πόσο, σε καθεστώς διεθνούς επιτροπείας απαιτούν πέραν από κοινωνική πειθαρχία και πολιτική υπευθυνότητα και ριζοσπαστικές εθνικές αναθεωρήσεις.

Εξυπακούεται ότι ούτε το τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», συμπληρωμένο και με το «Ευρώπη» μπορεί να είναι ο σηματωρός της νέας πορείας της. Ούτε μπορεί να διχάζεται σε καραμανλικούς, μητσοτακικούς και σαμαρικούς. Ο καιρός των γεναρχικών και προσωπικών κομμάτων παρήλθαν ανεπιστρεπτί. Οπως παρήλθε και ο αντικομμουνισμός και ο στείρος πασπαλισμένος με μπόλικη χριστιανοσύνη και αντιτουρκισμό εθνικισμός. Ο δημοκρατικός πατριωτισμός ως αρχή και αξία θα πρέπει να γίνει το κυρίαρχο στοιχείο ενότητας των κομμάτων του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου και να αφαιρεθεί από τη φαρέτρα του διχασμού της πολιτικής αντιπαράθεσης. Αν η Ν.Δ. καταφέρει να του προσδώσει συγκεκριμένο «λαϊκοδεξιό» περιεχόμενο και να ορίσει στο πλαίσιο αυτού τις εφεξής εθνικές προτεραιότητες, μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον εν γένει απολίτικο κοσμοπολιτισμό και τον αφηρημένο διεθνισμό των αντιπάλων της.

Το πολίτευμα

Το άλλο μεγάλο θέμα συνδέεται με τη μορφή του πολιτεύματος. Η προεδρευόμενη δημοκρατία, μετά από σαράντα χρόνια και όπως έχει εξελιχτεί το πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης, αρχίζει να αποτελεί τροχοπέδη στην εξέλιξη του πολιτικού γίγνεσθαι. Η προεδρική δημοκρατία θα μπορούσε να είναι μια λύση. Αν υιοθετηθεί ως πρόταση από τη Ν.Δ., η συντηρητική παράταξη θα προσέθετε μια δεύτερη μεγάλη διαχωριστική γραμμή στη φυσιογνωμία της, εφόσον βεβαίως την επεξεργαστεί κατάλληλα και την εμπλουτίσει με ριζοσπαστικές τομές στον κοινοβουλευτισμό και τη διακυβέρνηση. Τομές που κατά καιρούς εξαγγέλλονται, αλλά ουδέποτε εφαρμόζονται και πάντως δεν έχουν παρουσιαστεί ως σύνολο πολιτικής και πολιτειακής αλλαγής και διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης του πολιτικού και δημοσίου βίου από το κατεστημένο.

Η φυσιογνωμία

Ο τρίτος μεγάλος τομέας που η φυσιογνωμία της συντηρητικής παράταξης θέλει ανακαίνιση ώστε να είναι διακριτή η διαφορά της από το αντίπαλο κυβερνητικό κόμμα, τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι σαφώς η διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών και κρατικών υποθέσεων. Η επίκληση της δημοσιονομικής προσαρμογής και η αναγκαιότητα υλοποίησης των μνημονίων δεν μπορεί να καταλήγει σε ηθικές παραινέσεις και πολιτικές αοριστολογίες, όπως «μονόδρομος», «συναίνεση», «μεγάλος συνασπισμός» και «συγκυβέρνηση», οι οποίες περισσότερο ταιριάζουν σε σχολιασμούς δημοσιολογούντων και λιγότερο σε πολιτικές στρατηγικές κομμάτων.
Λιγότεροι ή περισσότεροι φόροι, δημόσιος ή ιδιωτικός χαρακτήρας των τραπεζών, μικρότερο ή μεγαλύτερο κράτος και δημόσιος έλεγχος των επιχειρήσεων ή ιδιωτικοποιήσεις, μόνο δημόσια ή και ιδιωτικά πανεπιστήμια, καταπολέμηση της ανεργίας μέσω των δημοσίων επενδύσεων και του ΕΣΠΑ ή κυρίως μέσω ξένων επενδύσεων και με ποιο ρυθμιστικό πλαίσιο, παραγωγική ανασυγκρότηση με «φουγάρα» ή με υπηρεσίες είναι μερικά μόνο παραδείγματα που μπορούν, κατάλληλα επεξεργασμένα και προβαλλόμενα με ένταση, να αποτελέσουν επίσης σαφή διαχωριστική γραμμή με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και εναλλακτικό μοντέλο οργάνωσης της οικονομίας και συνακόλουθα της κοινωνίας.

Η επανένωση της παράταξης

Ο τέταρτος μεγάλος τομέας είναι η επανένωση της δεξιάς παράταξης. Τουλάχιστον οι Φιλελεύθεροι της Δράσης που συμπορεύτηκαν με το Ποτάμι, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες, ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, σημαντικό τμήμα της Χρυσής Αυγής, πολιτικά θα μπορούσαν να βρίσκονται υπό τη σκέπη της Ν.Δ., όπερ σημαίνει πως το επικείμενο συνέδριό της για να ευδοκιμήσει, δηλαδή για να χαράξει μια νικηφόρα στρατηγική επαναδιεκδίκησης της εξουσίας -αφού αυτό είναι το ζητούμενο για τα μεγάλα κυβερνητικά κόμματα-, θα έπρεπε να έχει ως περιεχόμενο τη ριζική επαναθεμελίωση της συντηρητικής παράταξης. Παρά τα όσα λέγονται, η κοινωνία μας κυοφορεί μεγάλους διαχωρισμούς και όχι συναινέσεις. Και σύντομα, όσο θα υλοποιείται ή δεν θα υλοποιείται, όπερ και το πιθανότερο, το τρίτο μνημόνιο, θα το διαπιστώσουμε. Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε φάση μετάβασης και ο  ΣΥΡΙΖΑ μόνο πρόσκαιρα, κι αυτό λόγω μετάλλαξής του, θα μπορέσει να τη διατηρήσει σε ηρεμία. Τα δύσκολα και οι μεγάλες αποφάσεις είναι μπροστά. Και η Ν.Δ., αν δεν ξεκαθαρίσει τις κοινωνικοπολιτικές της συμμαχίες για ένα νέο και διαφορετικό μπλοκ εξουσίας και τι ακριβώς η ίδια είναι, κόμμα της λαϊκής δεξιάς ή του δήθεν μεσαίου χώρου, δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στα αιτήματα των καιρών. Πολύ σύντομα, ακόμη και μετά την εκλογή νέου αρχηγού της, θα διαπιστώσει πόσο ταιριάζει στον ΣΥΡΙΖΑ το απόφθεγμα του Πρεβό Παραντόλ: «Δεν υπάρχει διαρκέστερη κυβέρνηση από εκείνη που έχει ως λόγο ύπαρξής της την αδυναμία να σχηματιστεί άλλη».

Η ηγεσία

Ο τελευταίος, αλλά όχι λιγότερο σημαντικός τομέας για να μπορέσει η συντηρητική παράταξη να ξανακυβερνήσει τον τόπο, ασφαλώς συνδέεται με την ηγεσία της. Η πασαρέλα των υποψήφιων αρχηγών αναμφίβολα τη βυθίζει ακόμη περισσότερο στην απαξίωση και την ανυποληψία. Η εικόνα με τους 14 ή τους 17 αρχηγούς είναι απωθητική και την πλήττει όσο και η κομματική επετηρίδα που ορισμένοι προωθούν ως κυρίαρχο κριτήριο διεκδίκησης της ηγεσίας. Οπως δεν την ωφελεί το κριτήριο του «αντι-Τσίπρα» που κάποιοι άλλοι θέτουν ως προτεραιότητα. Αν στη Ν.Δ. εκλέξουν αρχηγό κάποιον επειδή είναι απλώς νέος, έχει πολλές ώρες τηλεοπτικών πτήσεων, είναι ευειδής, κοσμικός, κατάγεται από πολιτικό τζάκι, είναι πλούσιος, διάσημος και ψηλά στην κομματική επετηρίδα, θα κάνουν ένα μεγάλο δώρο στον Τσίπρα. Ο νέος πρόεδρος της Ν.Δ. θα πρέπει όντως να είναι νεαρής ηλικίας, αλλά ταυτόχρονα να είναι και απρόβλεπτος, εκτός του κομματικού κατεστημένου, να έχει όραμα και ικανότητα σύνθεσης, να εκφράζει πρωτίστως τον κόσμο που έρχεται και όχι να μας προβληματίζει για τη ρήση του Α. Μπρέφορτ που λέει ότι «κανείς δεν ξέρει τι μας επιφυλάσσει το παρελθόν», να μπορεί να ανασυγκροτήσει και να επανενώσει τη συντηρητική παράταξη και να την οδηγήσει στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση στη νίκη. Και για να συμβεί αυτό χρειάζεται το βασικό του προσόν να είναι ότι μπορεί να γίνει αρχηγός και ηγέτης και όχι ένας ακόμη πρόεδρος. Με βάση τις μέχρι τούδε γνωστές υποψηφιότητες αυτό μάλλον ισοδυναμεί με τον 13ο άθλο του Ηρακλή.

Ομως οι καιροί και πώς διαχειρίζεται κάποιος τα γεγονότα τους είναι αυτά που αναδεικνύουν τους ηγέτες. Εξάλλου αρχή άνδρα (ή γυναίκα) δείκνυσι έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας. Και οι καιροί είναι έτοιμοι. Στη Ν.Δ. δεν ξέρω αν είναι έτοιμοι ή αν το έχουν καταλάβει. Και επειδή αναφερθήκαμε στους αρχαίους, να κλείσουμε με τη φράση του Θουκυδίδη που είναι χαραγμένη κι αυτή με κεφαλαία γράμματα στο κέντρο του μνημείου του Αγνωστου Στρατιώτη: «ΜΙΑ ΚΛΙΝΗ ΚΕΝΗ ΦΕΡΕΤΑΙ ΕΣΤΡΩΜΕΝΗ ΤΩΝ ΑΦΑΝΩΝ». Είναι από την περιγραφή της ταφικής τελετής πριν την εκφώνηση του Επιταφίου του Περικλή (2.34). Ας προσέξουν, λοιπόν, οι 14 δελφίνοι της Ν.Δ. μη γραφτεί και γι’ αυτούς σε κάποιον τοίχο της Συγγρού ή της Ρηγίλλης κάτι ανάλογο...