Νίκος Φελέκης

Στον ΣΥΡΙΖΑ καλά κρατούν οι επεισοδιακοί χοροί. Κάθε βδομάδα στο Πολιτικό Συμβούλιο χορεύουν κι από έναν. Διαφορετικό κάθε φορά. Σε είκοσι μέρες ο Τσίπρας και η προεδρική πλειοψηφία έχουν συγκρουστεί, σκληρά και με βαριές εκφράσεις, με την αριστερή μειοψηφία που στεγάζεται στο σχήμα της «Ομπρέλας». Η αρχή έγινε με τις Πολιτικές Θέσεις, αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι καθαρόαιμο αριστερό κόμμα ή πολυσυλλεκτικός φορέας του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. «Καθαρότητα» ήθελε η «Ομπρέλα», «ΠΑΣΟΚ νέου τύπου», οι προεδρικοί.

Η επόμενη συνεδρίαση και σύγκρουση ήταν για την πανδημία και τον τρόπο αντιπολίτευσης. Κριτική χωρίς εξαλλοσύνες και αναζήτηση κοινών τόπων στην αντιμετώπισή της έλεγε η «Ομπρέλα», τέρμα η συνεννόηση και η συναίνεση, εκλογές εδώ και τώρα ήταν η θέση του Τσίπρα και των προεδρικών. Η τρίτη συνεδρίαση ήταν για την «Αυγή». Σε αυτήν τα αίματα άναψαν, ακούστηκαν βαριές κουβέντες, η σύγκρουση χτύπησε κόκκινο. Τελικά έληξε με αμοιβαίες υποχωρήσεις, αλλά στο βάθος (μετά τις εκλογές) νικητής θα είναι μάλλον ο Τσίπρας και όσοι πιστεύουν ότι η εφημερίδα δεν έχει ημερήσιο μέλλον. Και την περασμένη Τετάρτη φτάσαμε στον τέταρτο... χορό, τον «πεντοζάλη», όπου ο Τσίπρας ανακοινώνει στους συντρόφους του ότι ο ίδιος δεν θα εκλεγεί από το συνέδριο, όπως ορίζει το Καταστατικό, αλλά από τη βάση του κόμματος.

Το ίδιο και η Κεντρική Επιτροπή. Τα 250 μέλη της δεν θα τα εκλέξουν οι 5.000 σύνεδροι, αλλά εκλέκτορές τους θα είναι οι 60.000 που είναι εγγεγραμένοι στα κομματικά μητρώα. Τσακαλώτος, Φίλης και λοιποί Ομπρελοποιοί μένουν ενεοί. Το ίδιο και οι περισσότεροι του Πολιτικού Συμβουλίου. Ελάχιστοι, ούτε καν όλοι οι στενοί συνεργάτες του Αλέξη, γνώριζαν την απόφαση του αρχηγού να αλλάξει πίστα στο κομματικό παιχνίδι. Την αρχική αμηχανία διαδέχθηκαν οι αντιδράσεις.

Ο Τσακαλώτος θεώρησε ότι οι προτάσεις Τσίπρα, με βάση και το σκεπτικό που ανέπτυξε ο Αλέξης, «δεν είναι καταστατικές αλλαγές», αλλά «έχουμε ιδεολογικό μετασχηματισμό», με τον οποίο ο ίδιος διαφωνεί και δεν ξέρει αν αυτός αν χωράει και τον ίδιο. Πάντως, Κεντρική Επιτροπή εκλεγμένη από το σύνολο των μελών ενός κόμματος και όχι από κάποιο αντιπροσωπευτικό σώμα (π.χ. συνέδριο, εθνικό συμβούλιο) μόνο οι Podemos έχουν θεσπίσει. Μάλιστα για να δείξει ότι δεν έχουν σχέση με την Αριστερά και τις παραδόσεις της, κατέφυγε στον Νίκο Πουλαντζά, ενώ επικαλέστηκε και τους Αντόνιο Νέγκρι και Μάικλ Χαρντ.

«Καλά όλα αυτά, Ευκλείδη, αλλά...»

Μόνο που ο συμπαθής Ευκλείδης ξέχασε να πει ότι «Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός» αναφερόταν σε έναν άλλο κόσμο, αφού γράφτηκε πριν από 45 χρόνια από τον Πουλαντζά, ενώ διαφορετικός ήταν και ο κόσμος το 2002 όταν ο Νέγκρι και ο Χαρντ έγραψαν την «Αυτοκρατορία». Ακόμη και τα πολιτικά κείμενά τους («Πλήθος» και «Να πάρουμε τη σκυτάλη») εκδόθηκαν πριν από 10 χρόνια, το 2012, όταν η Ελλάδα, η Ευρώπη, ο κόσμος ήταν επίσης αλλιώς. Κάτι που φρόντισε να το επισημάνει ο Τσίπρας στον Τσακαλώτο.

«Καλά όλα αυτά, Ευκλείδη, αλλά τότε δεν υπήρχε η τεχνολογία που έχουμε σήμερα. Στον ψηφιακό κόσμο που ζούμε τα πράγματα και για το κράτος και για το κόμμα και για τις κοινωνικές τάξεις είναι εντελώς διαφορετικά. Οι αριστερές πτέρυγες του Κόρμπιν στην Αγγλία και του Σάντερς στις ΗΠΑ έγιναν πλειοψηφικές επειδή οι Εργατικοί και οι Δημοκρατικοί άνοιξαν τα κόμματά τους στη διαδικτυακή εποχή.

Από τη μαζική συμμετοχή στις κομματικές διαδικασίες βγήκε κερδισμένη η Αριστερά». Σημειώνουμε εδώ ότι ο Αλέξης Τσίπρας, εκτός από την εκλογή του ιδίου και της Κ.Ε. από το σύνολο των οργανωμένων μελών, πρότεινε:
1) η λειτουργία των οργάνων να μπορεί να γίνεται και ψηφιακά,
2) απλοποίηση της διαδικασίας ένταξης στο κόμμα,

3) καθολικά δημοψηφίσματα με τη συμμετοχή των μελών που θα εκλέγουν αντιπροσώπους όχι μόνο για το συνέδριο, αλλά και σε δημοτικές και περιφερειακές συντονιστικές επιτροπές και το Εθνικό Συμβούλιο, καθώς και για τη συγκρότηση τοπικών ψηφοδελτίων για εθνικές ή αυτοδιοικητικές εκλογές,
4) ανώτατα όρια θητειών σε Βουλή, Ευρωβουλή και κομματικά όργανα και
5) ισάριθμη αντιπροσώπευση (50-50) ανδρών και γυναικών σε όλα τα επίπεδα.

Για τα ανώτατα όρια, που είναι οι τρεις θητείες, μάλλον θα γίνουν πολλά μαγειρέματα για τον χρόνο έναρξης. Αν η αναδρομική ισχύς είναι αυστηρή, στις επόμενες εκλογές ο Βούτσης, ο Δραγασάκης, ο Τσακαλώτος, η Γεροβασίλη, ο Δρίτσας, η Φωτίου και 5-6 άλλοι ακόμη, που είναι βουλευτές από το 2012, δεν θα πρέπει να είναι υποψήφιοι στις ερχόμενες εκλογές. Αν η αναδρομικότητα ξεκινήσει να μετρά από τον Σεπτέμβριο του 2015, η πλειοψηφία των προβεβλημένων στελεχών, από τον Φίλη και τον Σκουρλέτη μέχρι τον Παππά, τον Σπίρτζη και τον Πολάκη, θα έχουν ακόμη μία θητεία. Επειδή η «σφαγή» θα είναι εκτεταμένη, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αναδρομικότητα θα πρέπει να αρχίσει να μετρά από τούδε και στο εξής, δηλαδή μετά την ψήφιση του συνεδρίου, είτε από αυτούς που εξελέγησαν το 2019.

Ως πιθανότερη εκδοχή εμφανίζεται η δεύτερη, αν και αρκετά φιλόδοξα στελέχη, νεαρής σχετικά ηλικίας, πιέζουν να ξεκινήσει από το 2015 ώστε να ανοίξει ο δρόμος του Κοινοβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου και γι’ αυτούς σε προβλεπτό χρόνο. Στο ίδιο μήκος με τον Τσακαλώτο και μάλιστα σε πιο οξείς τόνους -με αιχμή την εγκατάλειψη της αριστερής φυσιογνωμίας του κόμματος- ήταν η τριάδα των Βούτση, Σκουρλέτη, Φίλη. Η Τασία Χριστοδουλοπούλου χαρακτήρισε τις προτεινόμενες αλλαγές «αντιδραστικές», ο Βίτσας τις βρήκε «ενδιαφέρουσες», αλλά τις καταψήφισε, όπως το ίδιο έκαναν και οι Δρίτσας, Λάμπρου, Σβίγκου και Καλαμαρά.

Τη «συμμορία των 11» συμπλήρωσε ο γραμματέας της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Βλαχάκης. Θυμηθήκαμε τον τίτλο της ταινίας του Σόντερμπεργκ όχι επειδή ο Ευκλείδης φέρνει στον Αντι Γκαρσία ή η Τασία στην Τζούλια Ρόμπερτς, ούτε επειδή οι Βούτσης, Σκουρλέτης και Φίλης προβάρουν τους ρόλους των Τζορτζ Κλούνι, Μπραντ Πιτ και Ματ Ντέιμον για να... ληστέψουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Το κάνουμε μόνο και μόνο επειδή αρκετοί «προεδρικοί» σωματοφύλακες κατηγορούν τα προβεβλημένα στελέχη της «Ομπρέλας» ότι επιδιώκουν να κάνουν το «μεγάλο κόλπο». Να ελέγξουν, δηλαδή, πολιτικά τις αποφάσεις του συνεδρίου και να ελέγξουν οργανωτικά τη νέα Κεντρική Επιτροπή, καθιστώντας έτσι όμηρό τους και τον πρόεδρο Αλέξη Τσίπρα.

Οι πιο καχύποπτοι

Μάλιστα ορισμένοι σκληροπυρηνικοί της ηγετικής ομάδας είναι και περισσότερο καχύποπτοι. Υποστηρίζουν ότι τα στελέχη της «Ομπρέλας» ετοιμάζουν από τώρα την επόμενη μέρα του Τσίπρα. «Περιμένουν», λένε, «να χάσει ο Τσίπρας τις εκλογές ώστε να θέσουν θέμα και ηγεσίας. Να τον κατηγορήσουν ότι η διεύρυνση του κόμματος και η στροφή προς την Κεντροαριστερά απέτυχαν. Θέλουν ένα “καθαρό” κόμμα. Η στρατηγική τους δεν είναι να κερδίσουμε τις εκλογές, αλλά ως δεύτερο κόμμα να επιδιώξουμε μια αριστερή συμμαχία με το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25 και ένα τμήμα του ΚΙΝ.ΑΛ.». Βουλευτής και προβεβλημένο στέλεχος της «Ομπρέλας» λέει ότι «όλα αυτά είναι ανοησίες». Διατείνεται μάλιστα ότι «οι προτάσεις του Τσίπρα για ανοιχτό κόμμα δεν στοχεύουν μόνο στη μετακόμιση του ΣΥΡΙΖΑ από τη ριζοσπαστική Αριστερά στο Κέντρο και τη δεξιά σοσιαλδημοκρατία, αλλά γίνονται και επειδή ο Τσίπρας έχει πειστεί ότι για να νικήσει τον Μητσοτάκη και να αντέξει στην πίεση του Ανδρουλάκη, πρέπει να γίνει συστημικός παίκτης».

Λένε, μάλιστα, ότι δεν είναι αυτοί που ετοιμάζονται για την επόμενη μέρα του Τσίπρα, αλλά «ο Τσίπρας και η ομάδα του επιχειρούν να ελέγξουν από τώρα οποιαδήποτε φωνή ή κίνηση αμφισβήτησής του την επόμενη (μετά τη -δημοσκοπικά τουλάχιστον- πιθανολογούμενη εκλογική ήττα) μέρα του ΣΥΡΙΖΑ». Επίσης, υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας, παρά τα όσα περί του αντιθέτου λέει, θέλει να φτιάξει ένα καθαρό αρχηγικό κόμμα και η πρότασή του να εκλεγεί και η Κεντρική Επιτροπή από το σύνολο των μελών και όχι από το συνέδριο ουσιαστικά διαλύει το κόμμα, αφού δεν θα υπάρχει σώμα στο οποίο θα λαμβάνονται αποφάσεις και θα καταλογίζονται οι ευθύνες.

Για το αρχηγικό κόμμα -και μάλιστα υπό τη μορφή του star system- τα είπε ανοιχτά και στο Πολιτικό Συμβούλιο και σε συνέντευξή του ο Νίκος Φίλης, ενώ η απάντηση που δίνουν όσοι στηρίζουν την πρόταση Τσίπρα είναι ότι «δεν μπορεί να αποτελούν σώμα οι αντιπρόσωποι των μελών και να μην είναι σώμα τα μέλη που εκλέγουν τους αντιπροσώπους» και πως όλες οι αντιδράσεις των στελεχών της «Ομπρέλας» έχουν έναν και μόνο στόχο: «Να μείνει το κόμμα κλειστό, να παραμείνει αριστερό και οι ίδιοι να είναι οι θεματοφύλακες».

Και συμπληρώνουν ότι το ανοιχτό και συμμετοχικό κόμμα είναι σήμερα η μόνη πρόταση που μπορεί να ανασυγκροτήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και να καταστήσει την Αριστερά ελκυστική και πάλι στους πολίτες-ψηφοφόρους. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ, λένε, δεν αλλάξει πρόσωπα, προτεραιότητες, δομή και αφήγημα, η Ιστορία θα τον προσπεράσει. Και προσθέτουν πως αν δεν είναι ο Τσίπρας αυτός που μετά τις εκλογές θα πάρει την πρώτη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, δεύτερη φορά Αριστερά δεν υπάρχει. Και καλούν τα στελέχη της «Ομπρέλας», «να το κατανοήσουν, για να μη βρεθούν στο περιθώριο».

Από την πλευρά τους οι της «Ομπρέλας» δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσουν, ούτε πρόκειται να εγκαταλείψουν το κόμμα, «επειδή έτσι θέλουν κάποιοι, πολλοί από τους οποίους νιώθουν μουσαφίρηδες στον ΣΥΡΙΖΑ». Μάλιστα, εμφανίζονται σίγουροι ότι στη νέα Κεντρική Επιτροπή, που θα εκλεγεί από τη βάση (θεωρούν και οι ίδιοι δεδομένο ότι η πρόταση Τσίπρα θα περάσει), θα έχουν περίπου 100 μέλη, όσα υπολόγιζαν δηλαδή να εκλέξουν και από το συνέδριο. Επισημαίνουν όμως ότι η Κεντρική Επιτροπή, με τον τρόπο που προωθείται η εκλογή της, κινδυνεύει να μετατραπεί σε «καλλιστεία», ακόμη και σε «δελφινάριο» επωνύμων και «αντί για πολιτικά στελέχη, να έχουμε στο ανώτερο καθοδηγητικό όργανο “Γεωργούληδες”».

Τον κίνδυνο αυτό τον συμμερίζονται και στελέχη και από τις άλλες κομματικές ομάδες. «Οντως υπάρχει πρόβλημα», λένε, «αν ο Φίλης, ο Τσακαλώτος και άλλοι, απ’ όλες τις πτέρυγες του κόμματος, αντικατασταθούν από celebrities». Ο Αλέξης Τσίπρας ακούει τον προβληματισμό των στελεχών του, εμφανίζεται όμως αποφασισμένος να τα αλλάξει όλα προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές, αφού γνωρίζει καλύτερα από όλους ότι το μέλλον τόσο το δικό του όσο και του ΣΥΡΙΖΑ θα καθοριστεί από το αποτέλεσμα των εκλογών.

Θέλει να στείλει το μήνυμα ότι δεν θα κυβερνήσει με τους ίδιους, θα αναδείξει μια νέα ηγετική ομάδα, το κόμμα του θα είναι πολυσυλλεκτικό και η στρατηγική του θα παραπέμπει στον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Μπορεί να θέλει να αποφύγει την κατηγορία ότι φτιάχνει αρχηγικό κόμμα, όμως γνωρίζει ότι η σύγχρονη τάση στην πολιτική είναι οι ηγέτες και όχι τα κόμματα. Και όπως επίσης γνωρίζει -και σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες του το επισημαίνει και ο ίδιος- ότι, μετά την «κωλοτούμπα» στο δημοψήφισμα του Ιουλίου και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, καθώς και τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ουσιαστικά δικό του δημιούργημα. Και στον ίδιο δρόμο, της συνεχούς αλλαγής και προσαρμογής του κόμματος στις ανάγκες της εποχής, θα πρέπει να συνεχίσει να βαδίζει, μας λέει στενός συνεργάτης του. Προσώρας, εν όψει και του συνεδρίου, έχει καταφέρει να ενώσει υπό αυτόν όλες τις κομματικές ομάδες (Κίνηση Μελών, ΡΕΝΕ, «Γέφυρα», πασοκογενείς κ.ά.).

Η «Ομπρέλα» καιτο imperium του αρχηγού

Οι μόνοι που αντιστέκονται στο imperium του αρχηγού είναι οι της «Ομπρέλας». Τη δύναμη αυτών ο Τσίπρας μπορεί να την περιορίσει σημαντικά αν το συνέδριο ψηφίσει ότι τα νέα μέλη που θα εκλέξουν τον πρόεδρο και την Κεντρική Επιτροπή μπορούν να εγγράφονται μέχρι και την ίδια μέρα της ψηφοφορίας. Την πρόταση αυτή την κατέθεσε ο Δημήτρης Χατζησωκράτης στην Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου (ΚΟΕΣ), που συνεδρίασε την Παρασκευή για να δει τα διαδικαστικά θέματα.

Η πρόταση γίνεται προκειμένου να προσέλθουν όσο το δυνατόν περισσότεροι στην ψηφοφορία, κάτι που θα ευνοήσει πρωτίστως τα μέλη της Προοδευτικής Συμμαχίας, αφού είναι ασήμαντο το ποσοστό των οργανωμένων μελών που έχουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Επειδή όμως υπάρχει ο κίνδυνος τα «μέλη» ουσιαστικά να γίνουν, όπως και στο ΚΙΝ.ΑΛ., «φίλοι», είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό χωρίς κάποιο χρονικό όριο.

Πάντως, αυτό θα συνέφερε τον Τσίπρα σε επίπεδο εντυπώσεων. Τώρα κινδυνεύει να εκλεγεί από ένα σώμα 50.000-60.000 όταν ο Ανδρουλάκης εξελέγη από 270.000 και ο Μητσοτάκης από 400.000. Δεν θα το πράξει, όμως, επειδή, εκτός των άλλων, είναι δύσκολο να προσέλθουν εκατοντάδες χιλιάδες να ψηφίσουν τον ίδιο για αρχηγό, από τη στιγμή που δεν θα υπάρχουν άλλες υποψηφιότητες. Και είναι δύο φορές πιο δύσκολο να προσέλθουν μόνο και μόνο για να δουν αν θα είναι και σε ποια σειρά στη νέα Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ο Παύλος Πολάκης, ο Νίκος Μπίστης, ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος και ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος. Πάντως ένα επιπλέον πρόβλημα που ίσως αντιμετωπίσει ο Τσίπρας είναι αν ο Πολάκης εκλεγεί πρώτος σε ψήφους από την κομματική βάση.

«Τότε θα γίνει ανεξέλεγκτος», μας λένε στελέχη απ’ όλες τις πτέρυγες. Τον Αλέξη δεν δείχνει πάντως να τον ενοχλεί, αφού ακόμη και όταν στο Πολιτικό Συμβούλιο έθεσαν «θέμα Πολάκη» οι Μπίστης, Σκουρλέτης Χατζησωκράτης, Βούτσης, Δανέλης και άλλοι, απέφυγε να πάρει θέση. Αυτό έκανε κάποιον πασοκογενή υποστηρικτή του Τσίπρα να μας πει, μετά την τελευταία δημοσκόπηση (Μetron Analysis) και την τελευταία ανάρτηση Πολάκη από άλλη ταβέρνα: «Θέλουμε να σπάσουμε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο για να ανεβούμε στις δημοσκοπήσεις και αφήνουμε ανεξέλεγκτο τον Πολάκη, που με τις δηλώσεις και τη συμπεριφορά του ενισχύει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο.

Πώς περιμένουμε μετά να δούμε δημοσκοπικό χαΐρι!». Κάποιος άλλος, πασοκογενής κι αυτός, μας είπε: Το δίλημμα στο οποίο πρέπει να απαντήσει ο Τσίπρας είναι αν σημειολογικά τον συμφέρει να εκλεγεί πρόεδρος το Σάββατο του Λαζάρου ή την Κυριακή των Βαΐων. Από την ημερομηνία που θα καθορίσει θα δούμε και ποια είναι η προτεραιότητά του: Η ανάσταση του ΣΥΡΙΖΑ ή ο δικός του θρίαμβος...