Νίκος Φελέκης

Φέτος η ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν ιδεολογική. Τουλάχιστον αυτό διατείνονται οι συνεργάτες του, αλλά και ο ίδιος σε κομματικούς συνομιλητές του. Η επίθεσή του στην κυβέρνηση ήταν άμεση και για συγκεκριμένες επιλογές της, όμως ο τέως πρωθυπουργός από το βήμα της Διεθνούς Εκθεσης, αλλά και στη συνέντευξη Τύπου επέμεινε στη διαπίστωση ότι «οι συνθήκες ακύρωσαν τον φιλελευθερισμό και δικαίωσαν την Αριστερά».

Ο πυρήνας της σκέψης και της ομιλίας του ήταν αφενός ότι «κατέρρευσε η θεωρία του κ. Μητσοτάκη και των οπαδών του νεοφιλελευθερισμού ότι όλα τα λύνει η αγορά». Και αφετέρου ότι «όταν έρχονται τα δύσκολα, όπως τώρα με τον κορωνοϊό, όλοι στρέφονται στο κράτος». Με την κατά βάση ιδεολογική ομιλία του, αλλά και με όσα πρότεινε, ο Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε να ενισχύσει «τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κυβέρνηση των συντηρητικών και την αντιπολίτευση των προοδευτικών δυνάμεων». Και τούτο επειδή θεωρεί, όπως μας λένε οι συνεργάτες του, ότι «ο φόβος από τον κορωνοϊό, τα Ελληνοτουρκικά, τα λουκέτα στις επιχειρήσεις και την ανεργία αναγκάζουν τους ανθρώπους να συσπειρωθούν γύρω από το γκουβέρνο, με αποτέλεσμα να αμβλύνονται, στη συνείδηση των ψηφοφόρων, οι διαφορές των κομμάτων και των προγραμμάτων τους».

Βέβαια, ακόμη και στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν σκεπτικιστές για το συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά των κυβερνήσεων, τουλάχιστον στην Ευρώπη, ισοδυναμεί με νίκη της Αριστεράς σε βάρος της Δεξιάς. Και η αιτιολογία είναι ότι πολιτικά και εκλογικά η Δεξιά και οι συντηρητικές κυβερνήσεις την περίοδο της πανδημίας του COVID-19 μάλλον ενισχύθηκαν παρά είδαν τις δυνάμεις τους να υποχωρούν. Και το ίδιο συμβαίνει και στα καθ’ ημάς, όπως τουλάχιστον καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις. Μπορεί το τελευταίο διάστημα, λόγω έξαρσης των κρουσμάτων, αλλά και κυβερνητικών λαθών και ολιγωριών στη διαχείριση της πανδημίας, να εμφανίζεται μικρή φθορά της κυβέρνησης, όμως από αυτή δεν επωφελείται η αξιωματική αντιπολίτευση. Κάθε άλλο. Η διαφορά των 8 μονάδων στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 έχει αυξηθεί αντί να μικρύνει. Μάλιστα, φτάνει ακόμη και στις 20 μονάδες, καθώς σημειώνεται αποσυσπείρωση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι που προβληματίζει ιδιαίτερα το στελεχιακό απαράτ της Κουμουνδούρου και ιδιαίτερα το εύρημα -στη δημοσκόπηση της Marc για το «ΘΕΜΑ»- ότι η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι στο 59,7% (η Ν.Δ. βρίσκεται στο εντυπωσιακό για μετά από έναν χρόνο διακυβέρνησης και με όσα συμβαίνουν 84,7%) και το 12,9% των ψηφοφόρων του, δηλαδή το 4% του συνόλου των ψηφοφόρων, δηλώνει ότι θα ψηφίσει τη Ν.Δ.!

Νέο αφήγημα

Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετοί βουλευτές και στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης οδηγούνται στη διαπίστωση ότι «αυτό που χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ιδεολογική, αλλά προγραμματική αντιπαράθεση με την κυβέρνηση». Θεωρούν ότι χρειάζεται ένα νέο, ελκυστικό, ορισμένοι υποστηρίζουν και ριζοσπαστικό αφήγημα με προγραμματικές προτεραιότητες. «Καλά είναι οι αναδιαρθρώσεις των τομέων κοινοβουλευτικής δράσης, η αλλαγή του γραμματέα του κόμματος και το νέο έμβλημα, αλλά αυτά δεν συνιστούν αντιπολίτευση, ούτε συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των πολιτών», μας λέει χαρακτηριστικά ένα από τα κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Και συμπληρώνει: «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι προοδευτικό πρόγραμμα, σοβαρή αντιπολίτευση και καθαρές θέσεις που να ενισχύουν τη θέση των εργαζομένων και ιδιαίτερα των αδύναμων και όχι μια γενικού τύπου αντιπολίτευση στο όνομα της επιστροφής στην εξουσία. Χρειαζόμαστε σοβαρές πολιτικές συμμαχίες που υπηρετούν κοινωνικές ανάγκες και όχι ιδιοτελείς συμπράξεις πολιτευτών».

Ο Αλέξης Τσίπρας «ακούει», όπως μας λένε, τον προβληματισμό των συντρόφων του και γι’ αυτό, εκτός από ιδεολογική επίθεση, στη ΔΕΘ κατέθεσε και προτάσεις που εντάσσονται στη «Νέα Κοινωνική Συμφωνία για ζωή με ασφάλεια και κοινωνία με δικαιοσύνη», όπως είναι το μότο της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ στις νέες συνθήκες.

Ορισμένες εξ αυτών είναι οι εξής: α) Επιδότηση εργασίας στο 40% του μισθού και στο 100% των εισφορών. β) Μόνιμη μείωση εισφοράς αλληλεγγύης. γ) Μείωση των προκαταβολών στο 50%. δ) Μη επιστρεπτέα ενίσχυση. Επιπροσθέτως, θα ταχθεί υπέρ ενός «γενναίου πακέτου προσλήψεων σε Υγεία και Παιδεία, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητά τους στις συνθήκες κρίσης που διάγουμε και να προστατευτεί ο δημόσιος χαρακτήρας τους». Προσλήψεις που, όπως υποστηρίζει, «έχει υποσχεθεί και η κυβέρνηση, αλλά ακόμη να τις υλοποιήσει». Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για έξοδο από την κρίση, σύμφωνα με όσα θα πει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει τέσσερις αιχμές: την Εργασία, την Υγεία, την Παιδεία και τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Σε αυτούς τους τομείς εξάλλου θα είναι εφεξής εστιασμένη και η κριτική στην κυβέρνηση, αλλά και οι προτάσεις της Κουμουνδούρου για αλλαγή της κατάστασης.

Στην περσινή του ομιλία στη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας είχε υποστηρίξει ότι δεν πρόκειται να καταφύγει «σε κασσανδρολογία και καταστροφολογία», φέτος όμως θα πει ότι οι κυβερνώντες «παίζουν τη δημόσια υγεία στα ζάρια», ότι προωθούν την «απλήρωτη εργασία και τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων» και ότι «δεν είναι μόνο το πρόσφατο φιάσκο με τις μάσκες στα σχολεία που αποδεικνύει την αδυναμία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αλλά μια συνολική ανικανότητα και ανευθυνότητα που κουμπώνει και με οικονομικές αδυναμίες». Για την αντιμετώπιση των οικονομικών αδυναμιών θα ευλογήσει τα γένια του, αφού θεωρεί ότι χωρίς το μαξιλάρι των 37 δισ. που άφησε η κυβέρνησή του στα κρατικά ταμεία ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο διάδοχος του Ευκλείδη Τσακαλώτου, δύσκολα θα μπορούσε να διαχειριστεί τη νέα δημοσιονομική πραγματικότητα που διαμόρφωσαν ο COVID-19, αλλά και η επιθετική ρητορική και συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η αριστερή μειοψηφία

Πάντως, και σε ό,τι αφορά τα Ελληνοτουρκικά, ο Αλέξης Τσίπρας θα επιμείνει να καταναλώσει περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι του εισηγούνται οι συνεργάτες του. Ηδη στην Κουμουνδούρου, και ιδιαίτερα η αριστερή πτέρυγα του κόμματος, έχει αρχίσει να δυσανασχετεί με την προτίμηση του Τσίπρα στο λεγόμενο «πατριωτικό» κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα στους ακραιφνείς πασοκογενείς, τους και αποκαλούμενους «ανδρεοπαπανδρεϊκούς». Η αριστερή μειοψηφία, αλλά και οι σημιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία θεωρούν πως η κριτική στα Ελληνοτουρκικά θα πρέπει να μην αναιρεί την πολιτική του εκατέρωθεν συμβιβασμού που επεδείχθη στο Μακεδονικό. Θα πρέπει, λένε, αντί για υψηλούς και καταγγελτικούς τόνους, να ενισχύσουν τον Μητσοτάκη και τους «μη εθνικιστές της Ν.Δ.» στην προσπάθεια διαλόγου με την Τουρκία και την προσφυγή στη Χάγη για επίλυση των διαφορών σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης συμφωνεί, όπως λέει στους συνομιλητές του, «να μην κάνει στον Μητσοτάκη ό,τι έκανε εκείνος σε αυτόν στη Συμφωνία των Πρεσπών», όμως είναι μεγάλος ο πειρασμός να πολιτευτεί με τρόπο που να εκφραστούν και δημόσια οι δύο γραμμές στο κυβερνητικό στρατόπεδο σε ό,τι αφορά τα λεγόμενα «εθνικά θέματα». Αυτός είναι και ο λόγος που την ερχόμενη εβδομάδα θα προκαλέσει ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή για την κύρωση τριών συμφωνιών ανάμεσα στην Ελληνική Δημοκρατία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Θεωρεί ότι σε αυτή την ψηφοφορία ο Αντώνης Σαμαράς και ενδεχομένως και κάποιοι άλλοι «Μακεδονομάχοι» βουλευτές της συμπολίτευσης δεν θα προσέλθουν στην ψηφοφορία. Και θέλει αυτό να το εκμεταλλευτεί για να πλήξει πολιτικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Βεβαίως, ενδιαφέρον θα έχει να δούμε τι θα πράξει και η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Θα επιμείνει στο «παρών», που έχει επιλέξει ως στάση στις ψηφοφορίες για την οριοθέτηση ΑΟΖ με Αίγυπτο και Ιταλία; Αποκλείεται, λένε οι πληροφορίες. «Ενα δυναμικό “ναι” θα είναι η στάση μας», διατείνεται στενός συνεργάτης του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Πάντως, το «δυναμικό ναι» στις συμφωνίες με τη Βόρεια Μακεδονία δεν καλύπτει το πρόβλημα της στρατηγικής του «παρών» που έχει επιλέξει η ηγεσία της Κουμουνδούρου ως σημείο ισορροπίας ανάμεσα στις δύο τάσεις που ενυπάρχουν και συγκρούονται στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Το “παρών” δεν είναι εναλλακτική στρατηγική στα εθνικά θέματα, είναι αμυντική τακτική, που αφενός στοχεύει στην καταλλαγή των εσωκομματικών αντιθέσεων και αφετέρου ανταποκρίνεται στην ανάγκη να συνεχίσει να θεωρείται ο ΣΥΡΙΖΑ συστημική και υπεύθυνη δύναμη», μας λέει διακεκριμένο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία. Και προσθέτει: «Δεν αθροίζει δυνάμεις το “παρών”, ούτε πυροδοτεί διεργασίες στην κοινωνία που θα αποδειχθούν ωφέλιμες στην προσπάθεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης να επανέλθει στη διακυβέρνηση της χώρας». Η προσπάθεια του Τσίπρα, σύμφωνα με συνεργάτη του, είναι να συνδυάσει την ικανότητα και τη σοβαρότητα στη διαχείριση των εθνικών θεμάτων και όχι να κάνει ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα σε «αδιάλλακτους» και «ενδοτικούς».

Αδιάλλακτοι στα ελληνοτουρκικά

Προσώρας, ο Τσίπρας φαίνεται να συντάσσεται, φραστικά τουλάχιστον, με τους «αδιάλλακτους» στα θέματα της ελληνοτουρκικής κρίσης. Ενδεχομένως, αυτό γίνεται επειδή χρειάζεται να συγκροτήσει ατζέντα αντιπολίτευσης απέναντι στον Μητσοτάκη. Γνωρίζει όμως ότι η πολιτική του συμβιβασμού, των αμοιβαίων υποχωρήσεων και του διαλόγου που ακολουθεί ο Μητσοτάκης ήταν αυτή που άσκησε και ο ίδιος, όντας πρωθυπουργός. Γι’ αυτό και η απόφασή του, όπως θα εκφραστεί και στη ΔΕΘ, είναι «να συνδράμει την κυβέρνηση υπό την προϋπόθεση όμως ότι ο πρωθυπουργός θα είναι ειλικρινής για τις θέσεις του σχετικά με τον ελληνοτουρκικό διάλογο, την ατζέντα των διερευνητικών επαφών και την προσφυγή στη Χάγη». Οπως λέει χαρακτηριστικά σε συνομιλητές του, «θα πρέπει ο Μητσοτάκης να ξεκαθαρίσει τις θέσεις του αν το “Oruc Reis” κάνει ή δεν κάνει έρευνες, αν η περιοχή είναι ελληνική υφαλοκρηπίδα ή αμφισβητούμενη περιοχή, αν το Καστελόριζο έχει επήρεια και πόση, αν έκανε ή όχι έγγραφη συμφωνία με την Τουρκία και ποιo είναι το περιεχόμενό της, αν θα επιμείνει να επιβάλει η Ε.Ε. κυρώσεις στην Τουρκία, ή αν υπαναχωρήσει με τι θα το ανταλλάξει. Και πολλά άλλα. Εγώ να παράσχω συναίνεση, αλλά θα πρέπει ο Κυριάκος να σταματήσει τα ψέματα και την υποκρισία. Και να γίνει συμβούλιο αρχηγών ώστε η γραμμή που θα συμφωνηθεί να μας δεσμεύει όλους».

Τέλος, και ανεξάρτητα από τα όσα θα υποστηρίξει ο Τσίπρας στη ΔΕΘ, ο προβληματισμός των βουλευτών και των στελεχών της Κουμουνδούρου για το κυβερνητικό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία παραμένει και είναι σοβαρός. Μπορεί να είναι νωρίς -μόλις 14 μήνες από την περσινή εκλογική ήττα- και οι επιπτώσεις από την επιδημία του κορωνοϊού να δυσκολεύουν έτι περαιτέρω την ανασύνταξη των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ, όμως «ο Τσίπρας για να κερδίσει τον Μητσοτάκη χρειάζεται να συγκροτήσει στρατηγική. Αυτά που λέει μπορεί να είναι καλά, αλλά δεν συγκροτούν κυβερνητική εναλλακτική», υποστηρίζει παλιός κοινοβουλευτικός, που βλέπει με συμπάθεια το εγχείρημα της αναδιοργάνωσης της Προοδευτικής Παράταξης. Και προσθέτει: «Ο Κυριάκος έλεγε “γενική και μεγάλη μείωση φορολογίας, νόμος και τάξη, απέλαση μεταναστών”. Ανεξαρτήτως του αν συμφωνούσε ή διαφωνούσε κανείς, ήταν μια άλλη κυβερνητική πρόταση από αυτήν που εφάρμοζε ο ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα, η πρόταση του Αλέξη ποια είναι; “Ψηφίστε με γιατί εγώ θα τα κάνω καλύτερα”; Ο Τσίπρας χρειάζεται άλλο κυβερνητικό πρόγραμμα και διαφορετικό πολιτικό σχέδιο, αλλιώς οι κάλπες θα επιβεβαιώσουν τις δημοσκοπήσεις». Από την ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα αυτό θα κριθεί η επιτυχία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οχι μόνο στη ΔΕΘ, αλλά και στην προσπάθεια να μετεξελίξει τον ΣΥΡΙΖΑ σε κυβερνώσα (Κεντρο)αριστερά...