Νίκος Βεντουράκης

Μιλώντας με έναν συνάδελφο που είχε την ευκαιρία να παραστεί στην έκθεση IFA του Βερολίνου και παρακολουθώντας τις εξελίξεις όποτε μου δινόταν η ευκαιρία, ήταν αρκετά εύκολο να καταλάβω πως η τεχνολογία διαβαίνει μια μεταβατική περίοδο ανάπτυξης αλλά και «σύμπτυξης» ιδεών.

Είτε ακολουθώντας τις ιδεατές πραγματικότητες των πρωτοπόρων συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας είτε επειδή η ροή των τεχνολογικών εφευρέσεων οδηγεί απλά και εύκολα σε κάτι τέτοιο, ο κόσμος μας σε μερικά χρόνια θα είναι αρκετά διαφορετικός. Οι πεσιμιστές θα μπορούσαν να πουν πως αυτό θα ισχύει λόγω της ολοκληρωτικής κοινωνικοοικονομικής καταστροφής, την οποία ζούμε σιγά-σιγά στον τόπο μας. Θα μπορούσαν επίσης να υποστηρίξουν την ύπαρξη μελλοντικών ζοφερών, οργουελικών τεχνολογικών στοιχείων, όπως η αστυνομία σκέψης, η επιβολή ονείρων και ιδεών αλλά και η ολοκληρωτική κονιορτοποίηση της ατομικότητας. Τις ιδέες αυτές έχουμε λατρέψει ως αναγνώστες σε πολλά βιβλία τύπου «1984».

Οι υποστηρικτές της αλλαγής -ελπίζουμε όλοι προς το καλύτερο- όπως εγώ, πάντως, προσβλέπουμε σε ένα μέλλον κατά το οποίο, σύμφωνα με μερικά «ρινίσματα» πληροφοριών της IFA, η ζωή του μέσου ανθρώπου θα είναι ευκολότερη. Η σύμπτυξη των τεχνολογιών και η επικοινωνία μεταξύ των συσκευών θα επεκταθεί από το σημερινό Cloud μεταξύ του smartphone και του υπολογιστή, του laptop και της ταμπλέτας. Θα γίνει ένα προηγμένο Σπίτι του Bill Gates όπου κάθε συσκευή θα «μιλάει» με κάθε άλλη, όπου τα πάντα θα γίνονται με το πάτημα ενός κουμπιού. Εκεί, βέβαια, όπως και σε κάθε διαμάντι, μπορεί να βρίσκεται ένα ράγισμα, ένα ψεγάδι που θα καταστρέψει την αξία όλης αυτής της προσπάθειας.

Λίγο - πολύ πολλοί από εμάς έχουμε πέσει θύματα μιας βαρεμάρας, η οποία επέρχεται από την ευκολία και την πολλαπλή επιλογή. Αντί να μαγειρέψουμε, σηκώνουμε το τηλέφωνο και παραγγέλνουμε. Αντί να βγούμε έξω για μια μπύρα με τους φίλους μας στο παγκάκι κάτω από το σπίτι, μιλάμε στο Facebook ή στο τηλέφωνο ή στο Skype. Αντί να εκθέσουμε πολιτικές και προσωπικές απόψεις κατά τη διάρκεια μιας ώριμης συζήτησης με τους φίλους μας, το γράφουμε με μια φράση στο Status Update και το πετάμε εκεί έξω για να ψαρέψει “Like”. Είναι φυσικό επακόλουθο της εποχής των πρωτοεμφανιζόμενων couch-potatoes όταν τα τηλεχειριστήρια της τηλεόρασης ήταν η αγαπημένη συσκευή.

Κι όμως, τα τεχνολογικά εφευρήματα έχουν και την καλή τους πλευρά. Αν και το κινητό τηλέφωνο χτυπάει ασύστολα και εριστικά, χωρίς να μας αφήνει να ξεκουραστούμε, να ξεφύγουμε λίγο, όσο και να αναπολούμε τις εποχές της ηρεμίας χωρίς τη φορητή κλωστή που μας συνδέει με το παγκόσμιο τηλεφωνικό κέντρο, πρέπει να παραδεχτούμε πως τα κινητά έχουν σώσει ζωές, έχουν διευκολύνει ανθρώπους ανά τον κόσμο, ο καθένας ή η καθεμία με κάποιο μικρό ή μεγάλο προσωπικό, επαγγελματικό, ή άλλο πρόβλημα.

Αυτή την καλή πλευρά πρέπει να χρησιμοποιούμε ως καθημερινοί χρήστες των συσκευών αυτών, ακόμη και όταν τα αυτοκίνητα θα συνεννοούνται μεταξύ τους για την αποφυγή ατυχημάτων, και όταν μέσω του smartphone μια γιατρός που δεν προλαβαίνει να μαγειρέψει θα μπορεί να στέλνει μήνυμα στην κουζίνα της να το κάνει γι’ αυτή προτού φτάσει στο σπίτι. Όλα αυτά ακούγονται περίεργα και μαγικά και μπορεί να είναι οι σκέψεις ενός «πωρωμένου».

Παρ’ όλα αυτά, όπως είπε και ο Ισαάκ Ασίμωφ: «Είναι η αλλαγή, η συνεχής αλλαγή, αναπόφευκτη αλλαγή, η οποία είναι ο κυρίαρχος παράγοντας στη σημερινή κοινωνία. Καμία λογική απόφαση δεν μπορεί να γίνει πλέον χωρίς να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνο ο κόσμος όπως είναι, αλλά όπως ο κόσμος ΘΑ είναι».