Μπάμπης Κούτρας

Οι συνέπειες της πολυετούς ύφεσης που, ως άλλο σαράκι, κατατρώει για έκτο συνεχή χρόνο τα εισοδήματα των νοικοκυριών και το παραγωγικό δυναμικό ακόμη και υγιών επιχειρήσεων, έρχονται τώρα στην επιφάνεια με τη μορφή των «κόκκινων» δανείων, τα οποία, χωρίς αμφιβολία, αποτελούν μια ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί.

Η υποχώρηση των εξαγωγών που παρατηρείται για τρίτο συνεχή μήνα, έπειτα από μια περίοδο ανοδικής τάσης, οι ολοένα και μεγαλύτερες καθυστερήσεις στις πληρωμές υποχρεώσεων για μισθούς εργαζομένων, φόρους, εισφορές, ακόμη και προμήθειες πρώτων υλών, στις οποίες αναγκάζονται να καταφεύγουν πολλές επιχειρήσεις που έχουν χάσει την πρόσβασή τους στο τραπεζικό σύστημα, είναι μερικά απτά παραδείγματα που αναδεικνύουν την ασφυξία που επικρατεί στην πραγματική οικονομία.

Ανάλογη είναι η εικόνα που εκπέμπεται από την απροθυμία εκατοντάδων χιλιάδων φορολογουμένων, οι οποίοι επί μήνες δεν κατέθεταν τις φορολογικές τους δηλώσεις επειδή, προφανώς, ήξεραν τι τους περίμενε και δεν ήθελαν στις ήδη βαριές προηγούμενες υποχρεώσεις από στεγαστικά και άλλα δάνεια που είχαν συνάψει παλαιότερα να προσθέσουν μία ακόμη.
Τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, η κατάσταση με τα «κόκκινα» δάνεια έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Οι εύκολοι ισχυρισμοί που μπορεί να αντιτείνουν ορισμένοι, τύπου «ας πρόσεχαν…», ή «έπαιξαν και έχασαν», δεν αποτελεί απάντηση στο πραγματικό πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί.

Γιατί αν ξαφνικά οδηγηθούν σε λουκέτο όλες οι επιχειρήσεις, που για διαφόρους λόγους αδυνατούν πρόσκαιρα να εκπληρώσουν δανειακές ανάγκες και φορτώνονται με τόκους υπερημερίας, τότε από τη μια στιγμή στην άλλη θα δημιουργηθεί ένα τέτοιο ντόμινο, που η ελληνική οικονομία θα μεταβληθεί σε έναν απέραντο ερειπιώνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους δείκτες της ανεργίας.

Εξίσου καταστροφική θα ήταν, επίσης, μια ενδεχόμενη πρωτοβουλία μαζικής κατάσχεσης των σπιτιών όσων έχουν στεγαστικά δάνεια σε καθυστέρηση, κάτι που, παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, οι τράπεζες είναι οι πρώτες που δεν θέλουν να γίνει, καθώς θα ακολουθήσει μια ευρείας κλίμακας υποτίμηση της κτηματαγοράς, ώστε τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα θα βγουν αναμφισβήτητα ζημιωμένα από αυτή τη διαδικασία.   

Από τον καιρό, άλλωστε, που εμφανίστηκε στον πλανήτη Γη ο... καπιταλισμός, δεν υπάρχει επιχείρηση η οποία -οπουδήποτε στον κόσμο και μη εξαιρουμένης της… Κούβας- να κατάφερε να αναπτυχθεί χωρίς πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, είτε για να χρηματοδοτήσει τα επενδυτικά της σχέδια είτε απλά για να εξασφαλίσει κεφάλαιο κίνησης και να πληρώσει επείγουσες υποχρεώσεις.

Γι’ αυτό ακόμη και υγιείς επιχειρήσεις -αν όχι πρωτίστως αυτές- χρειάζονται πιστώσεις από τις τράπεζες για να κάνουν επενδύσεις και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Υπό τη βασική προϋπόθεση, βεβαίως, να μη δίνονται «θαλασσοδάνεια» που προορίζονται για την επαύξηση της περιουσίας των μετόχων των επιχειρήσεων που δεν θέλουν, ούτε στα εύκολα, όπως ήταν στο παρελθόν, ούτε στα δύσκολα, που ήρθαν τώρα, να βάλουν το χέρι στις δικές τους τσέπες.

Με αρκετή καθυστέρηση, ιδίως στον τομέα των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων, η κυβέρνηση, με τη σύσκεψη που έγινε την Τετάρτη στο Μέγαρο Μαξίμου, έδειξε ότι συνειδητοποιεί την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, αλλά και τους κινδύνους που έχει μπροστά της.

Δεν αρκεί, ωστόσο, η συνειδητοποίηση του εκρηκτικού προβλήματος. Απαιτούνται γενναίες αποφάσεις και άμεση δράση πριν να είναι αργά.

Είναι υποχρέωση της Πολιτείας -είτε αυτή εκφράζεται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είτε από την Τράπεζα της Ελλάδος- να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τον συνολικό διακανονισμό των «κόκκινων» δανείων. Με τέτοιον τρόπο ώστε να διαχωριστούν οι ενδεχόμενοι συστηματικοί «μπαταχτσήδες» από εκείνους που πραγματικά έχουν ανάγκη ρύθμισης των υποχρεώσεών τους και χρειάζονται μια ανάσα για να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που τους δημιούργησε η ύφεση.